آموزش و خانواده

Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA

/* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-fareast-theme-font:minor-fareast; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin;}

شرک چیست؟ راه های تقویت ایمان کدام است؟به چه کسی مخلص می گویند؟(دبیر دین و زندگی سمنان)خانم گلهاشم

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                    عنوان

مقدمه .......................................................................................................................................................................... 1

شرک چیست؟ مشرک کیست؟............................................................................................................................ 2

واقعیت سحر از دیدگاه علما................................................................................................................................... 5

1-کیمیا (یعنی استفاده از خاصیت مواد).................................................................................................... 6 

2-سیمیا (تلقین، استفاده از قوای ارادی).................................................................................................... 6

3- ریمیا (شعبده بازی)..................................................................................................................................... 7

4- نمامی............................................................................................................................................................... 7

5- علم حروف و اعداد...................................................................................................................................... 7

6- لیمیا................................................................................................................................................................. 7

7- نیروی نفسانی................................................................................................................................................ 7

8- تنجیم.............................................................................................................................................................. 7

روشهای آسان برای تقویت ایمان و دوری از شرک...................................................................................... 11

1- نماز ............................................................................................................................................................... 11

نماز و بازدارندگی..................................................................................................................................... 12

فایده نماز................................................................................................................................................... 13

2- استفاده از اذکار ......................................................................................................................................... 14

3- دعا.................................................................................................................................................................. 15

4-قرآن ............................................................................................................................................................... 16

5- دوستی با صالحین .................................................................................................................................... 17

6- در حد توان برای اسلام کار کنید.......................................................................................................... 18

اخلاص چیست؟..................................................................................................................................................... 19

نشانه های اخلاص ................................................................................................................................................ 20

اسباب و عوامل خلوص......................................................................................................................................... 20

1- یقین ............................................................................................................................................................. 20

2- علم ............................................................................................................................................................... 20

3- ناامید شدن از غیر خدا ........................................................................................................................... 20

4- کم کردن آرزو ........................................................................................................................................... 21

5- عبادت .......................................................................................................................................................... 21

آثار و فواید اخلاص .............................................................................................................................................. 21

1- بصیرت و نورانیت دل و حکمت و معرفت ......................................................................................... 21

2- خضوع تمام ماسوی الله در برابر انسان مخلص.................................................................................. 21

3- کفایت امر و درمانده نشدن در کارها ................................................................................................... 22

4- سعادت و کامیابی....................................................................................................................................... 22

 

 

منابع........................................................................................................................................................................... 23

مقدمه

خداوند رحمان انسان را به راههای هدایت رهنمون ساخته و او را از عوامل شقاوت بر حذر داشته است از جمله این عوامل شرک است که در عصر و زمان ما شرک در قالب های جدید خود را نشان داده که در این مجموعه به آن می­پردازیم.

بعد از آشنایی با شرکت راهکارهایی برای تقویت ایمان در جوانان معرفی می شود تا بتوانند مخلصانه در مسیر عبودیت و رستگاری قرار گیرند.

شرک چیست؟ مشرک کیست؟

معنای شرک از نظر لغوی شریک بودن و انبازی یا پرستش غیر خدا و غیر او را در کار و گردش جهان هستی موثر دانستن است.

بت پرستان قریش به وجود خدا اعتقاد داشتند و می دانستند که خدا عالم هستی را آفریده، با این حال بتها را می­پرستیدند و عقیده داشتند که قسمتی از امور جهان به دست بتها اداره می­شود و اصنام را در کار جهان و تدبیر آن شریک خداوند قرار می­دادند، به همین دلیل قرآن از آنها به نام مشرکین یاد می­کند. بعد از کفر و الحاد شرک بزرگترین گناهی است که یک انسان ممکن است مرتکب آن بشود. در سوره نساء آیه 48 آمده: «خدا هر کس را که به او شرک بورزد هرگز نخواهد بخشید و سوای شرک هر که را بخواهد     می­بخشد و آن کس که به خدا شرک آورد با دروغی که بافته گناهی بزرگ مرتکب شده» .(عیدی الباجی، ص 196)

اگر انواع گناهان را به شکل یک نردبان بلند با پله های متعدد مجسم کنیم، بالاترین پله این نردبان کفر و الحاد و پلۀ مادون آن شرک است و هر چه به طرف پله­های پائین تر برویم به ترتیب انواع گناهان کبیره و در پائین ترین پله های این نردبان گناهان صغیره قرار دارد.  خداوند فرموده که ممکن است گناهان مادون پلۀ شرک را بر انسان ببخشد یا مدتی او را در جهنم معذب سازد و بعد او را بیامرزد لیکن از پلۀ شرک و مافوق آن هرگز بخششی در کار نخواهد بود و گناه کار تا ابد در جهنم باقی خواهد ماند. لذا هر کس در قلبش ذره­ای از شرک باشد و با همان حال  بمیرد رهسپار جهنم خواهد شد و تا ابد در آن باقی خواهد ماند.

شرک دارای  چندین نوع است. سحر و جادوگری یکی از شعب شرک می­باشد و علمای دین می­گویند دروازۀ به شرک اکبر است. پیامبر می­فرماید: هر کس به نزد ساحری برود و سخنان او را (در مورد امور غیبی الهی و پیشگویی) راست بپندارد به رسالتی که بر محمد (ص) نازل شده کفر ورزیده است.(همان، ص197)

در حدیث دیگری می فرماید: الساحر کافر. (ساحر کافر است). 

متأسفانه در کشورهای اسلامی از جمله کشور ما ایران عده ای شارلاتان و دغلباز از طریق سحر و جادو امرار معاش می­کنند و مردم را به گمراهی و ضلالت فرا می­خوانند و با اعمال نابخردانه موجب از هم گسیختن کانون گرم خانواده ها می­شوند و حتی گاهاً اشخاص را به طور غیرمستقیم  به قتل و ارتکاب جرم سوق می­دهند. شاید کتاب «فتنه رمال» که آقای احمد محققی بازپرس ویژه قتل به رشته تحریر درآورده تنها یک داستان سرگرم کننده نباشد و از واقعیت سرچشمه گرفته است.

علمای دین می­گویند کسب درآمد از این راه حرام است پس هر کس به این شارلاتان­ها مراجعه کند باید بداند که از راه حرام  ارتزاق می­نمایند. جادوگران و رمالان با تجاربی که از برخورد با مراجعان خود کسب کرده­اند به صورت حرفه­ای عمل می­نمایند،  همانگونه که یک روانکاو از ظاهر اشخاص به بعضی از خصوصیات اخلاقی و شخصیتی بیمار پی می­برد، این شیادان نیز از طرز لباس پوشیدن، آرایش مو، طرز صحبت، جنسیت افراد و میزان سن پی به بعضی از خصوصیات فردی آنان می­برند.(همان، ص198)

این شیادان در برابر دیدگان مردم به چشم­بندیهایی از نوع تردستی شعبده­بازان  سیرک اقدام می­کنند مثلاً گره نخی را که در دست خود گرفته­اید از هم می­گشایند بدون آن که شما دست خود را که نخ در آن قرار دارد از هم باز کنید؛ روی کاغذ سفیدی نوشته­ای را مرئی می­سازند،  در ظرف پر از آبی که شما از خالی بودن آن مطمئن هستید اشیائی قرار می­دهند بدون آن که حتی به آن نزدیک شده باشند، و . . .

با این نیرنگها مردم گمان می کنند این اشخاص دارای اقتدار مافوق الطبیعه هستند و بر اجنه و ارواح فرمان می­رانند و اجنه در برابر خواستۀ این اشخاص خاضع هستند و هر چه را که اینان دستور بدهند باید توسط اجنه و ارواح به انجام برسد و هیچ امر محال و هیچ گرهی نیست که به دست آنان گشوده نشود. در حالی  که این اعمال بیش از یک تردستی چیز دیگری نمی­باشد و مجال آن نیست که به شرح و کیفیت انجام این اعمال بپردازیم.

بطور اختصار جادوگران و رمالان ادعا می­کنند که طی ریاضت­های خاصی طوائفی از جن را به تسخیر درآورده­اند و برای حل مشکل ارباب رجوع خود، به اجنه متوسل شده و اجنه آن­ها را راهنمائی می­کنند تا به هدف و خواستۀ مورد نظر برسند. (همان، ص 199)

به دو برهان از قرآن مبنی بر این که  جن و عفریت قدرت اطلاع از غیب را ندارند توجه نمائید: حضرت سلیمان (ع) از پروردگار خود خواست تا به وی ملکی عطا کند که پس از وی نصیب هیچ کس نشود و خداوند باد را مسخر او ساخت،  منطق الطیر را به او آموخت که می­توانست  زبان پرندگان و چرندگان و خزندگان را بفهمد، جن و عفریت را مسخر او نمود که برایش کارهای ساختمانی و . . .  را انجام دهند، بطوری که هر یک از آنها تخلف می­کرد به امر خداوند دچار عذاب می­شد. در سوره نمل می­خوانیم هد هد که پرنده­ای بسیار کوچک است حضرت سلیمان(ع) را از وجود قومی آگاه می­کند که فرمانروایشان یک زن می­باشد و به جای خداوند خورشید را می­پرستند. حال سئوال این است: اگر جن و عفریت دارای عقل و شعوری بالاتر از دیگر موجودات هستند چرا پی نبردند که این خبر بسیار مهمی برای حضرت سلیمان(ع) است و خودشان او را از وجود ملکه سبا آگاه نساختند؟! آیا عقل و درک هد هد از فهم و درک آنها بیشتر است؟!

در سوره سبا می­خوانیم ملک الموت به دستور خداوند جان حضرت سلیمان (ع) را گرفت، در حالی که در کنار پنجرۀ قصرش بر عصا تکیه داده بود و جسد وی با تکیه بر عصا همچنان قائم مانده بود، گوئی در حال نگریستن به بیرون از قصر خود است و خداوند جسد وی را از تجزیه و تحلیل شدن حفظ نمود. در برخی روایات آمده که جسد حضرت سلیمان (ع) یک سال بدین شکل ماند و در برخی دیگر مدت آن را چهل سال ذکر کرده­اند. موریانه که غذایش چوب می­باشد به تدریج عصای حضرت سلیمان(ع) را جوید و تعادل جسم سلیمان به هم خورد و نقش بر زمین شد، آن گاه بود که اجنه پی بردند حضرت سلیمان(ع) دار فانی را وداع گفته،  به همین علت وظایف و کارهای خود را رها ساختند و از عذاب و مشقت آن کارها رهائی یافتند. خداوند در آیه 14 همان سوره  می­فرماید: و چون ما بر سلیمان مرگ را مامور ساختیم بر مرگ او به جز حیوان چوبخواری که عصای او را خورد کس دیگری به مرگ وی رهبر نگشت سپس دیوان از مرگ سلیمان آگاه شدند و اگر از اسرار غیب آگاه بودند تا دیر زمانی در عذاب و ذلت و خواری باقی نمی­ماندند.(همان، ص201)

این دلیل وبرهانی آشکار است که جن نه تنها از غیب خبر ندارد،  بلکه از درک بسیاری از دقایق امور مشهود و قابل فهم برای دیگر مخلوقات نیز عاجز است. آگاه بودن از علم غیب فقط از آن خداوند است و این امر در آیات بسیاری بطور صریح آمده و هر کس ادعا بکند به وسیله تسخیر جن، رمل، نجوم، اسطرلاب، و غیره می­تواند آینده را پیشگویی کند، یا با اعمال و طلسمات مخصوصی روزی کسی را افزون سازد یا آن را کاهش دهد، و یا . . . برای خدا در امر غیب و تدبیر کائنات شریک قائل شده و مشرک است.

باید این نکته را مدنظر داشت که علم غیب بر دو نوع است و علم غیب کلی از آن خداست و نوع دوم که علم غیب محسوب نمی­شود برای مردم امری عادی و معمولی است. مثلاً تصور کنید یک دانۀ گندم هنگامی که به دست کشاورز در زمین نشانده می­شود از آیندۀ خود بی اطلاع است، لیکن کشاورز می­داند که پس از گذشت مدتی این دانه به خوشه مبدل می شود و آن گاه  به همراه دیگر خوشه ها درو می شود،  سپس روزی می­رسد که  آن خوشه به آسیابان سپرده و به صورت آرد در می­آید و در زمان و مکان دیگری آن آرد در تنور نانوایی خواهد رفت و به صورت نان در خواهد آمد. یک دامدار کم و بیش از سرنوشت میش کوچکی  که از پستان مادر خود در حال شیر خوردن  می­باشد آنگاه است در حالی که آن میش کوچک از آینده خود بی اطلاع است. همچنین یک پزشک با معاینه یک بیمار پی می­برد که پیشرفت بیماری در چه مرحله­ای می­باشد و چند درصد امکان زنده ماندن یا مرگ بیمار می­رود. اینها امور غیبی مختص به ذات خداوند نیست هر چند که همان امور نیز تا مشیت خداوند اقتضا نکند قابل انجام نخواهد بود. لیکن جادوگران مدعی آگاهی از علم غیب مخصوص خداوند هستند. (همان، ص202)

واقعیت سحر از دیدگاه علما

از سحر در چند جای قرآن یاد شده. برخی از مردم در این زمینه راه افراط را در پیش گرفتند  و این افراط موجب گمراهیشان گردید. در واقع تاثیر سحر بر انسان بسیار ناچیز و محدود است و تنها در صورتی تاثیر ناچیز و محدود خود را بر جای می­گذارد که خداوند مقدر کرده باشد و در غیر این صورت کاملاً بی اثر است.  افراط برخی در قدرت سحر به مانند این است که یک سرماخوردگی ساده را یک بیماری خطرناک و مهلک  و کشنده بپنداریم.

از دیدگاه علما سحر به معنی تاثیر گذاری پنهانی و بدون ظواهر ملموس  بر شخص یا اشخاص است، همچنین از نظر لغوی به معنای افسون و فریب و ساحر یعنی افسونگر و فریبنده؛ پس از همان ابتدا باید بدانیم که با افرادی فریب کار طرف هستیم.

از پیامبر در مورد حکم ساحر پرسیده شد فرمود: چنانچه دو گواه عادل بر سحرش گواهی بدهند خونش حلال است.(همان، ص213)

همچنین از تمام ائمه معصوم احادیثی در مورد سحر رسیده که همگی ساحر را کافر نامیده­اند.

مراجع تقلید و فقها نیز سحر را شرک و کفر دانسته و کسب درآمد حاصل از آن را حرام دانسته­اند، فقها سحر را دارای انواع مختلف می­دانند،  شهید دستغیب در کتاب گناهان کبیره آن را به پنج نوع اصلی  بر شمرده  که بعضی از انواع اصلی آن دارای فروع نیز می­باشد که به قرار زیر است:

1-کیمیا (یعنی استفاده از خاصیت مواد):

یکی از اقسام سحر است که با استفاده از خواص مواد  دست به کارهای عجیب و غریب می­زنند که بیننده  را تحت تاثیر قرار می­دهد  مانند استفاده از فسفر. اگر فسفر با اکسیژن آمیخته شود خود به خود احتراق تولید می­کند لذا ساحر قطعه­ای از فسفر را زیر زبان خود می­گذارد و در برابر بیننده  به دستمالی تف می­کند  و دستمال شروع به شعله ور شدن می­نماید بیننده تصور می­کند که دم  ساحر سوزاننده و آتشدار است؛ یا طنابی را به جیوه آغشته می­کنند و بر صفحه مخصوصی از فلز می­گذارند و در زیر صفحه به وسیله آتش حرارت را کم یا زیاد می­کنند جیوه که در برابر  حرارت بسیار حساس است طناب را به حرکت در می­آورد گوئی ماری در حال وول خوردن است. (همان، ص214)

2-سیمیا (تلقین، استفاده از قوای ارادی):

خواب مصنوعی نمونه بارز آن است هیپنوتیزور با تلقین مداوم شخص هیپنوتیز شونده را به مرحله­ای که «سومنامبولیسم» نامیده می­شود رسانده و شخص سومنامبول بنا به ارادۀ هیپنوتیزور دست به کارهای مختلف می­زند و با تلقین چیزهایی را در جلو دید خود مشاهده می­کند که در برابر شیری ایستاده و هیپنوتیز شونده  در عالم خیال شیر را در برابر  خود مجسم نموده و می­­پندارد که واقعی است و از برابر آن فرار می­کند.

3- ریمیا (شعبده بازی):

تردستی  در سیرکها و مجموعه­های تفریحی  که شعبده­بازان بر سرگرم کردن و خنداندن مردم استفاده می­کنند، شعبده بازی را ریمیا می­گویند.

4- نمامی:

 از گناهان کبیره است و آن عمل یا سخنی است که شخص بگوید فلانی در مورد تو چنین سخنان زشتی را بر زبان آورده و در همان حال به سراغ شخص دیگر می­رود و او را نیز بر ضد شخص اول تحریک می­کند. به این کار نمامی می­گویند، فقها نمامی را یکی از انواع سحر و گناهان کبیره قلمداد کرده­اند. لازم به ذکر است بعضی از انواع سحر از قبیل استفاده از خاصیت مواد و تردستی اگر در راه  گمراهی مردم استعمال نشود مخالفتی با شرع ندارد. (همان، ص215)

5- علم حروف و اعداد:

 نوشتن جدول­ها یا حروف مخصوص یا تکثیر کردن حروف یا ممزوج نمودن آن­ها با نام چیزی یا شخصی که مورد نظر است را علم حروف و اعداد، طلسمات، اوفاق، و خافیه می­نامند.

6- لیمیا:

تسخیرات ارواح به زعم جادوگران و استمداد طلبیدن از نیروی جن و تسخیر آنها را لیمیا می­نامند و از اعمال حرام است.

7- نیروی نفسانی:

حسد و چشم زخم از این نوع است.

8- تنجیم:

ربط دادن اوضاع و احوال فلکی با برخی از حوادث از قبیل سیل، وقوع زلزله، وقوع جنگ، بروز بیماری­ها خشک سالی و غیره را تنجیم می­گویند. تنجیم به استثنای ستاره شناسی علمی حرام است. لازم به ذکر است پیش بینی پدیده هایی نظیر خسوف و کسوف و امثال آن جزو ستاره شناسی علمی  محسوب می­شود.  و ربطی به سحر ندارد.

سخن گفتن در مورد تمامی انواع سحر از موضوع کتاب خارج است و فقط در مورد لیمیا (تسخیر جن یا مس شیطانی) و نیروی نفسانی (حسد) توضیح مختصری داده می­شود: 

بعضی از اشخاص یافت می­شوند که بطور عجیب و غریب از اسراری خبر می­دهند که مایۀ اعجاب است، مثلاً در مواجه با شما می­گوید که در کیف خود چه چیزهایی را حمل می­کنید یا اتومبیل شما چه رنگی دارد یا در اتاق خود چه چیزهایی را نگهداری می­کنید. برای شما که فکر می کنید غیر از خودتان محال است شخصی بر این امور آگاه باشد مایه حیرت و تعجب است و اعتقاد پیدا می­­کنید این شخص دارای نیروی خارق العاده است. در واقع این امور غیب نیست و حداقل و برای شخص شما جزو غیبیات محسوب نمی­شود چون خودتان می­دانید در کیف خود چه دارید یا در اتاق خود از چه چیزهایی نگهداری می­کنید. بیشترین قدرت و حد مهارت کسانی که به تسخیر جن می­پردازند همین است که از طریق ارتباط ذهنی یا القائات شیطان به همین امور دست یابند و بیش از این فراتر نمی­روند. باید توجه داشت که همین اطلاعات محدود و بی ارزش و در بیشتر از 80 درصد از موارد غلط نیز از القائات شیطان است تا به این وسیله مردم را از راه راست منحرف ساخته و به سوی کفر و شرک سوق دهد. (همان، 217)

جادوگران غیر از چند خبر بی ارزش که از القائات شیطان است قادر به انجام کاری نیستند و باید توجه داشت که آن خبر از دید شما غیبی است و در واقع غیبیت نمی­باشد، مثلاً کسان زیادی وجود دارندکه می­دانند اتومبیل شما چه رنگی است و اعضای خانواده اطلاع دارند که در اتاق خود چه اشیایی را قرار داده­اید. لیکن غیب آن است که هیچ کس مطلقاً از آن اطلاع ندارد، مثل پیش بینی آینده که جزو غیب است و جن و انس قادر به درک و فهم حقیقت آن نخواهند بود. (همان، 218)

شاید کلمه تسخیر جن اسم بی مسمایی برای این نوع اعمال است و بهتر بود اسم این کار را تسخیر انسان توسط جن نام گذاری می­کردند! یک ساحر تصور می­کند که جن را تسخیر خود درآورده  و جن را تحت سیطره خود دارد اما در واقع عکس قضیه صادق است و این جن می­باشد که ساحر را در تسخیر خود گرفته و او را به هر سمت و سویی  که میل دارد سوق می­دهد. این شگردی است که برخی از روانشناسان نیز از آن استفاده می­کنند.  به عنوان مثال یک روانشناس آمریکائی به نام الیور ارونسون عده ای از شاگردان خود را در اتاقک­های کوچکی بطور جداگانه قرار داد و در مقابل هر یک دستگاهی الکتریکی گذارد و به آنان گفت جریان الکتریکی حاصل از کار دستگاه با کابل به کابین­های مجاور متصل است. او شاگردان را به دو گروه مساوی تقسیم کرد، یک عده در کنار دستگاه های الکتریکی و عده دیگر را درون کابین های مجاور جای داد.

به آن عده که دستگاه الکتریکی در اختیارشان بود اهرمی را نشان داد و گفت با فشار آوردن  به اهرم جریان برق از طریق کابل ها به کابین مجاور منتقل خواهد شد و این کابل ها با وسائل و ابزار مخصوصی به بدن دوستان شما متصل است می خواهیم  قدرت مقاومت دوستانتان را در برابر جریان برق بسنجیم و شما هر چه اهرم را بیشتر به طرف جلو فشار دهید جریان برق قویتری حاصل خواهد شد.(همان، ص220)

شاگردان گروه اول دستگاه ها را به کار انداختند و به وسیله ادوات صوتی تعبیه شده جیغ و فریاد دوستان خود که متحمل درد ناشی از برق گرفتگی می­شدند را گوش می­دادند و برای تفریح هم که شده بود به دسته های اهرم فشار زیادتری وارد می­ساختند تا صدای آه و ناله بیشتری را از طرف دوستان خود استعمال نمایند. آنان گمان می­کردند که دوستانشانن مسخر شده­اند تا به کمک آنها قدرت مقاومت بدن انسان در برابر جریان برق آزموده شود ولی واقعیت امر غیر از این بود و در اتاقک­های مجاور حال و هوای دیگری وجود داشت.

سیم دستگاه­ها به بدن شاگردان گروه دوم اتصال نداشت و به دستگاه­های دیگری متصل شده بود. کار این دستگاه ها نشان داد شدت جریان برق و میزان فشار اهرم توسط گروه اول بود، شاگردان گروه دوم در کابین­های مجاور با خوشحالی مشغول خوردن شیرینی بودند و هرگاه چراغ دستگاه روشن می­شد صدای
آه و ناله دروغین سر می­دادند تا چنین وانمود کنند که در معرض درد ناشی از جریان برق قرار گرفته­اند.

در واقع گروه اول که می­پنداشتند مسئول و فاعل این آزمون هستند خود آلت دست واقع شده و مانند موشهای آزمایشگاهی شده بودند که روانشناس به میزان قساوت قلب انسانها پی ببرد. در عالم سحر نیز همین واقعیت صدق می­کند.  جادوگر می­پندارد جن و شیطان را به تسخیر خود درآورده  تا از آن­ها بهره برداری لازم را بنماید لیکن واقعیت امر چیز  دیگری است و واوست که آلت دست واقع شده تا سبب گمراهی دیگران را فراهم کند نه جن و شیطان.

مطلب دیگر آن که تاثیر محدود و ناچیز سحر فقط بر قوه خیال و تصور است و یک فرد مسحور از نظر عضوی کاملاً سالم است  و فقط در عالم خیال تصور می­کند که دچار آسیب شده  مثلاً  بعضی از جادوگران در شب زفاف داماد را مسحور می­کنند و با این کار داماد توان مقاربت و نزدیکی با عروس را از دست می­دهد لیکن با مراجعه به پزشک و انجام آزمایشات هیچ نقص عضوی در مرد مشاهده نمی­شود؛ با این حال داماد بر اثر توهمات و خیالات از انجام وظیفه زوجیت عاجز است لذا تاثیر سحر یک تاثیر نفسانی و روانی است نه یک تاثیر عضوی.(همان، ص222)

نکته بسیار بسیار مهمی که خوانندگان  باید بدانند این است که باید بین کرامات اولیاالله و اعمالی که ساحران انجام می­دهند تفاوت قائل شد. بسیاری از افراد باتقوا  و با ایمان دارای کراماتی هستند که خداوند برای تکریم آنها مواهب خاصی به آنان بخشیده که سایر افراد از این مواهب محروم هستند.

یکی از اولیاالله شهید دستغیب بود که حضرت امام (ره) او را معلم اخلاق نامیده است. استاد سید محمد هاشم دستغیب فرزند آن شهید بزرگوار در مقدمه کتاب بهشت جاویدان می­نویسد: . . .  از این شگفت تر نواری است که روز پنجشنبه 19 آذر ماه 60 یعنی درست یک روز پیش از شهادتش در جلسه درس اخلاق جهت طلاب علوم دینی از او باقیمانده که دو مرتبه با تاکید تکرار می­کند من روزهای آخر عمرم را می­گذارنم از رفقا و پاسدارانی که جان بدر برده بودند مکرر شنیده و نقل شده هنگام خروج از درب منزل بر خلاف روش همیشگی لحظه­ای در آستانه درب منزل توقف می کند، شالش را که بسته بود محکمتر می­کند، آیه استرجاع می­خواند انا لله و انا الیه راجعون، آن گاه به سوی قتلگاه به راه می­افتد. باز عجیبه­ای از زبان همسرش بشنوید راستی که اینها اتفاقی نیست بلکه شگفت است خیلی شگفت تر از داستان­های شگفت که به قلم خودش نوشته آری ای پدر داستان تو شگفت تر است.

هنگامی که خلعتی ایشان را بیرون آوردم در میان پارچه های کفن کیسه­ای از پارچه سفید دوخته شده و  بند قیطان آن طبق معمول بود یافتم متحیر شدم این دیگر برای چیست؟! آن را کنار گذاشتم و بقیه تکه­ها و پارچه ها را دادم، یک هفته گذشت اربعین حسین(ع) بود و عاشورای دیگر، هفتم شهدای جمعه 20 آذر خونین شیراز بود قضیه خواب هایی که شب پیش دیده شده بود که پاره های بدن آقا هنوز لای دیوارها و پشت بامها و بر سر درخت های خانه های مجاور باقیمانده است و راست گوشت را جمع آوری نمودند و از من کیسه ای جهت جا دادن آن خواستند فوراً به یاد آن کیسه همراه خلعتی افتادم رفتم و آن را آوردم و به بعضی از بستگان دادم و جریان را گفتم که آقا از پیش این کیسه را جزو کفنی خود به حساب آورده و از قبل تهیه کرده است؛ گویا ملهم شده بود که برای تکه پاره های باقیمانده اش کیسه مخصوصی لازم دارد. شب هنگام (شب جمعه بعد از اربعین) با حضور دستجات عزادار پائین قبر را شکافتند و کیسه مزبور را دفن کردند.(همان، ص223)

افراد با تقوا که خداوند به آنان نظر لطف و رحمت دارد به آنها کرامات خاصی می­بخشد. این اشخاص همیشه سعی در مخفی داشتن این مواهب از دیگران را دارند و در برابر دیگران کرامات خود را ظاهر نمی­سازند ودر صورت ضرورت از ظاهر ساختن این کرامات بابت آن اجرتی مطالبه نمی­کنند و به وسایل و ابزاری از قبیل خواندن اوراد مخصوص یا سوزاندن بخورهای گوناگون و رسم جداول عجیب و غریب که جادوگران انجام می­دهند نیازی ندارند. افرادی هستند که در اجتماع به تدین و دوری از گناهان شهره هستند و جای هیچ عذر و بهانه­ای نیست که با مشاهدۀ حرکاتی  عجیب و غریب از یک ساحر که مورد مس شیطان (اتصال با شیطان) قرار گرفته وی را در زمرۀ اشخاص با کرامت تلقی کنیم، از ساحران که به مثابه طاعون هستند باید فرار کرد تا بیماری دامنگیر ما نشود در عوض باید به اولیا الله تقرب جست. (همان، ص224)

روشهای آسان برای تقویت ایمان و دوری از شرک:

1- نماز

همۀ ما از خدا ترس داریم با این تفاوت که در برخی این ترس بسیار و در برخی دیگر اندک است.  هر چه ترس از خداوند در دلهایمان بیشتر باشد مایه تقرب بیشتر به درگاه الهی است و اشخاص متدین و متقی همیشه به علت ترس از خداوند گناه نمی­کنند. نکته مهم و مورد تامل در این است که خداوند عباداترا فقط ا از افراد متقی (با تقوا و خداترس) قبول می­کند و در سورۀ مائده آیه 27 و 28 می­خوانیم:  و بر آنها بخوان حکایت دو پسر آدم (هابیل و قابیل) را که تقرب به قربانی جستند از یکی پذیرفته شد و از آن دیگری پذیرفته نشد قابیل به برادرش هابیل که قربانیش قبول شد گفت تو را خواهم کشت (از روی حسد و رشک) هابیل گفت خدا قربانی را از متقیان قبول می­کند (و چون تو خدا ترس نبودی لذا قربانی تو پذیرفته نشد)  اگر تو به کشتن من دست برآوری من هرگز به کشتن تو دست دراز نخواهم کرد من از خدای جهانیان می­ترسم.

لذا راه تقرب به درگاه پروردگار ایجاد عدالت حالت خدا ترسی در دلهایمان است تا عباداتمان مورد قبول قرار گیرد. (همان، ص227)

نماز و بازدارندگی

اتْلُ مَا أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ وَأَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ (عنکبوت 45)

« آن‌ چه را از كتاب (آسماني) به تو وحي شده تلاوت كن، و نماز را برپا دار، كه نماز (انسان را) از فحشا و منکر بازمي‏دارد، و البته ياد خدا بزرگتر، است; و خداوند آنچه را انجام می دهید می­داند!!» (عنکبوت 45)

سوال: چگونه نماز فرد و جامعه را از فحشا و منکر باز می­دارد؟ (قرائتی، محسن، ص 151)

پاسخ: 1. ریشه­ی تمام منکرات غفلت است و در آیه­ی 179 سوره اعراف، انسان غافل را از حیوان بدتر شمرده است.

«أُولَئِكَ كَالأنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولَئِكَ هُمُ الْغَافِلُونَ» (اعراف 179)

«و نماز چون یاد خدا و بهترین وسیله­ی غفلت زدایی است، پس زمینه­­ی منکرات را از بین می­برد.»

2. اقامه نماز و داشتن رنگ الهی، مانع گرفتن رنگ شیطانی است. چنانکه کسی که لباس سفید بپوشد، حاضر نیست در جای کثیف و آلوده بنشیند.

3. در کنار نماز، معمولاً توصیه به زکات شده است، که فرد را از منکر بخل و بی تفاوتی در برابر محرومان و جامعه را از منکر فقر که زمینه­ی رویکرد به منکرات  است، رها می­سازد.

4. نماز، دارای احکام و دستوراتی است که رعایت هر یک از آنها انسان را از بسیاری گناهان باز می­دارد، مثلاً:

* شرط حلال بودن مکان و لباس نمازگزار، انسان را از تجاوز به حقوق دیگران باز می­دارد.

* رعایت شرط پاک بودن آب وضو، مکان، لباس و بدون نمازگزار، انسان را از آلودگی و بی مبالاتی دور می­کند.

* شرط اخلاص، انسان را از منکر شرک، ریا و سمعه باز می دارد.

* شرط قبله، انسان را از منکر بی هدفی و به هر سو توجه کردن باز می­دارد.

* رکوع و سجده، انسان را از منکر تکبر باز می­دارد.

*توجه به پوشش مناسب در نماز، انسان را از منکر برهنگی و بی حیایی حفظ می­کند.

* توجه به عدالت امام جماعت، انسان را از گوشه گیری نابجا نجات می­دهد.

* احکام و شرایط نماز جماعت، بسیاری از ارزش­ها را زنده می­کند از جمله: مردمی بودن، جلو نیافتادن از رهبر، عقب نماندن از جامعه، سکوت در برابر سخن حق، نظم و انضباط، ارزش گذاری نسبت به انسان­های با تقوا، دوری از تفرقه، دوری از گرایش­های مذموم نژادی، اقلیمی، سیاسی و حضور در صحنه که ترک هر یک از آنها، منکر است.

* لزوم تلاوت سوره حمد در هر نماز،  رابطۀ انسان را با آفرینندۀ جهان «رب العالمین» با تشکر، تعبد و خضوع در برابر او، «ایاک نعبد» با توکل و استمداد از او ، «ایاک نستعین» با توجه و یادآوری معاد، «مالک یوم الدین» با رهبران معصوم و اولیای الهی، «انعمت علیهم» با برائت از رهبران فاسد، «غیر المغضوب» و رابطۀ انسان را با  دیگر مردم جامعه «نعبد و نستعین» بیان می­کند که غفلت از هر یک از آنها منکر، یا زمینه ساز منکری بزرگ است. (همان، ص153)

فایده نماز:

خدا آیت ا. . . حاج آقا مرتضی حائری را رحمت کند! ایشان زمان شاه رفتند بالای منبر فرمودند: سه پله داریم ما از این سه پله می­توانیم اوج بگیریم- این را من از ایشان یادگاری دارم. (انتصاری، محمدناصر، ص56)

بچه ها می­پرسند: چرا نماز بخوانیم؟ (اقم الصلوه لذکری، بذکرالله تطمئن القلوب)  اطمینان چه فایده­ای دارد؟ (یا ایتها النفس المطمئنه ارجعی الی ربک) با نماز یاد خدا، با یاد خدا آرامش، با آرامش پرواز.

نماز یعنی بی نهایت کوچک، متصل به بی نهایت بزرگ.  بچه ها! اگر یک بچه­ای دارد می­رود، افراد نا اهل و هرزه نگاهش کردند دلش می­ریزد، اگر این بچه دستش در دست پدرش باشد، تا لات و قلدر نگاهش کرد، چون دستش در دست بابا هست آرامش پیدا می­کند. شما دست در دست قدرت بی نهایت بگذارید! اگر کسی دست در دست قدرت بی نهایت گذاشت، می تواند به آمریکا بگوید: آمریکا هیچ غلطی نمی تواند بکند. کسی که دستش را گذاشت در دست خدا (بذکر الله تطمئن القلوب) می­شود.(همان، ص57)

2- استفاده از اذکار

خداوند می­فرماید: «فاذکرونی فاذکرکم» مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم. پیامبر اسلام(ص) می­فرماید: چهار چیز است  که هر که از آن بهره بردارد از نیکی دو جهان بهره ور است: زبانی که یاد خدا کند و قلبی که سپاس پروردگار گذارد و تنی که بر بلا صبور باشد و زنی که به مال  و ناموس وی خیانت نکند. (عیدی، الباجی، ص229)

بهترین نوع ذکر گفتن ذکر با زبان و حضور قلب است و بعد از آن در مرحله دوم از اهمیت حضور قلب بدون ذکر با زبان و در مرحله سوم با  زبان و بدون حضور قلب است. اگر با زبان و قلب و فکری متمرکز به ذکر گفتن بپردازیم اثر مطلوبی در افزایش ایمان پدیدار خواهد شد و ذکر گفتن با زبان و بدون حضور قلب گرچه تاثیر چندانی ندارد لیکن خالی از فایده هم نخواهد بود. (همان، ص230)

رسول الله (ص) در هر روز هفتاد بار استغفار می­کرد و می­فرمود: «اَستَغفِرُاللهَ رَبِّی و اَتُوُب اِلَیه». همچنین اهل بیت پیامبر(ص) و اصحاب صالح ایشان چنین می­کردند. خداوند فرموده است که از خداوند طلب آمرزش کنید و به سوی او بازگردید.(مشکی، محسن، ص55)

هم چنین مردی به خدمت رسول مکرم اسلام رسید و عرضه داشت: هنگامی که مرتکب گناهی می شوم  و می­خواهم از این عملم برگردم، چه بگویم؟ حضرت فرمودند: «از خداوند آمرزش بخواه». آن مرد عرض کرد: یا رسول الله! من توبه می­کنم و دوباره مرتکب گناه می­شوم. حضرت فرمودند: «هرگاه مرتکب گناهی شدی، از خداوند طلب آمرزش کن» آن مرد عرضه داشت: یا رسول الله! اگر این چنین کنم، گناهانم زیاد می­شود.  حضرت فرمودند: «عفو و بخشش خداوند بیش تر است؛ پس همواره توبه کن تا این شیطان باشد که شکست خورده و رانده شده است». (همان، ص 56)

3- دعا

خدای شما فرمود مرا (با خلوص دل) بخوانید تا دعای شما  را اجابت کنم و آنان که از عبادت من اعراض و  سرکشی می­کنند زود به ذلت و خواری وارد دوزخ می­شوند.  «سوره مومن آیه 60»

در این آیه خداوند دعا کردن را مساوی با عبادت قرار داده است و عدم درخواست از خداوند موجب عدم رضایت خداوند از بنده خواهد بود بنابراین با دعا کردن برای خود و دیگران علاوه بر بهره دنیوی  ناشی از اجابت دعا به عبادت و نفع اخروی نیز خواهیم رسید.

و اگر بندگانم از تو در مورد من سوال  کنند من به آنها نزدیک هستم و هرکه مرا بخواند دعای او را اجابت می کنم.  «سوره بقره آیه 186»

ای رسول من، بگو اگر بسوی خدا متوجه نشوید و دعا نکنید پروردگارم به شما اعتنا نخواهد کرد.

«سوره فرقان آیه 77»

علاوه بر آیات فراوان در قرآن احادیث بسیار زیادی از پیامبر و امامان معصوم در مورد اهمیت دعا نقل شده و ما تعدادی را در این جا نقل می کنیم

دعا سلاح مومن است  «پیامبر اکرم»

ناتوان ترین مردم کسی است که از دعا کردن عاجز باشد. «پیامبر اکرم»

امام رضا (ع) به اصحاب فرمود بر شما باد به سلاح انبیاء گفتند سلاح انبیاء چیست؟ فرمود: دعا

به راستی که سلاح انبیاء دعا بوده و معجزات آنان به وسیله دعا صورت گرفته است. قبول توبه حضرت آدم (ع)؛ دعای حضرت ذکریا (ع) در طلب فرزند، دعای حضرت نوح(ع) در مورد قوم گناهکار و آمدن طوفان، دعای حضرت سلیمان (ع) که در مقابل آن دعا خداوند  باد و جن و غیره را مسخره  او ساخت،  دعای حضرت لوط (ع)، دعای حضرت ابراهیم(ع)، دعای حضرت عیسی (ع)، و همه ناشی از تاثیر دعا بوده اند. اهمیت دعا به قدری است که در این مختصر نمی گنجد و قلم از بیان اهمیت عاجز است.

4- قرآن

قرائت قرآن یکی از عباداتی است که تاثیر زیادی در تقویت ایمان و همچنین ثابت ماندن بر ایمان دارد. قرائت قرآن است با این شرط که در حین قرائت ترتیل و تلفظ صحیح کلمات را مراعات نمائیم و همچنین تدبر در آیات را از یاد نبریم.

شاید برخی تصور نمایند مطلبی که بطور دقیق و روشن و به صورت علمی مورد تائید قرار نگرفته از ریشه محکمی برای استدلال برخوردار نیست. موضوع اثر بخشی قرآن بر شنونده را دانشمندان مسلمان به صورت علمی تحت بررسی قرار دادند و نه تنها آن را بر انسانها قابل انطباق یافتند بلکه پی بردند بر گیاهان نیز تاثیرگذار است. دانشمندان مصری به تحقیق جالبی دست زدند آنان پنج دانۀ گندم را در پنج گلدان کاشتند و هر گلدانی را در اتاقی مخصوص قرار دادند. همۀ اتاقها از نور وتهویه  و امکانات دیگر برای رشد گیاه از شرایط مساوی برخوردار بودند. آنان در کنار هر گلدان یک دستگاه پخش صدا (ضبط صوت) قرار دادند که هر روز و در ساعات معینی به صورت خودکار به کار می­افتاد.(عیدی، الباجی، ص238)

یکی از ضبط صوتها صدای لعن و نفرین  و دشنام پخش می کرد، در اتاق دوم صدای موسیقی ، در اتاق سوم هیچ صدایی پخش نمی شد، در اتاق چهارم صدای گفت و گوهای روزانه و معمولی به زبان عربی،  و در اتاق پنجم صدای قرائت قرآن پخش می­شد.

نتیجه رشد دانه­های گندم در هر اتاق به قرار زیر بود: 1- گلدانی که در کنار آن صدای لعن و نفرین به گوش می­رسید رشد دانه بسیار کند بود. 2- گلدانی که در کنار آن صدای موسیقی پخش می­شد رشد دانه نسبت به گلدان شماره یک بیشتر بود . 3- گلدانی که هیچ صدایی در کنار آن به گوش نمی رسید از رشد مساوی با گلدان شماره دو برخوردار بود.  4- گلدان شماره چهار که صدای محاورات عادی و گفت و گوهای معمولی به زبان عربی در کنار آن پخش می­شد از گلدان شماره یک و دو و سه رشد بیشتری داشت.  5- اما گلدان شماره پنج که در کنار آن صدای قرائت قرآن به گوش می رسید از نظر رشد دانه گندم قابل مقایسه با چهار گلدانی که ذکر آنها گذشت نبود و دانه گندمی که در کنار آن  صدای تلاوت قرآن پخش می­شد هفتاد درصد رشد بیشتری نسبت به بقیه داشت.(همان، ص239)

رسول خدا (ص) فرمود:

«انّ هذا القرآن مأدبه الله فتعلموا مأدتبه ما استطعتم، و ان اصفر البیوت لبیت (لجوف – خ ل) اصفر من کتاب الله (رسول خاتم ص)».

قرآن سفرۀ  رحمت رحیمیه است که فقط برای انسان گسترده شده است. طعام این سفره، غذای انسان است که به ارتزاق آن متخلق به اخلاق ربوبی می­گردد، و متصف به صفات ملکوتی می­شود و مدینه فاضله تحصیل می­کند. و هیچ کس از کنار این سفره بی بهره بر نمی­خیزد. (عباس عزیزی، ص171)

5- دوستی با صالحین

یک روانشناس غربی می­گوید به من بگوئید دوستانتان چه کسانی هستند تا به شما بگویم چه نوع شخصیتی دارید.(عیدی، الباجی، ص239)

هر فردی را می­توان از طریق دوستانش شناخت و احتیاج به مهارتی در حد دکترای روانشناسی ندارد و حتی مردم  عادی به راحتی قادر به این کار هستند.  یکی از علل انحراف و کجروی و ارتکاب جرم در نوجوانان و جوانان معاشرت با دوستان ناباب است، به تعبیر واضح و صریح دوستان ناباب شیاطین انسی هستند که در لباس دوست فرد را به ارتکاب گناه تشویق می­کنند.

طبق آماری که از رادیو و تلویزیون و جراید منتشر می­شود درصد بالایی از جرائم نظیر سرقت، مصرف مواد مخدر، روابط نامشروع جنسی،  مصرف مواد الکلی، نزاعها و درگیری­ها خیابانی، قتل، و . .  . ناشی از نشست و برخاست با دوستان ناباب است.(همان، ص240)

یکی از راههای علاج واقعه و دوری از گناهان دوستی با انسانهای صالح، وارسته، متقی و با ایمان است. پدران و مادران باید مراقب فرزندان خود باشند که در دام دوستان ناباب سقوط نکنند که در آن صورت رفع این معضل برای آن ها  اگر غیر ممکن نباشد بسیار سخت و دشوار خواهد بود، در عوض اگر ترتیبی فراهم شود که تمام نوجوانان افراد صالح و دیندار را همصحبت و دوست خود بگیرند نسل جوان آینده نسلی سالم و مفید در تمامی زمینه ها خواهد بود.

یکی از راههای ثبات در دین و تقویت ایمان دوستی و معاشرت با افراد متدین و با ایمان است لذا دوستی  این اشخاص را مغتنم بشماریم.  در کنار دوستی  با این افراد مطالعه کتابهایی در مورد زندگانی پیامبران،  امامان معصوم، علمای دین، و پرهیزکاران و پارسیان اثر بخشی بیشتری خواهد داشت. خوانندۀ این نوع کتاب ها با الگوهای خوب و مناسبی  آشنا می شود  که می تواند از رفتار  آنها سرمشق گرفته و آن را در زندگی خانوادگی و شغل خود به کار گیرد. (همان، 241)

6- در حد توان برای اسلام کار کنید

 همه ما تاکنون کم و بیش کارهای نیک  و پسندیده ای برای اعضای خانواده یا فامیل و دوستان انجام داده­ایم، مادران برای فرزندان خود زحمت ها کشیده،  پدران برای همسر و فرزندان خود امکانات معاش را تامین نموده، دوستان یکدیگر  را در مواقع سختی  و شدت یاری کرده­اند،  فرزندان برای ارضای والدین به دستوراتشان عمل نموده­اند، و. . .

ما نیز عضوی از اجتماع گسترده  انسانها هستیم و به نحوی  از انحاء کارهایی برای اجتماع خود انجام داده­ایم که برای کسب  مادیات نبوده و تنها حس نوع دوستی محرک ما بوده است. حال سئوال این است در کنار این کارها تاکنون  برای دین که به مراتب از دیگر امور عزیزتر و مقدس تر است چه کاری انجام      داده­ایم؟

هر کس در حد توان باید برای خدمت به دین و مذهب کاری صورت بدهد یک پزشک در زمینه تخصصی خود، یک وکیل، یک کارمند، یک کارگر، یک هنرمند، یک صنعتگر ، و . . .  هر یک می تواند در زمینه شغلی و حرفه ای خود به کاوش بپردازد و ببیند چه کاری می تواند به انجام برساند که خالصانه  و در راه خدا و در ورای آن اهداف مادی و دنیوی  نداشته باشد.  مثلاً یک پزشک می­تواند ایام خاصی را بطور رایگان به معاینه ودرمان بیماران  بی بضاعت  اختصاص دهد، یک وکیل  برای صاحب حقی که حقش ضایع شده و توان پرداخت حق الوکاله را ندارد به رایگان و در راه ارضاء خدا او را پیگیری و احقاق حق یاری نماید،  یک هنرمند می­تواند  در زمینه هنری خود در راه تبلیغ دین فعالیت کند و . . .

خلاصه هر یک از ما توان انجام کارهایی را داریم که مفید فایده خواهد بود حتی می توانیم  با افراد مومن و خیرخواه دیگر مجموعه ای تشکیل داده و به صورت گروهی  کار بزرگی را به ثمر برسانیم. (همان، ص242)

و اما اساسی ترین عامل موفقیت انسان اخلاص است.

اخلاص چیست؟

اخلاص به معنی پالود درون و نیت از شرک و ریا  و هر غرض و هدف  غیر خدیی است.

اخلاص، امری قلبی و وجدانی است که با زیبایی  ظاهر و حجم کار نمی توان آن را ارزیابی کرد.

اخلاص دارای  مراتبی است  که نخستین مرتبه آن،  انجام ندادن عبادت به قصد ریا،  تظاهر و خودنمایی است. (باقی زاده، رضا، ص14)

اخلاص کامل، آن است که بنده، جز خدا نخواهد و در دلش جز او نباشد، و این اخلاص است که حکیمان آن را شرط قبول، و عارفان آن را شرط وصول دانسته اند.

قرآن مجید درباره لزوم اخلاص می­فرماید:

«وَ ما اُمِروُا الّا لِیَعبُدُو اللهَ مُخلِصین لَهُ الدینَ»؛ «سوره بینه آیه 5»

«به آنها جز این دستور داده نشده که خدا را در حالی که عبادت  خویش را خالص ساخته اند، پرستش کنند.»

و در روایتی، پیامبر، صلی الله علیه و آله و سلم، می­فرماید: «جبرئیل، علیه السلام، به من خبر داد که خداوند، عزوجل، فرموده است: اخلاص، سری از اسرار من است که در قلب هر کدام از بندگانم که دوستش داشته باشم، به ودیعه می­گذارم.»(بحار الانوار، ص 249)

در روایتی دیگر آمده است که امام صادق، علیه السلام، فرمود: «عمل خالص آن است که جز از خداوند، عزوجل، انتظار  ستایش نداشته باشی»(اصول کافی، ص16).

نشانه های اخلاص

درباره نشانه های اخلاص به روایاتی چند اشاره می کنیم.

رسول خدا، صلی الله علیه و آله و سلم، فرمود: «نشانه مخلص چهار چیز است: دلش تسلیم خداست، اعضا و جوارحش تسلیم خداست، کار نیکش را نسبت به همه بذل می کند، و شر و بدی اش را از همه باز می­دارد.» (تحف العقول، ص16)

و نیز فرمود: کمال الاخلاص تجنب المعاصی؛  کمال اخلاص، پرهیز و خودداری کردن از گناهان می­باشد.

همچنین امام صادق، علیه السلام، می­فرماید:

 ما بَلَغَ عَبدُ حَقیقه الاخلاصِ حَتی لا یُحِب اَن یُحمَدَ عَلَی شَیء مِن عَمَله لِلّه. (عده الداعی، ص 217).

هیچ بنده ای به حقیقت اخلاص نمی­رسد، مگر اینکه دوست نداشته باشد بر هیچ کدام از عملهایی که برای خدا انجام داده، ستوده شود.

اسباب و عوامل خلوص

در اینجا با الهام از اهل بیت، علیهم السلام، به اموری که سبب به وجود آمدن اخلاص در انسان می­شود اشاره می کنیم.

1- یقین

علی، علیه السلام، می فرماید:

سَبَبُ الاخلاصِ الیَقینُ؛ یقین،  سبب به وجود آمدن اخلاص است.

2- علم

همچنین علی، علیه السلام، فرمود:

ثَمَرَهُ العِلمِ، اخلاصُ العَمَلِ؛ اخلاص عمل، نتیجه علم و آگاهی است.

3- ناامید شدن از غیر خدا

باز امیرالمومنین، علیه السلام، فرمود:

اَولُ الاخلاصِ، اَلیَاسُ مِمّا فی اَیدِی الناسِ؛ ریشه اخلاص عبارت است از ناامید شدن از آنچه در دست مردم است.

4- کم کردن آرزو

آن حضرت باز می­فرماید:

قَللِ الاَمالَ، تَخلُص لَکَ الاعمالُ؛ آرزوهایت را کم کن، تا اعمالت خالص گردد.

5- عبادت

همچنین می فرماید:

اَلاخلاصُ ثَمَرَهُ العِبادَهِ؛ اخلاص، ثمره عبادت است.

آثار و فواید اخلاص

هر چیزی را ثمره­ای است،  در اینجا به مواردی از ثمرات اخلاص اشاره می­کنیم.(باقی زاده، رضا، ص17)

1- بصیرت و نورانیت دل و حکمت و معرفت

رسول خدا(ص)، فرمود:

ما اَخلَصَ عَبدلِلهِ – عزوَجَل- اَربَعینَ صَباحاً، الّا جَرَت یَنابیعُ الحِکمَهِ مِن قَلبِهِ عَلی لِسانِهِ؛ هر بنده ای چهل شبانه روز  (عمل خود) را برای خداوند،  عزوجل، خالص گرداند، قطعاً سرچشمه های حکمت از قلب او بر زبانش جاری می گردد.

شیخ رجبعلی خیاط اعتقاد داشت که «اخلاص» موجب باز شدن چشم و گوش «دل» می شود و به شاگردانش تاکید می کرد: «اگر کسی برای خدا کار کند چشم و گوش قلب او باز می شود.» (محمدی ری شهری، ص84)

2- خضوع تمام ماسوی الله در برابر انسان مخلص

در روایتی آمده است:

انّ المُومِنَ لَیَخشَعُ لَهُ کُلُّ شَیء، و یَهابُهُ کُلُّ شَیءٍ . . . اِذا کانَ مُخلِصاً لله، اَخافَ الله مِنهُ کُلَّ شَیءٍ حَتّی هَوّامَّ الارضِ و سِباعَها و طَیرَ السَّماءِ؛ قطعاً هر چیز در برابر مومن، فروتن است و از او می­هراسد . . . هر گاه انسان (عمل خود را ) خالصانه برای خدا انجام دهد، خداوند تمام موجودات، حتی حشرات و درندگان زمینی و پرندگان آسمانی را وادار می کند که از او بهراسند.(بحارالانوار، ص248)

3- کفایت امر و درمانده نشدن در کارها

در حدیث قدسی آمده است:

قالَ اللهُ – عَزوجَلَّ – لا اَطَّلعُ عَلی قَلبِ عَبدِّ فَاَعلَمُ مِنهُ حُبَّ الاخلاصِ لِطاعَتی وَ لِوَجهی و ابتِغاءِ مَرضاتی، اِلا تَوَلّیتُ تقویمه و سیاسته؛ خداوند، عزوجل، فرمود: هر گاه بر قلب بنده ای اشراف و آگاهی پیدا کرده و می بنیم که دوست دارد عبادت خالصانه، برای نیل به من و خشنودی من انجام دهد، قطعاً خودم امور او را استوار می کنم. (همان، ص 136)

4- سعادت و کامیابی

علی، علیه السلام، می­فرماید:

اخلصوا اعمالکم، تسعدوا؛ اعمالتان را خالص کنید، تا نیکبخت گردید.(فهرست موضوعی، ص93)

5- بالا رفتن اعمال و قبولی آن

پیامبر اکرم، صلی الله علیه و آله و سلم، فرمود:

ایها الناس، اخلصوا اعمالکم لله تعالی، فان الله لا یقبل الا ما خلص له؛ ای مردم، اعمالتان را برای خداوند متعال خالص کنید، زیرا خدا تنها عملی را می پذیرد که برای او خالص باشد. (تفسیر قرطبی، ص180)

حال به دعا دست بر می­داریم و می­گوییم: خداوندا بر ایمان و اخلاص ما بیفزای و ما را به راه راست هدایت نمای، بر ماست با تقرب به خداوند و پناه جستن به او از شیطان فاصله بگیریم و در عین حال با نفس اماره به ستیزه بپردازیم تا او را مغلوب نمائیم، در ضمن با مطالعه کتب مذهبی درک عمیق و درونی نسبت به تعالیم اسلام را در خود تقویت نمائیم.

(الحمدلله رب العالمین والصلاه و السلام علی سیدنا و نبینا و خاتم المرسلین محمد صلی الله علیه و علی آله اجمعین)

 

منابع

-         انتصاری، محمدناصر، اخلاق در محضر علما، قم، سلوک جوان، 1358.

-         الباجی، عیدی، روشهای آسان در تقویت ایمان، قم، نشر نوید اسلام، 1383.

-         عزیزی، عباس،  پندهای حکیمانه در آثار استاد علامه حسن زاده آملی، ج4، انتشارات صلاه، 1387.

-         باقی زاده، رضا، رمز موفقیت بزرگان، قم، گاه سحر، 1379.

-         قرائتی، محسن، دقایقی با قرآن، تهران، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، 1375.

-         مشکی، محسن، گنج معنوی، قم، انتشارات پیام مهدی (عج)، 1383.

-         محمد ری شهری، محمد، کیمیای محبت، قم، دارالحدیث، 1386.