سلامت شغلی {مهارت آموزی}

 

در اين فرصت 6 مهارت را كه براي فراهم آمدن يك دوره جواني شاداب و بانشاط لازم است از بيان حكيمانه و پدرانه رهبر معظم انقلاب اسلامي (مدظله‌العالي)‌ تقديم مي‌كنيم

1-سه خصوصيت بارز يك جوان:

من اساسا در ميان اين خصوصيات مهمي كه جوانان دارند ، 3 خصوصيت را خيلي بارز مي‌بينم. آن 3 خصوصيت عبارت است از:

انرژي ، اميد ، ابتكار

 اينها 3 خصوصيت برجسته در جوان است. اگر واقعا رسانه‌ها در كمك‌هاي فرهنگي كه به ما مي‌كنند ، چه گويندگان مذهبي، چه گويندگان مسائل فكري و فرهنگي، چه صدا و سيما، چه مدرسه‌ها ، بتوانند اين 3 خصوصيت عمده را درست هدايت كنند، من خيال مي‌كنم كه خيلي راحت مي‌شود يك جوان، راه اسلامي پيدا كند. چون اسلام هم چيزي كه از ما مي‌خواهد ، اين است كه ما استعدادهاي خودمان را به فعليت برسانيم.

2-سه خصوصيت،‌ شرط موفقيت جوان:

اگر شما جوانان اين 3 خصوصيت را در خودتان به وجود آوريد ، در هر شرايطي و در همه ي زمينه‌ها موفق خواهيد بود.

جوان اولا بايد احساس مسووليت كند:

 يعني واقعا خودش را مسوول بداند و بخواهد كه زندگي را با پاي خودش پيش ببرد و حركت كند و مثل پركاهي در امواج حوادث نباشد.

ثانيا با ايمان حركت كند:

 ايمان نقش بسيار مهمي در پيشرفت در همه ي ميدان‌ها و نيز پيروزي بر همه ي موانع دارد.

ثالثا بصيرت و آگاهي داشته باشد:

ادامه نوشته

علت فرار نوجوانان از خانه

 

یکی از عمده ترین نگرانی های والدین، زمانی است که کودک آنها گم شود یا از خانه فرار کند. دراین شرایط والدین دامنه ای از احساسات را تجربه خواهند کرد. تنش و فشاری که این وضعیت ایجاد می کند و عکس العملهای مختلفی که والدین، خانواده، دوستان و پلیس به این وضعیت نشان می دهند ممکن است به سطح بحرانی برسد وحتی خود این واکنش ها باعث بحران بیشتری در خانواده شود.

"انگیزه های خیابانی شدن کودکان و نوجوانان"

برای اجتناب از تجربه هیجانی یا پیامدی که در آینده نزدیک در انتظارشان است. برای اجتناب از تجربه دردناک و ناخوشایند تکرار شونده در زندگیشان. برای پیشگیری در از دست دادن فعالیتها، روابط یا دوستی هایی که با ارزش یا مهم تلقی می شوند. زندگی با افراد دیگری که حمایت کننده، مشوق و فعال هستند. متوقف کردن آنچه انجام می داده یا درصدد انجام آن بوده اند. مشکلاتی که خطر خیابانی شدن بچه ها را افزایش می دهد .

1) سوء استفاده یا مورد غفلت قرار گرفتن کودک.

۲)استفاده از الکل یا داروهای روانگردان.

۳) طلاق یا جدایی هایی که به شیوه مناسب انجام نشده است.

۴) رفتار نافرمانی مقابله ای که با تخیلات مربوط به روابط رمانتیک یا رفاقت با گروه همسالان

ضد اجتماعی ترکیب شده است

ادامه نوشته

علل موثر در بروز ناهنجاری های اخلاقی

 

گاهی در برخی افراد ناهنجاری های اخلاقی مشاهده می کنیم. اخلاق و شخصیت رابطه تنگاتنگی دارد. شخصیت آدمی عبارت است از «مجموع فعالیت های روانی، احساسات، افکار، عواطف و رفتار و کردار او که نمودار و ترجمان آن فعالیت ها هستند.»(1)از ویژگی های مهم انسان «تحول و تطور پذیری» و «قابلیت شکل گیری های گوناگون شخصیت است»(2)انسان به گونه ای آفریده شده است که می تواند با آگاهی و آزادی در محدوده ای نسبتاً گسترده راه خود را بر گزیند و در همان راه منتخب خود، «شخصیت» و هویت فکری، اخلاقی و فرهنگی خویش را شکل بخشد. حال باید دید دلایل بروز و ظهور این ناهنجاریهای اخلاقی چیست؟

علل بروز ناهنجاری های اخلاقی در خارج از خانواده

1) تهاجم فرهنگی

استعمارگران، اكنون به این نتیجه رسیده‏اند كه بهترین راه نفوذ در سایر كشورها، نفوذ در فرهنگ آنان و استحاله‏ی درونی آن است. آنان می‏خواهند ارزش‏های مورد پسند خود را ارزش‏های مترقی جلوه دهند و جایگزین معیارهای بومی و فطری ملت‏ها سازند و، از این طریق، بدون هیچ دغدغه‏ای به آینده‏ی منافع خود در این كشورها مطمئن باشند. فرهنگ مهاجم، ابتدا سعی در آن دارد تا ایمان نسل نو را به فرهنگ و معتقدات سست سوق دهد. در مرحله بعد خلأ آرمانی و فرهنگی موجود را با جلوه های پر زرق و برق پر کند و نسلی وابسته به بیگانه تربیت کند. نمونه های تاریخی نشان می دهد که تهاجم فرهنگی، پدیده ای نو و منحصر به عصر و نسل ما نیست، رد پای آن را می توان در نقطه نقطه تاریخ پر فراز و نشیب اسلام مشاهده کرد. حتی در سایر ادیان آسمانی می توان ردّ پای تهاجم فرهنگی را موشکافانه جستجو کرد.(3) اساسا "تهاجم فرهنگی" در مقایسه با تهاجم نظامی یا اقتصادی، دارای ویژگی‏های منحصر به فردی است. تهاجم فرهنگی معمولاً نامرئی و نامحسوس است؛ دراز مدت و دیرپاست؛ ریشه‏ای و عمیق است؛ همه‏جانبه است؛ حساب شده و دارای برنامه و ابزارهای گسترده است؛ گسترده و فراگیر است؛ كارساز و خطرزاست. علاوه بر این‏ها، "تهاجم فرهنگی" همانند كار فرهنگی، یك كار آرام و بی‏سر و صداست و قربانیان آن بیش‏تر قشر جوان هستند.

ادامه نوشته

دلایل اختلالات زبان در کودکان !

 

زبان وسیله بیان عقاید و نظرات است که به کمک علایم و بر طبق قواعد و دستور زبان و علم معنی بکار می‌رود. زمانی زبان دچار نقص و نارسایی می‌شود که بگونه‌ای صحبت کردن برخلاف قواعد دستوری باشد. یا غیر مفهوم بوده و یا از نظر شخصی و فرهنگی مطلوب نباشد. یا اینکه دستگاه صوتی (زبانی) مورد سو استفاده (بد زبانی) قرار گیرد.

کودک معمولا در حدود 12 ماهگی اولین کلمات را بر زبان می‌راند و حدود 18 ماهگی تا 2 سالگی اولین جملات ساده و ابتدایی را می‌سازد. و بتدریج قادر به سخن گفتن و بیان نظرات خود و درک مطالب و مفاهیمی‌ که در صحبت دیگران نهفته است، می‌گردد. چنانچه در حدود سنین فوق بطور طبیعی و عادی نتواند در بیان مقصود خود از کلمات و جملات متناسب استفاده نماید و همچنین مشکلاتی در فهم مطالب داشته باشد و یا به عبارت ساده تر دیر زبان باز کند، احتمالا از نظر گویایی دچار نارسایی و اختلالاتی است.

دلایل اختلالات زبان

عقب ماندگی ذهنی و تاخیر در مهارتهای زبانی

بعضی از کودکان در زمانی که انتظار می‌رود، بطور طبیعی قادر به گفتن کلمات و یا ساختن جملات و سخن گفتن نیستند. به احتمالی دچار عقب ماندگی هوشی می‌باشند. برای آنکه کودک قادر به تکلم باشد باید از میزان لازم بهره هوشی برخوردار باشد. کودکانی که دچار عقب ماندگی شدید ذهنی هستند معمولا فقط برای بیان خواسته‌های خود از گریه ، فریاد و صداهای نامفهوم استفاده می‌کنند.

اختلالات عاطفی و نارسایی تکلمی

 گاهی اوقات تاخیر زبان و یا نارسایی تکلمی‌ در کودکان منشا عاطفی و هیجانی دارد. این نوع اختلال معمولا به دلیل هیجانات شدید و ضربه‌ها و یا شوکهای عاطفی در این کودکان عارض می‌گردد. این قبیل اختلال تکلمی‌ را گاهی نیز لالی عاطفی یا سکوت مرضی می‌گویند. احتمال وقوع اینگونه نارسایی در میان کودکانی که در محیط پر تشنج و یا مناطق جنگی قرار دارند و در معرض انفجارات پی‌در‌پی هستند، بیشتر است.

  اختلالات تکلمی‌ و ضایعات مغزی و عصبی (آفازی)

گاهی بر اثر ضایعات مغزی و صدمات وارده بر سلسله اعصاب مرکزی ، کودک فاقد توانایی سخن گفتن می‌شود. این قبیل کودکان همواره دارای مشکلاتی در زمینه خواندن ، هجی کردن ، حساب کردن ، اشاره و صحبت کردن می‌باشند. ممکن است کودک دچار گیجی و بیقراری هیجانی شده و قادر بخاطر آوردن کلمات معمولی نباشد و یا به غیر از راهنماییهای بسیار ساده هیچ مطلب دیگری را متوجه نشود.

ادامه نوشته

اضطراب امتحان و مقابله با آن

 

اضطراب امتحان چیست و چه عللی دارد و چگونه می‌توان با آن مقابله کرد؟ والدین چه کمکی می‌توانند برای کاهش این اضطراب انجام دهند؟

درجاتی از اضطراب امتحان در 30-20 درصد کودکان و نوجوانان دانش‌آموز دیده می‌شود. این موضوع در دختران شایع‌تر از پسران است.

در تعریف اضطراب امتحان در ابتدا باید اضطراب طبیعی را از اضطراب غیرطبیعی و بیمارگونه افتراق داد.

آنچه مسلم است درجاتی از اضطراب و استرس می‌تواند مثبت باشد و احساس تهییج و به دست آوردن یک فرصت را به فرد دست دهد. مثل استرسی که باعث می‌شود یک ورزشکار در موقعیت مسابقه بهتر از تمرین عمل کند، یا فردی در شغل جدید خود با انرژی و عملکرد بهتری کار کند.

و یا یک دانش‌آموز در زمان امتحان دچار تهییج و اضطرابی می‌شود که تمرکز او را روی مطالعه افزایش داده و باعث می‌شود برنامه خود را منظم‌تر نماید و زمان خود را مدیریت بیشتری کند، در نهایت این اضطراب منجر به افزایش عملکرد فرد می‌شود. پس درجاتی از اضطراب لازم بوده و باعث بهبودی عملکرد ما می‌شود. این نوع اضطراب را تکلیف محور می‌گوییم. ولی زمانی که استرس و اضطراب منفی می‌شود، ما احساس می‌کنیم اوضاع از کنترل ما خارج است، تحت فشار هستیم و تمرکز خود را از دست داده‌ایم. اضطراب فوق منجر به ارزیابی شناختی منفی، عدم تمرکز حواس، واکنش‌های فیزیولوژیک نامطلوب و افت عملکرد شخص می‌گردد.

اضطراب امتحان دو بعد دارد:

اضطراب امتحان دو بعد دارد که یکی از آنها جسمانی و دیگری بعد شناختی است که در زیر توضیح داده شده است.

1. بعد جسمانی: که شامل واکنش فیزیولوژیک خودکار است مثل تپش قلب، سردرد، تعریق، لرزش دست و اندام‌ها، آشفتگی معده، رنگ‌پریدگی، حالت تهوع و استفراغ و غیره.

2. بعد شناختی و فکری: دلواپسی راجع به پیامد کار، دلواپسی راجع به شکست و ناکامی، افکار تحقیر و سرزنش خود، مقایسه خود با دیگران، انتظارات منفی از خود، مشکل تمرکز و توجه، فراموش کردن مطالب خوانده شده، گفتگوی منفی با خود و... که همه اینها مانع انجام تکلیف و حل مشکل می‌گردد.

علل اضطراب امتحان چیست؟

چرا کودکی با امتحان خود نسبتاً خونسرد و آرام برخورد می‌کند و کودک دیگر شب امتحان دچار بی‌خوابی و بی‌قراری می‌شود، تمرکز خود را از دست می‌دهد، می‌خواند اما در حافظه‌اش نمی‌ماند و....

به نظر می‌رسد مثل تمام بیماری‌ها و حالت‌های روانپزشکی، عواملی دست به دست هم می‌دهند تا کودکی به حدی مضطرب شود که نتواند توانایی‌های واقعی خود را نشان دهد:

1. علل شخصیتی

افرادی که عزت نفس پایینی دارند، احساس خودکارآمدی پایین‌تری دارند، شکست‌ها و ناکامی‌های متعددی را تجربه کرده‌اند، یا اضطراب منتشر دارند بیشتر مستعد اضطراب امتحان هستند.

 

ادامه نوشته

اختلالات ياد گيري

مقدمه

بسیارند کودکانی که ظاهری طبیعی دارند، رشد جسمی و قد و وزنشان حاکی از بهنجار بودن آنان است. هوششان کمابیش عادی است، به خوبی صحبت می‌کنند، مانند سایر کودکان بازی می‌کنند و مثل همسالان خود با سایرین ارتباط برقرار می‌کنند، در خانه نیز خود یاریهای لازم را دارند و کارهایی را که والدین به آنان واگذار می‌کنند به خوبی انجام می‌دهند و از رفتار و اخلاق عادی برخوردارند. لیکن وقتی به مدرسه می‌روند و می‌خواهند خواندن و نوشتن و حساب یاد بگیرند دچار مشکلات جدی می‌شوند. بیش از یک قرن است که متخصان علوم تربیتی و روانشناسی و گفتار درمانی در پی تشخیص و درمان مشکلات این قبیل کودکان بوده‌اند.

بیش از شصت تعریف برای اختلالات یادگیری وجود دارد که معروفترین آنها عبارتست از:
اختلال در یک یا چند فرآیند روانی پایه به درک یا استفاده از زبان شفاهی یا کتبی مربوط می‌شود و می‌تواند به شکل عدم توانایی کامل در گوش کردن ، فکر کردن ، صحبت کردن ، خواندن ، نوشتن ، حجمی کردن یا انجام محاسبه‌های ریاضی ظاهر شود. این اصطلاح شرایطی چون معلولیتهای ادراکی ، آسیب دیدگیهای مغزی ، نقص جزئی در کار مغز ، ریس ‌لکسی یا نارسا خوانی و آفازیای رشدی را در بر می‌گیرد. از سوی دیگر ، اصطلاح یاد شده آن عده را که اصولا بواسطه معلولیتهای دیداری ، شنیداری یا حرکتی همچنین عقب ماندگی ذهنی یا محرومیتهای محیطی ، فرهنگی یا اقتصادی به مشکلات یادگیری دچار شده‌اند را شامل نمی‌شود.

 

علل بروز اختلالات یادگیری

ثابت شده است که علل بروز اختلالت یادگیری نسبتا مهم است. با این حال در پژوهشهای مختلف تاثیر عوامل زیر در بروز این اختلالات مورد تائید بوده‌اند. هر چند همواره تاثیر متقابل عوامل مورد نظر بوده است.

عوامل فیزیولوژیک موثر در بروز اختلالات یادگیری

بسیاری از متخصصان بر این باورند که علل اساسی و عمده اختلالات یادگیری آسیب دیدگی مغزی شدید یا جزئی و صدمه وارده به دستگاه عصبی مرکزی است.

عوامل موثر در بروز اختلالات یادگیری

شواهدی در دست است که نشان می‌دهد اختلالات یادگیری احتمالا در برخی خانواده‌ها بیش از دیگران دیده می‌شود. مطالعات انجام شده بر روی دوقلوها به گونه‌ای حاکی از نشانه‌های عمل ژنتیکی است. واکر ، "کول" و "ولف" به الگوهای خانوادگی پی برده‌اند که با اختلالات یادگیری پیوند دارند.

عوامل بیوشیمیایی موثر در بروز اختلالات یادگیری

گفته شده است که اختلالات گوناگون متابولیکی در حکم عواملی هستند که موجب اختلالت یادگیری می‌شوند. برخی از عوامل بیوشیمیایی که در ارتباط با اختلالات یادگیری از آنها نام برده شده است عبارتند از: هایپوگلیسمی ، عدم توازن استیل کولی نستروز و کم کاری تروئید.

عوامل پیش هنگام و قبل از تولد در بروز اختلالات یادگیری

ادامه نوشته

اختلال یادگیری

 

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

هر اختلالی که در آن موفقیت تحصیلی فرد با توجه به سن و آموزش و هوش، براساس آزمون‌های معیار خواندن و نوشتن و محاسبه از آنچه انتظار می‌رود بسیار کمتر باشد، اختلال یادگیری توصیف می‌شود.

اصطلاح اختلال یادگیری از نیاز به تشخیص و خدمت به دانش‌آموزانی برخاسته‌است که به طور مداوم در کارهای درسی خود با شکست مواجه می‌شوند و در عین حال درچهارچوب سنی کودکان استثنایی نمی‌گنجند. ظاهری طبیعی دارند، رشد جسمی و قد و وزن‌شان حاکی از بهنجار بودن آنان است. هوش انها کمابیش عادی است، به خوبی صحبت می‌کنند، مانند سایر کودکان بازی و مثل همسالان خود با سایرین ارتباط بر قرار می‌کنند. درخانه نیز یاری‌های لازم را دارند و کارهایی را که والدین به آنان واگذار می‌کنند به خوبی انجام می‌دهند. لیکن توانایی لازم برای به جریان اندازی اطلاعات برای بیان کردن و به ویژه نوشتن را ندارند. پس با توجه به مشخصات کلی این دانش‌آموزان، می‌توان آن‌ها را در گروه جدیدی به نام دانش آموزان اختلال یادگیری قرار داد و گفت این دانش آموزان در یک یا چند فرایند روانی که به درک کردن با استفاده از زبان شفاهی یا کتبی مربوط می‌شود، اختلال دارند که این اختلال می‌تواند به شکل عدم توانایی کامل در گوش کردن، صحبت کردن، خواندن، نوشتن، هجی کردن یا انجام محاسبات ریاضی ظاهر شود.

این اصطلاح شرایطی چون معلولیت‌های ادراکی، آسیب دیدگی‌های مغزی، نقص جزئی در کار مغز، و خوانش‌پریشی را در بر می‌گیرد. این تعریف آن دسته از دانش آموزان را که به دلیل معلولیت‌های دیداری، شنیداری یا حرکتی، همچنین عقب ماندگی ذهنی یا محرومیت‌های محیطی، فرهنگی یا اقتصادی به مشکلات یادگیری دچار شده‌اند، شامل نمی‌شود.

ادامه نوشته

آشنایی با اختلالات یادگیریدر دانش آموزان و راههای درمان آن

 

شناخت اختلالات یادگیری : (LD)

شمار دانش آموزانی که دچار اختلالات یادگیری هستند بین 4 تا 12 درصد گزارش شده است این اصطلاح ابتدا از واژه ی Disabilities of learning  به معنای ناتوانی یادگیری گرفته شد اما از آنجائیکه ناتوانی یادگیری به تمامی جهات از جمله ناتوانیهای جسمی نیز اطلاق می شد واژه ی اختلالات یادگیری برگزیده شد . این قبیل دانش آموزان ، دانش آموزی هستند که دارای بهره هوشی عادی هستند اجسام یادگیری سالم دارند . در مهارتهای کلامی و نوشتن خوبند ولی در مهارتهای ریاضی ضعیف هستند و یا بالعکس . سالانه در کشور 85 میلیارد تومان بابت خسارت مردودی دانش آموزان بابت این امر می گردد که البته خسارات روانی این امر به مراتب بیشتر از این است . خساراتی از قبیل عزت نفس پائین و خجالت و شرمندگی و مردودی و … در صورتیکه با ساده ترین راه ها ( بازیها ) میتوان به حل مشکلات نائل آمد . زمان اختلالات یادگیری از تولد تا کلاس اول است گستره تجارب کودکان کافی نیست ابتدا باید علت یابی کرد سپس درمان نمود .

علل پیدایش اختلالات یادگیری

عللی را که برای شکست این قبیل کودکان در امر یادگیری می توان ذکر کرد بطور خلاصه عبارتند از :

1)فقدان انگیزش کافی                            3)دقت بیش از اندازه به جزیی از کل

2)فقدان توجه و دقت لازم                       4)فقدان هماهنگی لازم در حرکات

البته دو دلیل عمده نیز وجود دارد که عبارتند از :

ادامه نوشته

آثار فرهنگی اجتماعی و روانی فناوری اطلاعات روی انسان/پیامدهای استفاده از اینترنت بر روابط انسانی

 

< آثار فرهنگی اجتماعی و روانی فناوری اطلاعات روی انسان

مقدمه

هدف از این مقاله مطالعه رابطه بین فرهنگ و استفاده از اینترنت است. در پرتو این مطالعات وجود خرده فرهنگ ها در درون یک کشور، برای تعیین تفاوت های اجتماعی چگونگی استفاده از اینترنت توسط دانشجویان سال اول دانشگاه نشان داده شده است.

جهت یافتن روابط بین فرهنگ و استفاده از اینترنت از تکنیک های دیتاماینینگ (داده‌کاوی) استفاده شده است. نتیجه این پژوهش آن است که توانایی و کارآیی استفاده از اینترنت در میان خرده فرهنگ نه تنها به دلیل وجود شکاف دیجیتالی، بلکه به دلیل تفاوت‌های فرهنگی متفاوت است.

همچنین نشان داده شده است که خرده‌فرهنگ‌ها تمایل به همگرایی زمانی دارند زمانیکه در چارچوب و بستر یکسانی قرار داشته باشند.

معرفی

این مقاله به تجزیه و تحلیل پیامدهای مثبت و منفی‌ای که اینترنت برای ارتباطات انسانی دارد، می‌پردازد و آن را با یک توصیف از اثرات آن بر مقدار و کیفیت تعامل انسان‌ها آغاز می نماید.

ادامه نوشته

ضرورت توجه به تکنولوژی های نوین در آموزش و پرورش

 

علیرضا مرآتی* ، دکتر مریم اسلام پناه ، مرضیه خمیس آبادی

6 تهران، ایران 61- *- مربی گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، صندوق پستی 963

[e-mail]

- استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد کرمانشاه

- کارشناس روانشناسی ،دانشگاه پیام نور

چکیده

آموزش و نحوه انجام آن از زمانهای بسیار دور همواره مورد نظر نظریه پردازان و فلاسفه بوده و هست، به خصوص در

دوران حاضر که علوم هرچه بیشتر به سمت تخصص و تجربه گام بر می دارند و از این رو انتقال یافته های جدید به

نسلهای جدید بسیار حایز اهمیت است. از این منظر ابزارها و وسایل کمک آموزشی نوین جایگاه ویژه ای در فرایند

آموزش دارند. از یک منظر کلی وسایل کمک آموزشی را به دو دسته وسایل آموزشی معیار و تسهیل کننده تقسیم کرده

ادامه نوشته

آسیب اجتماعی سیگار در مراکز آموزشی

از جمله موضوعهای نگران کننده در عصر حاضر، توسعه آسیب‌های اجتماعی بویژه موادمخدر می‌باشد که مراکز آموزشی «مدارس و دانشگاهها» را درنوردیده و به یکی از چالش‌های فرا روی متولیان و دست‌اندرکاران امر آموزش و تربیت تبدیل شده است. بر این اساس به جای هرگونه انکار ـ کتمان و دست روی دست گذاشتن، ضرورت شناخت صحیح پدیده آسیب‌ها ـ تجزیه و تحلیل روند آنها و ارائه نسخه‌های کاربردی لازم و عملیاتی نمودن آنها، از جمله موضوعاتی است که می‌تواند در جهت مهار و کنترل آسیب‌ها مسئولین جوامع را موفق سازد.
نتایج تحقیقات صورت پذیرفته و مراتب اعلامی از سوی مسئولین وزارتخانه‌های آموزش و پرورش و علوم، تحقیقات و فناوری حکایت از این واقعیت دارد که سیستم آسیب‌های اجتماعی با حرکت منسجم و هوشمندانه، نوجوانان و جوانان این مرز و بوم را نشانه روی نموده است. بطوریکه بر اساس اعلام رسمی متولیان ذیربط در سال تحصیلی ۱۳۸۲ ـ ۱۳۸۱، ۳/۱۳ درصد دانش‌آموزان مقاطع سوم راهنمایی و متوسطه در معرض خطر مصرف موادمخدر بوده‌‌اند. ضمن آنکه ۶۹/۲۰ درصد دانشجویان ورودی سال تحصیلی ۸۴ـ۸۳ دانشگاههای تابع وزارت علوم در معرض خطر مصرف موادمخدر قرار داشته‌اند. قابل ذکر است بر اساس آخرین یافته‌های پژوهشی منتشر شده از سوی دفتر مرکزی مشاوره وزارت علوم در خصوص شیوع مصرف مواد در دانشجویان دانشگاههای تابع وزارت علوم در شهر تهران در سال تحصیلی ۸۵ـ۸۴ حکایت از این موضوع دارد که ۱۷ درصد دانشجویان مشروب و ۳/۲ درصد تریاک و ۲/۲ درصد حشیش و ۷/۰ درصد قرص‌های اکس و شیشه و ۲/۰ درصد هروئین و کراک را قبل از ورود به دانشگاه تجربه کرده‌اند.

ادامه نوشته

ضرورت توجه به تکنولوژی های نوین در آموزش و پرورش

علیرضا مرآتی* ، دکتر مریم اسلام پناه ، مرضیه خمیس آبادی

6 تهران، ایران 61- *- مربی گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، صندوق پستی 963

[e-mail]

- استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد کرمانشاه

- کارشناس روانشناسی ،دانشگاه پیام نور

چکیده

آموزش و نحوه انجام آن از زمانهای بسیار دور همواره مورد نظر نظریه پردازان و فلاسفه بوده و هست، به خصوص در

دوران حاضر که علوم هرچه بیشتر به سمت تخصص و تجربه گام بر می دارند و از این رو انتقال یافته های جدید به

نسلهای جدید بسیار حایز اهمیت است. از این منظر ابزارها و وسایل کمک آموزشی نوین جایگاه ویژه ای در فرایند

آموزش دارند. از یک منظر کلی وسایل کمک آموزشی را به دو دسته وسایل آموزشی معیار و تسهیل کننده تقسیم کرده

اند و از منظر دیگر به وسایل نورتاب و غیر نورتاب تقسیم شده. البته اینگونه تقسیم بندی ها دلیل برتری یکی بر دیگری

نیست. بلکه اهمیت یک وسیله کمک آموزشی، چگونگی انتخاب و به کارگیری آن در فرایند آموزش با توجه به امکانات،

شرایط و موقعیت آموزشی است.پس از تعیین ویژگیهای فراگیران و تعیین محتوای مطالب آموزشی و همچنین اهدافی که

فراگیران باید به آنها نایل شوند نوبت به انتخاب رسانه آموزشی می رسد. بنابراین لازم است تا با شناخت دقیق از این

ادامه نوشته

چگونه می توانم پرخاشگری را در دانش آموزان ابتدایی برطرف کنم

چگونه می توانم پرخاشگری را در دانش آموزان ابتدایی برطرف کنم ؟

 

ارائه ی راه حل های مناسب

• کمک گرفتن از اولیاء دانش آموز : جلسات متعددی با همکاری مدیر مدرسه برای اولیاء دانش آموز گذاشته شد و در زمینه مشکل فرزندشان صحبت شد چون آموزشهای مفید بدون حمایت والدین غیر ممکن است .
• همکاری خود دانش آموز : در جلسات متعدد با دانش آموز مشکل دار مصاحبه به عمل آمد از طریق برخورد خوب او را راهنمایی کردم که از چه روشهایی برای اصلاح کارش استفاده کند .
• کمک گرفتن از همکاران : از معلم مربوطه و بقیه ی همکاران خواستم که حرکات و رفتار دانش آموز را زیر نظر داشته باشند و در جهت رفع مشکل به او کمک کنند .
• دعوت از مشاور : در یک جلسه با همکاری مدیر مدرسه از مشاور اداره دعوت کرده و در حضور دانش آموز با او صحبت هایی داشت .
• کمک گرفتن از معاون پرورشی : از معاون پرورشی خواسته شد که در تمام مراسمی که گذاشته می شود دانش آموز شرکت فعال داشته باشد و مورد تقدیر و تشکر قرار گیرد .
• تشویق های متنوع : تأکید فراوان روان شناسان بر تشویق به جهت تأثیر معجره آسای آن است اگر تشویق به موقع انجام شود ، در رفتار شاگرد دگرگونی جدی ایجاد می کند و مسیر زندگی او را تغییر می دهد . روایت است که رسول خدا (ص) عمامه ی خود را برای تشویق حضرت علی (ع) بر سر وی قرار دادند (بحار الانوار ، موسسه الوفاء جلد 16)

• معرفی دانش آموز به کانونهای ورزشی مخصوصاً شنا و ورزشهای گروهی مثل والیبال و فوتسال و ...
• برگزاری مسابقات گروهی : برای اینکه در دانش آموز هیجان و نشاط بوجود آید در مسابقات گروهی شرکت داده شود .
• بازی های متنوع : دکتر مظلومی : « بازی های بچه های در ابتدا آشنایی با محیط ، سپس تجربه برای به کار گیری کاربردها و سپس فرهنگ سازی و بالاخره هم تعلیم و تربیت است . »

• گذاشتن وقت : توجه مربی به روند کار هر دانش آموز بسیار حائز اهمیت است بنابراین باید روند کار هر دانش آموز را به دقت بررسی کنیم نقاط قوت دانش آموز را بشناسیم توانائی هایش را به او بگوئیم تا روی آن بیشتر متمرکز شود .
• آموزش و بالا بردن سطح آگاهیهای مردم در زمینه فواید و اهمیت ورزش از طریق وسایل ارتباط جمعی
• آموزش ورزش و فعالیت های ورزشی براساس اصول صحیح با توجه به ویژگیهای جسمانی و روانی  دانش آموزان
• آموزش ضمن خدمت مربیان ورزش ، بهداشت به عنوان عوامل تقویت کنندة رفتار دانش آموزان
• نصب و تعبیه امکانات ورزشی در پارکها و محلا ت نظیر حلقه های بسکتبال ، میزهای پینگ پنگ جهت استفاده خانواده های کم درآمد
• دعوت از اولیاء دانش آموز مشکل دار و پر کردن پرسشنامه و جداول مخصوص

 

ادامه نوشته

چگونه می توانم پرخاشگری را در دانش آموزان ابتدایی برطرف کنم ؟

چگونه می توانم پرخاشگری را در دانش آموزان ابتدایی برطرف کنم ؟
 
چکیده
پژوهشی که در مقابل شماست برای برطرف کردن پرخاشگری در دانش آموزان از راه ورزش تنظیم گردیده است برای رفع این مشکل به جمع آوری اطلاعات و شواهد از راههای مختلف از جمله همکاری از همکاران ، خانواده ها ، مسئولین و مشاور و ورزشهای مختلف پرداختم پس از بررسی راههای مختلف راه مناسب را انتخاب و در کلاس اجرا کردم .
در مدتی که مشغول  به تدریس بودم ، همواره دوست داشتم ، در کنار تربیت بدنی دانش آموزانی عاری از هر گونه مشکل اخلاقی داشته باشم و به بهداشت روانی و ایجاد محیطی سالم و پر نشاط و به دور از عوامل مختلفی که باعث ایجاد اختلال در روند کارم می شدند توجه داشتم و با استفاده از روشهای مؤثر و مفید به رفع عوامل مشکل زا پرداخته ام در اینجا نیز در کلاس با مشکلی رو به رو شده ام که باعث ایجاد اختلال و بی نظمی و ناآرامی در کلاس و مزاحمت جهت ادامه کارم شده است که آن مشکل وجود یک نفر دانش آموز پرخاشگر در کلاسم بود که در زنگ ورزش خیلی کارم را سخت کرده بود در نتیجه تصمیم به رفع این مشکل و تغییر در وضعیت نامطلوبی که در کلاس به وجود آمده بود گرفتم .
در ابتدا در وقتهای آزاد بصورت شخصی و صمیمانه با او گفتگو کرده و سعی در شناخت رفتارش کردم و دریافتم که ریشه اصلی پرخاشگری و استرس در خانواده است چون خانواده ای بودند که کاری به ورزش نداشتند و شغل پدر و ارتباط عاطفی والدین با فرزند تأثیر معنی داری بر وضعیت پرخاشگری و باورهای هنجاری دانش آموز درباره پرخاشگری داشت . پس از مشورت با دیگر دبیران و اطلاع از اتفاق نظر آنان با بنده جلسات خصوصی با حضور مدیر مدرسه و ولی دانش آموز برگزار شد که طی این مذاکرات ارتباط پرخاشگری با دیگر عوامل و نتایج پرخاشگری و رفتار فرد پرخاشگر و عوامل تقویت کننده و بازدارنده این رفتار مشخص شد .
سپس به جمع آوری اطلاعات از طرق مختلف مطالعه کتاب های تربیت بدنی ، مجلات زیور ورزش ، صحبت با متخصصین و صحبت با دبیران تربیت بدنی و دیگر دبیران این دانش آموز پرداخته و این اطلاعات را تجربه و تحلیل نموده و انواع پرخاشگری و اصول درمان آن و روشهای درمان با انواع ورزشها و عوامل مرتبط با آن را مشخص کردم . و مهمترین عامل مرتبط را که همانا فقر عاطفی خانواده و توجه نکردن به وضعیت بدنی بچه ها و بی توجهی به ورزش و سلامتی بوده از میان آنها مشخص کرده و سعی در کاهش و حذف عامل کرده و کاهش قابل توجه رفتار پرخاشگرانه را ملاحظه کردم جهت اطمینان حاصل کردن از روش کار مرتب با خانواده و دبیران در ارتباط بوده و از نتیجه کار مطمئن شدم نواقص کار را برطرف کرده و نتایج را مشخص و در پایان تحقیق آوردم امید است که با تلاش و سعی در این زمینه توانسته باشم نشاط و شادابی را در این دانش آموز به ارمغان آورده و خانواده ای را شاد و مسرور کرده باشم و امیدوارم توانسته باشم با کمک گرفتن از اولیاء با توجه به سال حماسه ی سیاسی و حماسه اقتصادی بتوانم پرخاشگری را کم کرده تا نه به جامعه و نه به خانواده ضربه ی اقتصادی و روحی و روانی وارد نشود . امام (ره ) فرموده است : « مملکت ما همانطور که به علما و دانشمندان احتیاج دارد به شما ورزشکاران نیز نیاز دارد »  انشاءالله
مقدمه
عواطف و احساسات ، نحوه رفتار و عملکرد انسان را مشخص می سازد و در چگونگی اداره امور زندگی روزمره نقش بسزایی دارد . رفتار پرخاشگرانه که از انگیزه پرخاشگری سرچشمه می گیرد از دیدگاه های گوناگون به طرق مختلف تعریف شده است . پرخاشگری به معنی ستیزه جویی و جنگ طلبی و رفتار تندو خشن است و برای توصیف حالتهای عاطفی مختلف از رنجش عادی تا غیظ و غضب شدید بکار می رود .
در پیرامون خویش شاید کودکانی را بیابیم که در همة زمینه های ارتباطی ، حتی بدون اندیشیدن  ، مایلند به نوعی مخالفت خود را ابراز کنند . این کودکان از ادامه زندگی خود رنج می برند و خانواده و افراد محیط خود را با مشکلات زیادی مواجه می سازند . هر چند ویژگی مخالفت کردن و پرخاشگری در نوع انسان یک پدیدة هنجار بشمار می آید و در کودکان نیز این ویژگی با نوسان و توالی متغیری طبیعی به نظر می رسد . اما در برخی از کودکان ستیزه جویی از سطح ، عمق و شدت بیشتری برخوردار است که باید با آن به صورت یک رویکرد روانی برخورد کرد . این اختلال روانی به صورت مخالفت کردن در مقابل هر چیزی به همراه بحث و جدل کلامی دائم و تمایل نداشتن به انجام هر گونه رفتار منطقی بروز می کند این عارضه ی روانی قبلاً به عنوان پرخاشگری نهفته خوانده می شد . کودکان پرخاشگر مخالفت خود را به صورت رفتار منفی نشان می دهند ، به هنگام آموزش مهارت های حرکتی ، می توان اثرات تمرینات ورزشی را روی رفتار و اخلاق کودکان ورزشکار مشاهده کرد . برخی از گزارشهای والدین کودکان ورزشکار نشان می دهد که حضور فرزندانشان در ورزش ، در آرامش و مهار نسبی پرخاشگری مؤثر است .
برخی تحقیقات انجام شده خاطر نشان می سازد که تمرینات رزمی دراز مدت موجب کاهش پرخاشگری در نوجوانان می شود . پرخاشگری در کودکان به صورت های مختلف است ممکن است دانش آموزی در حیاط مدرسه در حال توپ بازی باشد اگر توپش به طور تصادفی و بدون آنکه اراده کند به شیشه بخورد و آن را بشکند ، این عمل رفتاری پرخاشگرانه تلقی نمی شود . در حالیکه اگر همان کودک توپش را عمدی به قصد شکستن شیشه به سوی پنجره پرتاب کند ، رفتارش پرخاشگرانه است ، از این رو ، در شناسایی و تعریف پرخاشگری و رفتار پرخاشگرانه باید هدف از انجام دادن آن عمل مشخص شود .
مرحوم شهید رجایی در زمانی که تصدی وزارتخانه را به عهده داشت پس از بازدید از یک کلاس ورزش گفت : چنان مجذوب حرکات و رفتار شیوه کار معلم ورزش شده بودم که با صراحت اعلام کرده : اگر ورزش این است که من هم اکنون دیدم ..... من نه ریاضی می خواهم و نه ..... در همین یک ساعت همه چیز را دیدم و ادامه می دهد : « بروید و ادامه دهید و کارها را تقویت کنید و ما هم هستیم .
پرخاشگری و ورزش
در تعریفی از ورزش چنین می گویند : ورزش و ورزش کردن پدیده ای است که در شرایط کنونی زندگی بشر برای پر کردن خلأ ناشی از زندگی ثابت و تحرک اساسی بدن صورت می گیرد و در بر گیرنده یک سری حرکات سیستماتیک و حساب شده برای حصول به هدف بالا بردن و درجه سلامتی تن و روان و سلامت عقل و هوش و بعد ارضای غرایز طبیعی است .
ورزش و تربیت بدنی که خواص و ویژگیهای علمی آن در ابعاد فرهنگی و اجتماعی بارز و روشن است و در بهداشت و سلامت جسم و روان ، در نشاط و تفریح خاطر و در افزایش قابلیت های کاربردی عضلات و کم کردن پرخاشگری ، هنگام انجام امور مختلف و بالاخره در آموزش های اخلاقی و اجتماعی نقش مؤثر و کارساز دارد .
یکی از راههای کاهش و کنترل میزان پرخاشگری ، ورزش است ورزشهای گروهی در کاهش پرخاشگری مؤثر است و ورزشکاران رشته های گروهی میزان پرخاشگری کمتری دارند پس می توان نتیجه گرفت که در جمع و گروه بودن می تواند تأثیر مثبتی د رکاهش پرخاشگری داشته باشد .
یکی از بهترین راههای کاهش پرخاشگری انجام ورزش است پس باید مسئولین به این امر مهم بیشتر توجه کنند و شرایط حضور تمام اقشار جامعه د رمیادین ورزشی را بیشتر فراهم آورند تا در نهایت از بسیاری از نزاعها و درگیریها جلوگیری شود .
تحقیقات نشان داده است که پسران در سنین 5 تا 7 سالگی در صورت همبازی شدن با دختران پرخاشگری بیشتری از خود نشان می دهند .
دختران هنگام همبازی بودن با پسران پرخاشگری بیشتری به نسبت بازی با همجنس خود نشان می دهند ورزش به عنوان عامل محیطی در کنترل پرخاشگری و ایجاد رفتارهای صلح آمیز نقش بسزایی دارد پس ابتدا باید افراد را در مسیر ورزش قرار داد تا عادات صلح آمیز را در آنها ایجاد نمود .
فعالیت بدنی منظم آثار مثبت و سودمندی به دنبال دارد از بعد جسمانی ، روانی و اجتماعی سودمند است ما در اینجا بعد روانی ورزش را مورد بررسی قرار می دهیم .
بعد روانی : کاهش اضطراب و استرس ، کاهش پرخاشگری ، افزایش اعتماد به نفس ، افزایش شادابی و طراوت ، افزایش تحمل در برابر مشکلات (سازگاری)
امروزه بعضی افراد دچار افسردگی هستند یا در برخورد ها پرخاشگر هستند . یا دائماً در حال اضطراب و استرس به سر می برند همه ی اینها بیانگر نداشتن تعادل روحی مناسب است که فرد می تواند با فعالیت های بدنی منظم آنها را کاهش دهد و به شادابی ، اعتماد به نفس ، عزت نفس و تحمل در برابر مشکلات و ..... دست یابد .
دلیل کاهش پرخاشگری و استرس توسط ورزش
در اثر خشم و استرس و عکس العمل طبیعی بدن ، انرژی در دسترس عضلات زیاد شده و انرژی مازاد به صورت افزایش فعالیت های جسمانی به طور طبیعی در بدن بروز کرده و قابل مشاهده است . افرادی که از نظر بدنی آماده اند و تمرینات منظم بدنی انجام می دهند بهتر و آسانتر از افراد عادی این عکس العمل را در خود بوجود می آورند . تمرین و ورزش نوعی آرامش در مقابل پرخاشگری به وجود می آورد . هنگامی که ورزش می کنید نه تنها بهتر می نگرید . بلکه احساس بهتری نیز پیدا می کنید پس نتیجه می گیریم با ورزش می توانید در برابر خشم مقابله کنید .
امروزه ورزش در اختلالات روحی و روانی مورد توجه طب ورزش و روان درمانی قرار گرفته است . با فشارهای روحی و روانی و عصبی که هر روز با ماشینی شدن زندگی بیشتر شده و استرسهای روزمره زندگی زیاد شده است ، داشتن آمادگی جسمانی متعاقب فعالیت های ورزشی بهترین وسیله برای مقابله و پیش گیری از بروز پرخاشگری ، افسردگی و دیگر اختلالات روحی ، روانی است ، یعنی ورزش سهمی در بهداشت روانی دارد .
پرداختن به بازی و ورزش ، اصولاً باعث انسباط خاطر و شادابی و کاهش پرخاشگری می شود . به همین دلیل است که گروه زیادی از مردم پس از کار و تلاش خسته کننده شغلی ، ساعات فراغت خود را صرف فعالیت ورزشی می کنند . حتی دیده شده افرادی که دچار غم و اندوهی هستند موقعی که به ورزش می پردازند واقعاً برای دقایقی هم که شده تأثرات خود را از یاد می برند .
توجیه علمی این موضوع ترشح اندروفین   متعاقب پرداختن به ورزش است . اندروفین ها که خواص مخدری دارند باعث افزایش آستانه درد می شوند و قادر به ایجاد نشاط و انسباط خاطر هستند کو و همکارانش اولین پژوهشگرانی بودند که افزایش قابل توجه بتا اندروفین را پس از 8 هفته تمرین گزارش کردند که پاسخ بتااندروفین بسیار سریع است ، به طوری که پاسخ بتااندروفین در ورزشکاران در هنگام فعالیت بسیار سنگین تقریباً 50% بیش از غیر ورزشکاران است .
پاسخ بتااندروفین به هنگام ورزش ، حتی تا 8 برابر قابل افزایش است به همین علت ، ورزش می تواند به عنوان اعتیاد مثبت مطرح شود و متغیرهای روانی مانند پرخاشگری ، افسردگی ، تنش و خستگی روانی را کاهش دهد .
تعریف طرح مسأله
مسئله مهمی که از نظر تربیتی برا ی جامعه ما در خور توجه است پرورش نونهالانی است که سازنده جامعه فردا هستند ما مربیان باید با حوصله و بردباری تمام مشکلات دانش آموزان را شناسایی کرده و در جهت رفع آنها تلاش کنیم .
در اوایل سال تحصیلی متوجه شدم که یک نفر از دانش آموزانم از لحاظ اخلاقی مشکل دارد و پرخاشگری می کند و حالت نشاط و شادی را از زنگ ورزش گرفته است و مرتب با کوچکترین حرکتی جر و بحث می کرد .
احساس کردم با این روش دانش آموزان دیگر رنج می برند و نمی توانند به راحتی و شادابی ورزش کنند و باید فکری کنم که با هر روش ممکن جلوی پرخاشگری این دانش آموز گرفته شود تا فضای کلاسم با نشاط و شاداب گردد و دانش آموزانم از زنگ ورزش لذت کافی ببرند و به فکر راهکارهایی افتادم .
 
پیشینه تحقیق
مرحوم شهید دکتر رجایی فرموده اند : آن قدری که شما ( معلمان ورزش ) می توانید در میدان ورزشی بچه ها را تربیت کنید در کلاس واقعاً نمی شود آنها را تربیت کرد . برای این که در کلاس – من بارها گفته ام بچه ها خودشان را جمع و جور می کنند و آدم نمی فهمد که ذات آنها چیست ؟
کودکان امروز ، مسئولان امور فردا هستند . اگر آنان را درست تربیت کنیم ، زندگی شاداب خود را در خدمت به جامعه خواهند داشت حرکت و فعالیت های بدنی و ورزش بعنوان یک نیاز اساسی برای بهزیستی افراد بشری و جوامع علمی پذیرفته شده است .
من به عنوان یک معلم دوره ی ابتدایی وظیفه خود دانستم که یک معلم ورزش دوره ابتدایی باید با تئوریهای روان شناختی بازی اشنا باشد همانطور که فروید ، انگیزه اصلی بازی را تخلیه هیجانی دانسته و معتقد است که بازی با به وجود آوردن آرامش ، موجب کسب لذت و آرامش می شود .
پس من هم به عنوان یک معلم علاقمند به شغلم تصمیم گرفتم برای به دست آوردن شادابی و برطرف کردن پرخاشگری دانش آموزانم مطالعه و تحقیق کنم به همین دلیل کتاب های روانشناسی ورزشی و زیورهای ورزشی را مطالعه کردم و از سایت های اینترنتی و استفاده از تحقیقات دیگران و کمک گرفتن از همکاران دیگر و مدیر مدرسه سعی کردم مشکل را حل کنم .
توصیف وضعیت موجود
مدت 19 سال است که مشغول به تدریس می باشم اوایل کارم دبیر مقطع ابتدایی بودم و تدریس می کردم مدت 8 سال است که تربیت بدنی تدریس می کنم و با دانش آموزان زیادی و در پایه های مختلف سر و کار داشته ام و هر سال با دانش آموزان مشکل داری رو به رو شده ام و با پشتکار و تلاش در جهت رفع مشکلات آنها بر آمده ام .
در سال تحصیلی 92-91  ابلاغ مرا به مدرسه شاهد دخترانه شهرستان بافت دادند مدرسه ای شلوغ بود و دارای 12 کلاس هر کلاس دو پایه از اول تا ششم ابتدایی و هر کلاس 30 دانش آموز که با دانش آموزان زیادی و از خانواده های متفاوت و اخلاق متفاوت سر و کار داشتم . این مدرسه از مدارس خاص شهرستان بود و مدیریت مدرسه به عهده ی فردی تحصیل کرده و مجرب و متعهد اداره می شد .
با توجه به سند تحول بنیادین آموزش و پرورش که در سال جدید دانش آموزان هر کلاس رشته ی خاص را آموزش می دیدند ما هم در این مدرسه هر کلاس یک رشته خاص را کار می کردیم آکادمی های خاص تشکیل شده بود و در مدرسه ما آکادمی تنیس روی میز بود و با کلاس پنجم کار می کردیم .
من به شغلم علاقه ی خاصی دارم  و دوست دارم دانش آموزانم همه در کلاس شاداب و فعال باشند و همه ی بچه ها از  بازی کردن لذت ببرند تحول بنیادین یعنی دانش آموز هر رشته ورزشی را دوست دارد بتواند ادامه دهد  .
از همان ماه مهر  و آبان که آکادمی تنیس راه اندازی شد و بچه ها در حال یادگیری حرکات تنیس بودند متوجه شدم که یک نفر از دانش آموزانم مشکل دارد و مرتب پرخاشگری می کند و به  بهانه های مختلف دوست دارد بچه های دیگر را اذیت کرده و نظم کارم را به هم بزند ، من هم تصمیم گرفتم که با توکل به خدا به فکر برطرف کردن مشکل باشم و اقدام به گردآوری داده ها و اطلاعات کردم .
توصیف وضع مطلوب زمانی زنگ ورزش و تربیت بدنی را مطلوب و مناسب می دانم که : فضای آموزشی کلاسم از هر لحاظ عالی و دارای آرامش باشد . تمام دانش آموزان سر حال و شاداب و خوشحال باشند . با لذت و علاقه به گفته هایم گوش فرا دهند و عمل کنند . مسئولین و اولیاء از کارم راضی باشند . بچه ها در کارهای گروهی با علاقه و پشتکار شرکت کنند . به گروه بندی احترام گذاشته و در مسابقات گروهی شرکت کنند و با افراد گروه سازگار باشند . با بازی های گروهی  و طراحی بازی برای یادگیری به رقابت بپردازند و تلاش کنند تا مراحل را سریع دریافت کنند . بتوانم در کوتاه ترین زمان حداکثر موفقیت را در مدیریت یادگیری به دست آورم . دانش آموزان با صفا و صمیمیت و به دور از پرخاشگری بازی کنند . از بازی و ورزش لذت ببرند و ورزش وسیله آرامش و تخلیه روحی – روانی باشد . بتوانم اخلاق ورزشی را در بین دانش آموزانم رواج دهم . جلوی تمام اخلال گریها را بگیرم .
پرخاشگری و رفتار پرخاشگرانه
پرخاشگری یکی از رایجترین واکنشهای کودکان و نوجوانان نسبت به ناراحتیها و ناکامی هاست که به منظور صدمه رساندن به دیگران ، کسب پاداش ، ارضای نیازها یا رفع موانع انجام می شود . چون تمام اعمال و رفتارهای انسان دارای هدف است رفتار پرخاشگرانه نیز هدف دارد هدف ، مهم ترین عامل در توجیه نوع رفتار است . براساس شناخت هدف ، می توان بین اعمال و رفتارهای گوناگون وجه تمایز قائل شد و آنها را در زمره رفتارهای سالم یا پرخاشگرانه برشمرد . ممکن است دو عمل یکسان در یک زمان یا دو هدف متفاوت انجام گیرد که یکی رفتار سالم و دیگری رفتار پرخاشگرانه تلقی شود ، برای مثال کودکی را در نظر آورید که در حیاط مدرسه در حال توپ بازی است . اگر توپش به طور تصادفی و بدون آنکه اراده کند به شیشه پنجره بخورد و آن را بشکند  ،این عمل پرخاشگری نیست ، در حالیکه اگر توپش به صورت عمدی و به قصد شکستن شیشه بسوی پنجره پرتاب شود ، رفتارش پرخاشگرانه است ، از این رو ، در شناسایی و تعریف پرخاشگری و رفتار پرخاشگرانه باید هدف از انجام دادن آن عمل مشخص شود .
مهم ترین هدف زندگی ما رسیدن به شادی و نشاط و کم کردن خشم و استرس است . حرکت و فعالیت انسان برای دست یافتن به شادی است . اگر فضای آموزشی ما از نشاط و شادی خاصی برخوردار باشد نتیجه ی آن فراگیرانی شاد و با عزت نفس بالا و آرام خواهد بود و آینده سازان خوبی برای این مرزو بوم خواهند بود .
پرخاشگری انواع گوناگونی دارد و آشکارترین نمونه های آن عبارتند از : پرخاشگری فیزیکی 2- تهدید کلامی 3- توهین کلامی  4- پرخاشگری کلامی 5- شکایت 6- پرهیز و پرخاشگری ارتباطی
جمع آوری داده ها و گردآوری اطلاعات (شواهد 1 )
برای این کار ترجیح دادم نخست با خود دانش آموز صحبت کنم تا نظر خود را بگوید از چهره دانش آموز مشخص بود که در خانواده مشکل دارد و ارتباط بین پدر و مادرش خوب نیست که تأثیر سوئی روی اخلاق دانش آموز گذاشته است ، به خاطر اینکه در خانه آرامش نداشت در مدرسه مدام به دانش آموزان پرخاشگری می کرد .
با توجه به اینکه خودم به تنهایی نمی توانستم مشکل دانش آموز را حل کنم چون فقط زنگ ورزش با من سر و کار داشت بقیه ی اوقات با معلم مربوطه در کلاس بود و با مدیر و معاون هم در زنگ های صبحگاه و مراسم دیگر ارتباط داشت . تصمیم گرفتم از همه کمک بگیرم .
در مرحله دوم با معلم مربوطه دانش آموز صحبت هایی داشتم و سوال از پرخاشگری دانش آموز کردم . معلم مربوطه اظهار داشتند که این دانش آموز به بهانه های مختلف دوست دارد دانش آموزان دیگر را اذیت کرده و با پرخاشگری نظم کلاس را به هم بزند معلوم شد که در زنگ های کلاسی پرخاشگری دانش آموز زیادتر است اما در زنگ ورزش کمتر است . .
از معلمان سالهای قبل در مورد وضعیت احلاقی این دانش آموز سوال کردم به این نتیجه رسیدم که از همان پیش دبستانی اخلاق و رفتار او به همین منوال بوده است و در کلاس خیلی اذیت می کرده ولی زنگ های ورزش آرام تر بوده است .
از مدیر و معاون آموزشی مدرسه سوالاتی در مورد وضعیت دانش آموز شد که آنها هم از اخلاق و پرخاشگری نامبرده راضی نبودند و می گفتند در مراسم صبحگاه یا مراسم مختلفی که برگزار می شود بی نظمی به وجود می آورد .
از دانش آموزان مدرسه در زنگ  تفریح سوالاتی در مورد دانش آموز شد عده ی زیادی شکایت داشتند ، و عده ی کمی تا حدودی راضی بودند .
از دبیر تربیت بدنی سال قبل پرسیدم در جواب پاسخ داد این دانش آموز هنگام بازی های گروهی آرام تر بوده ولی در کلاس درس  دوستان خود را اذیت و پرخاشگری می کرده است .
از مستخدم مدرسه در مورد وضعیت دانش آموز سوال کردم راضی نبود و می گفت حتی این دانش آموز حاضر نیست آشغال خود را در سطل بریزد و اگر تذکر داده شود عصبانی می شود و پرخاشگری می کند .
در جلسه ی شورای دبیران مشکل دانش آموز مطرح شد روی هم رفته دبیران راضی نبودند .
 یک روز که از کنار پدر دانش آموز رد می شدم بچه هایی را دیدم که در کوچه بازی می کردند مکث کرده و در مورد فرد مورد نظر سوالاتی پرسیدم معلوم بود زمانی که با بچه ها در کوچه است باز هم پرخاشگری می کند .
یک روز با مادر دانش آموز صحبت کردم معلوم شد که مادرش هم رضایت از کارش ندارد و گله و شکایت می کرد و می گفت هر زمان  که به خانه اقوام و خویشان هم می رویم با بچه های آنها هم سازش ندارد و به بهانه های مختلف پرخاشگری می کند .
باز با خود دانش آموز مصاحبه کردم و  از او سوالاتی پرسیدم از جمله : آیا از نظر اقتصادی وضع خوبی دارید ؟ رابطه پدر و مادرت با شما چگونه است ؟ ارتباط پدر و مادرت با هم چگونه است ؟ رفتارت با بقیه ی افراد خانواده چطور است ؟ آیا ورزش و تفریح را دوست داری ؟ آیا اوقات فراغت به تفریح و گردش می روید ؟ چند تا فرزند هستید ؟ سطح سواد پدر و مادرت چقدر است ؟ و ......
از تمام حرفهای دانش آموز نتیجه گرفتم که از نظر اقتصادی وضع خوبی ندارند و پدر و مادرش کم سواد هستند و پدر به خاطر کارهای سنگین و مشکلات مالی پرخاشگر است و با بقیه ی افراد خانواده هم بد اخلاقی می کند و رفتار او در فرزندشان تأثیر گذاشته و کاری به تفریح و گردش و ورزش ندارند و از نظر اخلاقی به ترتیب فرزندان توجهی نداشته و از لحاظ امنیتی این دانش آموز در خانه احساس آرامش خوبی ندارد .
با توجه به این مشکل با همکاری بقیه ی همکاران و با کمک گرفتن از مشاور اداره ، خانواده دانش آموز ، مطالعه ی کتاب های گوناگون و کتاب های پیوند و .... تصمیم به حل مشکل گرفتم .
تجزیه و تحلیل داده ها (پردازش )
بعد از بررسی های لازم ، علل عمده ای که باعث شده بود دانش آموز پرخاشگر شود عبارت  بودند از : مشکل ژنتیکی 2- جو خانوادگی 3- مشکلات کاری پدر دانش  آموز 4- اهمیت ندادن به تفریح و گردش 5- بی توجهی به امر مهم ورزش 6- ناشناخته ماندن نیازهای فرزند برای والدین
7- آشنا نبودن والدین با اصول تربیت
8-  عدم برخورد مناسب بعضی از معلمان با دانش آموز پرخاشگر در مقاطع پائین تر
9- نا آشنایی برخی از معلمان با روان شناسی تربیتی و شناخت اختلالات رفتاری
10- بی توجهی  خانواده به رشد و سلامت فکری و رفتاری فرزند
11- آشنا نبودن دبیران تربیت بدنی سالهای قبل با روان شناسی بازی و روان شناسی ورزش چون بخش اعظم مشکلات عاطفی دانش آموزان را تشخیص می دهند .
12- آشنا نبودن معلمان و خانواده با تئوریهای روان شناختی بازی
13- تخلیه نکردن انرژیهای مازاد جسمانی و روانی از طریق ورزش
پس از مطالعه کتاب ها و مشورت با همکاران و مشاور و اولیاء دانش آموز به این نتیجه رسیدم که باید عوامل مخلی که باعث پرخاشگری دانش آموز شده از میان برداشت پس باید :
معلم ورزش دوره ابتدایی با روانشناسی ورزش و روانشناختی بازی آشنا باشد تا نیازهای عاطفی دانش آموز را شناسایی کند .
درس تربیت بدنی و ورزش فرصت خوبی است تا مربی آگاه بتواند در محیط باز و به نسبت غیر رسمی ، به مشاهده رفتارهای کودک از قبیل (پرخاشگری – استرس و ... ) بپردازد رفتارهایی که اگر در جهت پیشگیری از آن و یا رفع هر چه زودتر آن از طریق برنامه های ورزشی و یا مشاوره اقدام نشود ، سالهای بعد بسیار دیر خواهد بود و سلامت روان کودک را در معرض آسیبهای جدی قرار خواهد داد .
- باید بچه ها به اهمیت ورزش کردن و تأثیرات آن پی ببرند .
- تا جایی که امکان دارد به خانواده دانش آموز کمک شود .
- باید از مجموعه رفتارهای به هنجار و نابهنجار افراد حداقل شناخت را حاصل کرد .
- همکاری والدین و معلم در این زمینه باید فعالانه و مستمر باشد .
- میزان پذیرش فرد پرخاشگر در مدرسه از طرف معلم و همسالان مورد بررسی قرار گیرد .
- رفتار اجاتماعی فرد ارزیابی شد ه و جهت اصلاح آن اقدام جدی صورت گیرد .
- مصاحبه ی فرد پرخاشگر به صورت انفرادی صورت گیرد .
- خانواده ی فرد پرخاشگر را به طرف تفریحات سالم و ورزش سوق داد .
- امیدوار کردن دانش آموز به آینده و تشویق و ترغیب او در رابطه با انجام کارهای خوب .
- مقایسه نکردن دانش آموز با بقیه ی دوستان و همسالان
- آرامش دادن به دانش آموز و استفاده کردن از او جهت سرگروه کلاس و دادن مسئولت به او
در آخر در یک جلسه با معلمان از آنها کمک گرفته که چه عللی باعث کم کردن پرخاشگری می شود هر کدام جوابی دادند . معلم پایه ی اول : ارتباط دوستی با دانش آموز و  اهداء جایزه معلم پایه ی دوم :  با استفاده از جملات مثبت او را تشویق کرد . معلم پایه ی سوم : دعوت از اولیاء و دلیل پرخاشگری و بعد کمک به آن معلم پایه ی چهارم : گفت باید نکات منفی را یادداشت کنیم و به صورت غیر مستقیم از طریق داستان و شعر به او کمک کنیم . معلم پایه ی پنجم : اگر علت کمبود محبت است به او کمک کنیم . معلم پایه ی ششم : از دوستان می خواهیم با او رفتار خوبی داشته باشند و در مقابل رفتارش عکس العمل نشان ندهند . معلم جانشین : به صورت خصوصی با دانش آموز صحبت کنیم و رفتار بدش را در جمع به او گوشزد نکنیم . یکی از معلمان از من انتقاد کرد و گفت به دانش آموز توجه زیادی کرده ای باید کمتر او را مورد توجه قرار دهید .
ارائه ی راه حل های مناسب کمک گرفتن از اولیاء دانش آموز : جلسات متعددی با همکاری مدیر مدرسه برای اولیاء دانش آموز گذاشته شد و در زمینه مشکل فرزندشان صحبت شد چون آموزشهای مفید بدون حمایت والدین غیر ممکن است . همکاری خود دانش آموز : در جلسات متعدد با دانش آموز مشکل دار مصاحبه به عمل آمد از طریق برخورد خوب او را راهنمایی کردم که از چه روشهایی برای اصلاح کارش استفاده کند . کمک گرفتن از همکاران : از معلم مربوطه و بقیه ی همکاران خواستم که حرکات و رفتار دانش آموز را زیر نظر داشته باشند و در جهت رفع مشکل به او کمک کنند . دعوت از مشاور : در یک جلسه با همکاری مدیر مدرسه از مشاور اداره دعوت کرده و در حضور دانش آموز با او صحبت هایی داشت . کمک گرفتن از معاون پرورشی : از معاون پرورشی خواسته شد که در تمام مراسمی که گذاشته می شود دانش آموز شرکت فعال داشته باشد و مورد تقدیر و تشکر قرار گیرد . تشویق های متنوع : تأکید فراوان روان شناسان بر تشویق به جهت تأثیر معجره آسای آن است اگر تشویق به موقع انجام شود ، در رفتار شاگرد دگرگونی جدی ایجاد می کند و مسیر زندگی او را تغییر می دهد . روایت است که رسول خدا (ص) عمامه ی خود را برای تشویق حضرت علی (ع) بر سر وی قرار دادند (بحار الانوار ، موسسه الوفاء جلد 16)
ویلیام جیمز : « عمیق ترین انگیزه در نهاد آدمی ، عطش مورد تحسین قرار گرفتن است » (بی آزار شیرازی ، مصطفی ، قرآن و تبلیغ ) معرفی دانش آموز به کانونهای ورزشی مخصوصاً شنا و ورزشهای گروهی مثل والیبال و فوتسال و ... برگزاری مسابقات گروهی : برای اینکه در دانش آموز هیجان و نشاط بوجود آید در مسابقات گروهی شرکت داده شود . بازی های متنوع : دکتر مظلومی : « بازی های بچه های در ابتدا آشنایی با محیط ، سپس تجربه برای به کار گیری کاربردها و سپس فرهنگ سازی و بالاخره هم تعلیم و تربیت است . »
کارل گروس : « بازی وسیله ای برای آمادگی فرد جهت زندگی در بزرگسالی است » گذاشتن وقت : توجه مربی به روند کار هر دانش آموز بسیار حائز اهمیت است بنابراین باید روند کار هر دانش آموز را به دقت بررسی کنیم نقاط قوت دانش آموز را بشناسیم توانائی هایش را به او بگوئیم تا روی آن بیشتر متمرکز شود . آموزش و بالا بردن سطح آگاهیهای مردم در زمینه فواید و اهمیت ورزش از طریق وسایل ارتباط جمعی آموزش ورزش و فعالیت های ورزشی براساس اصول صحیح با توجه به ویژگیهای جسمانی و روانی  دانش آموزان آموزش ضمن خدمت مربیان ورزش ، بهداشت به عنوان عوامل تقویت کنندة رفتار دانش آموزان نصب و تعبیه امکانات ورزشی در پارکها و محلا ت نظیر حلقه های بسکتبال ، میزهای پینگ پنگ جهت استفاده خانواده های کم درآمد دعوت از اولیاء دانش آموز مشکل دار و پر کردن پرسشنامه و جداول مخصوص
چگونگی اجرای راه حل های جدید و پیشنهادی کمک گرفتن از اولیاء : با صحبت کردن با اولیاء چند راه حل به آنها پیشنهاد دادم : 1- با آرامش با فرزند خود رفتار کنند 2- در حضور فرزند با هم بحث و جدل نداشته باشند 3- فرزند خود را به تفریح و گردش ببرند . 4- در ورزشهای متنوع مخصوصاً والیبال ، فوتسال ، شنا با خاطر آرامش و نشاط فرزندشان را شرکت دهند 5- به محیط های آرام و دور از جنجال بیشتر بروند نه به جاهایی که باعث پرخاشگری بیشتر می شود 6- در مقابل رفتارهای خوشایند او را تشویق کنند و جایزه تعیین کنند 7- از طریق داستانهای شیرین و آموزنده او را تشویق کنند . 8- از دوستانش بخواهند که با او صمیمی رفتار کنند . همکاری خود دانش آموز : از دانش آموز خواستم که مثل بقیه ی دوستانش آرامش داشته باشد و اگر نداشته باشد چه عواقبی در آینده به دنبال دارد . همیشه او را تشویق می کردم و از مدیر و معاون هم خواستم که او را تشویق کنند .
از او خواستم در کلاسهای ورزشی شرکت کند مخصوصاً تابستان که خودم والیبال و فوتسال با بچه ها کار می کردم شخصاً از دانش آموز خواسته بودم که شرکت کند و با او با آرامش کار می کردم . و خواستم کلاس شنا برود که قبول کرد . کتاب هایی در اختیارش گذاشتم که مطالعه می کرد و تأثیر مثبتی روی او داشت . کمک گرفتن از همکاران : در یک جلسه از همکاران خواستم که نظر خود را در مورد دانش آموز بیان کنند که هر کدام نظر خاصی داشت و از آنها خواستم که برای حل مشکل دانش آموز همکاری لازم را داشته باشند . دانش آموز را تشویق کنند . از کارت های تشویقی استفاده کنند و او را به عنوان سر گروه بعضی اوقات انتخاب کنند و به او مسئولیت بدهند . در مقابل پرخاشگری دانش آموز او را سرزنش نکنند بلکه نصیحت کرده و کارهای مثبت او را بیشتر در نظر داشته باشند . از دوستانش بخواهند با او ارتباط دوستی صمیمانه داشته باشند . و ..... دعوت از مشاور : در چند زنگ ورزش از مشاور دعوت به عمل آمد و به صورت خصوصی با دانش آموز صحبت می کرد . از خانواده ، دوستان ، همسالان و وضع خانوادگی آنها پرسید و دانش آموز را در جلسات متعدد راهنمایی و مشاوره کرد . کمک گرفتن از معاون پرورشی : از معاون پرورشی مدرسه خواهش شد زمانی که مراسم صبحگاه برگزار می شود به عنوانهای مختلف از دانش کمک گرفته شود و در صورت بهبود وضع او در حضور دانش آموزان مورد تشویق قرار گیرد .
زمانی نماز برگزار می شود در اغلب مواقع به عنوان پیشنماز باشد . در مسابقات فرهنگی – هنری او را شرکت دهد . معرفی دانش آموز به کانونهای ورزشی : با تربیت بدنی آزاد صحبت کردم و خواهش کردم که دانش آموز پرخاشگر را در اکثر کلاسهای ورزشی شرکت دهند و به خاطر وضع اقتصادی   خانواده اش از او هزینه ای دریافت نکنند . و آنها قبول کردند و خواسته شد جهت بهبود وضع دانش آموز هر تلاشی می توانند انجام دهند که همکاری کردند . تشویق های متنوع : در زنگ ورزش جعبه ای که مانند قلک به دست شده بود آماده کرده بودم در قبال کارهای خوب ، خوش اخلاقی ، همکاری با گروه ، پیشرفت نظم و ادب و ... دانش آموزان نامشان روی کاغذ نوشته می شد و داخل جعبه می رفت و در پایان هر هفته گنجینه باز و ستاره های هفته مشخص می شدند و از دانش آموز مشکل دار خواستم که دقت لازم را در رفتارش داشته باشد تا هر هفته جزء ستاره های آن هفته شود و موفقیت آمیز بود .
در مقابل رفتارهای خوب دانش آموز از مدیر خواستم که دانش آموز را به بانک جایزه مدرسه بفرستم و او را تشویق کند که مورد قبول واقع شد و اثر بخش بود .
با مسئولیت دادن به دانش آموزان که بیشترین ستاره های هفته بودند از قبیل نفر اول نماینده یکلاس ، نفر دوم شهردار ، نفر سوم نماینده ی بهداشت و همین طور مسئول توپ ها ، پوشه ها ، ستاره ها در جعبه ، جمع آوری دفاتر و ... انتخاب می شدند و دانش آموز نامبرده بیشتر مورد توجه قرار می گرفت . برگزاری مسابقات گروهی : هر چند هفته یک بار مسابقه گروهی برگزار می کردم و برای افرادی که در بازی اخلاق ورزشی را رعایت می کردند جایزه تعیین می کردم که نتیجه خوبی گرفتم . بازی های متنوع : در مدرسه در زنگ ورزش بازی های متنوعی نظیر : باز می شیم بسته می شیم ، دوی رفتو برگشت ، هفت سنگ ، تنیس روی میز ، والیبال ، وسط گل سه و .... برگزار می کردم و از همه ی بازی ها دانش پرخاشگر را شرکت داده و برای اخلاق ورزشی او جایزه تعیین می کردم و مسئولیت ها را به عهده اش می گذاشتم .  گذاشتن وقت : توجه خاصی روی دانش آموز داشتم و تمام حرکات و رفتارش را زیر نظر می گرفتم . هر ماه یک با اولیاء دانش آموز را دعوت کرده و در جدولی پیشرفت وضعیت رفتاری دانش آموز ثبت می شد .
« راه حل انتخابی »
از بین راهکارهایی که ارائه دادم مسابقات گروهی و بازیهای متنوع همراه با تشویق هایی که برای این مسابقات و بازی ها در نظر می گرفتم بسیار د رامر پیشرفت دانش آموز به من کمک کرد .
« اجرای بهترین راه حل »
اجرای راه حل های انتخابی که به طور کامل در اجرای راه حل ها توضیح داده شده اند به من کمک کردند برای بهتر شدن کارم جدولی که تهیه کرده بودم با کمک اولیاء هر ماه پر می شد و تحویل مدیر مدرسه داده می شد با همکاری مدیر مربوطه جداول را در پوشه ای قرار دادم در نتیجه ی کارم را گزارش دادم که خیلی مثمر ثمر واقع شد .
ارزیابی (شواهد 2 ) گردآوری اطلاعات (2)
با اجرای مراحل انجام شده شادابی و نشاط و آرامش را در دانش آموزم مشاهده کردم و خیلی خوشحال بودم که توانسته ام کار مفیدی انجام دهم طبق سفارش رهبر کبیر انقلاب با توجه به بند تحول بنیادین آموزش و پرورش که فرموده اند : محصولاتی که شما تحویل این ننظام می دهید باید در طراز جمهوری اسلامی باشد یا ویژگیهایی نظیر : مؤمن ، پرهیزکار ، متخلق به اخلاق اسلامی ، با نشاط ، خلاق ، خود باور و .... داشته باشند اگر این اتفاق بیفتد می شود .
تحول بنیادین
پس با توجه به سند تحول بنیادین مسئولیت معلم مسئولیت خطیری است که معلم به عنوان محور تعلیم و تربیت است با شادابی دانش آموزم خیلی خوشحال بودم ، هر زمان نام بازی و ورزش را می آوردم شور و شعف غیر قابل وصفی را در این دانش آموز مشاهده می کردم . هر زمان زنگ ورزش بود مشاهده می کردم که خود دانش آموز پرخاشگر به صورت مستقیم بچه های دیگر را راهنمایی می کند و از تند خویی و تندی کردن به دوستان و همکلاسان منع می کرد از اولیاء دانش آموز دعوت کردم و با توجه به جداول تهیه شده از اول سال از پیشرفت فرزندشان سوال کردم خیلی رضایت بخش بود . مدیر و معون و بقیه ی مربیان این دانش آموز از اصلاح رفتار او رضایت کامل داشتند و می گفتند که هشتاد درصد تغییر کرده است ، حتی گروههای آموزشی که قبلاً از رفتار دانش آموز خبر داشتند موقعی در آخر سال این دانش آموز فعال و با نشاط و شاداب دیدند تعجب کردند و مشاور اداره در مراحل آخر موقعی با دانش آموز مشاوره کرد رضایت کامل داشت . پس روی هم رفته تمام عوامل دست اندکار برای آرام کردن این دانش آموز رضایت کامل داشتند .
پس نتیجه گرفتم به جواب سوالم که چگونه می توانم پرخاشگری را در دانش آموزان ابتدایی شاهد برطرف کنم رسیدم و خیلی خوشحال هستم که گاهی در جهت سلامتی و نشاط و شادابی این دانش آموز و خوشحالی اولیاء برداشتم ، و این همه را مدیون تلاش و پشتکار خود و همکاران و ولی دانش آموز و مدیر مدرسه و مشاور می باشم .
ارزیابی نتایج راه حلهای اجرا شده
بعد از اتمام کارم موقعی که اطلاعات لازم را درباره ی اجرای راه حل ها و نتایج آنها در اختیار مسئولین مدرسه و اداره و همکاران و اولیاء قرار دادم ، می توان گفت همه ی راه حل ها جواب گو بود و نتیجه داده بود فقط یکی از موارد جوابگو نبود و آن هم بردن دانش آموز به استخر شنا برای والدین سخت بود و دانش آموز مشکل تشنج داشت برای رفتن به استخر منع شده بود . به هر حال تا آنجا که در توانم بود سعی کردم که دانش آموز آرام ، با نظاط ، شاداب و خوشحال باشد که به لطف خدا نتیجه گرفتم و اولیائ هم خیلی راضی بودند .
نتیجه گیری (گزارش نهایی )
از بررسی ها ، راه حل ها و عملکرد آنها می توان نتیجه گرفت که : فضای سالم و شاداب می تواند هم از نظر جسمی و هم از نظر روحی برای دانش آموزان مفید باشد . مربی متخصص و با تجربه می تواند از نظر روحی و روانی و رفتاری به دانش آموزان کمک کند . ایجاد و توسعه ی کلاسهای ورزشی برای پر کردن اوقات تفراغت باعث شادابی و نشاط و کم کردن پرخاشگری می شود . اگر رابطه ی اولیاء با مدرسه بیشتر باشد دانش آموزان موفق تر هستند . اگر جلسه های شورای معلمان در رابطه با مشکلات درسی و روحی و روانی دانش آموزان باشد جامعه ی موفق تری خواهیم داشت . مطالعه ی کتاب های مختلف ، استفاده از اینترنت و کارهای انجام شده ی دیگران کمک مؤثری است . ارتباط بین معلم و اولیاء در تمام کارها اثر بخش است . رایگان و ارزان کردن ورود افراد به مکانهای ورزشی مانند استخرها و بازیهای گروهی مؤثر است . تشویق در هر کاری اثر مثبت تدارد که حتماً آنها را باید در مقابل پیشرفت کار خوبشان تشویق کرد .
پیشنهادها
الف : به مسئولین : امکانات زیادی در اختیار آموزگاران و مدارس بگذارند . آموزگاران موفق را تشویق کنند . برنامه ای برای اینکه همه ی معلمان از آموزش های ضمن خدمت استفاده کنند داشته باشند . به پیشنهادهای معلمان موفق و دلسوز احترام بگذارند . در کنار تعلیم به پرورش جسم و روح دانش آموزان بپردازند .
ب : به دبیران برای اجرای راه حل ها و بهتر کردن فضای آموزشی باید فرصت ها را غنیمت شمرد . همیشه برای موفقیت خود باید از والدین دانش آموزان و بقیه ی همکاران همکاری گرفت . برای موفقیت و به نتیجه رسیدن باید تشویق را مد نظر قرار داد . برای برطرف کردن مشکلات بهتر است تحقیق و پژوهش کرد . به دانش آموزان احترام گذاشت و با آنان صمیمی بود . روشهای ارائه شده را هر سال در اختیار بقیه ی همکاران قرار داد . اگر در کلاس با مشکلی برخورد کردند حتماً به مسئولین و همکاران در میان بگذارند چون به تنهایی به نتیجه ی خوبی نمی توان رسید . از دانش آموزان به عنوان معلم ثانی و همیار معلم کمک بگیرند . با اولیاء دانش آموزان ارتباط داشته باشند .
ج : به دانش آموزان به گفته های دبیران احترام بگذارند به سخن والدین توجه کنند . در کلاس درس به هنگام ورزش ارامش خود را حفظ کنند . ادب و اخلاق ورزشی را در همه ی زمینه ها رعایت کنند . به گفته های مشاورین توجه کرده و از کتاب های آموزشی در کنار  کتاب های درسی استفاده کنند .  اخلاق نیکو و آرامش و خوش خلقی را به دیگران نیز آموزش دهند . از گوش کردن به فیلم های خشن و جنگی بپرهیزند .
د: به اولیاء در برابر فرزندانشان با یکدیگر جدال و بحث نکنند . با آرامش با فرزندان رفتار کنند . آنها را به محیط های گردشگری ببرند . از ورزش فرزندان و تأثیر آن در سلامت روحی و روانی غافل نباشند . به آینده ی فرزندان توجه خاصی داشته باشند . برای حفظ سلامتی بچه ها با مدرسه در ارتباط باشند . به گفته های دبیران و مشاوران و  . . . در ارتباط با تربیت فرزندشان توجه داشته باشند . والدین با آشنایی به پیامدهای بی توجهی عاطفی به وظایف خود آگاه شوند .
منابع و مأخذ :
1.        آمو آهولا و براد هتفیلد ، روانشناسی ورزشی ، ترجمه رضا فلاحی و محسن حاجی لو .
2.        ابراهیم دکتر ، خسرو ، زیور ورزش . ش 26 ، فروردین 83. .
3.        اصلان خانی دکتر ، علی ، زیور ورزش ، ش 21 ، آبان 82  .
4.        بنایی دکتر ، مهدی ، ورزش ، فوق تخصص ستون فقرات ، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد ، ش 297 .
5.        برگ پلارف ، کوترل ، شماره های 5 ، 7، 8 ، 9 .
6.        رسایی ، محمد جواد ، عباسعلی گائینی ، سازگاری هورمون ورزش (فصل دوم )
7.        سیف ، علی اکبر ، روانشناسی پرورشی ، انتشارات آگاه ، تهران 1381 .
8.        ساکی ، رضا ، اقدام پژوهی .
9.        www.hamshahary.news .com
10.     شفیع آبادی ، عبدالله ، فنون و روشهای مشاوره ، انتشارات ترمه ، تهران 1375 .
11.     قاسمی ، پویا ، اقبال ، راهنمای معلمان پژوهنده ، چاپ پنجم بهار 83 .
12.     کاشف ، مجید ، زیور ورزش ، شماره دوم ، آذر 1384 .
13.     مجلات پیوند ، سال های متعدد .
14.     مجلات رشد ، آموزشی ، راهنمایی و مشاوره خانواده .
15.     نقیب زاده ، میر عبدالحسین دکتر ، نگاهی به فلسفه آموزش پرورش .
16.     نشریه های تربیت .
نرمش و ورزشهایی  برای کم کردن پرخاشگری و استرس
الف :
1.        شنا : به علت اینکه بعد از شنا انسان احساس آرامش و نشاط می کند ورزشی مفید است .
2.        ورزشهای گروهی از قبیل : والیبال – فوتسال – بسکتبال و ...
3.        پیاده روی مداوم در محیط های سرسبز
4.        بازیهای محلی از قبیل : وسط گل سه ، هفت سنگ ، موش و گربه و ...
ب : تمرینهای آرامیدگی 
در طول روز استرس و فشارهای بسیاری بر فرد وارد می شود که باید به تدریج بدن را در مقابلشان مقاوم ساخت . در طول زمان این مسأله باعث ایجاد درد یا تشدید آن می شود تنشن ممکن است از طرق مختلف موجب ناراحتی شود مثل سردرد ، خستگی یا کمر درد ، تنش باعث انقباض عضلات گردن ، شانه و کمر می شود و در این صورت ما نمی توانیم درست حرکت کنیم و در نتیجه عضلاتمان دردناک می شوند .
یکی از راههای مناسب برای جلوگیری از مسائل ذکر شده انجام آرامیدگی است که برای پیش گیری از درد مفید است البته انجام ارامیدگی به طور منظم بسیار مفید است . ورزشهای زیر می توانند برای ما کمک کننده باشند .
شرایط : 1) 15-20 دقیقه از روز را به طور کامل باید به تمرین آرامیدگی یا شلی اختصاص داد . از یک اطاق ساکت دور از تلفن ، تلویزیون و یا وسایل مزاحم دیگر باید استفاده کرد .
2) چشمانتان را ببندید و یا این که روی نقطه ای از دیوار یا جسم دیگری متمرکز کنید . سعی کنید چیزهای دیگر را از ذهنتان خارج کنید .
3) به صدای تنفستان گوش دهید . به نرمی و نظم تنفس دقت کنید . یک دست خود را زیر دنده هایتان قرار دهید . معده شما یا شکم شما با تنفس بالا و پایین می رود ، به تمرکز خویش بر روی تنفس ادامه دهید . یک نفس آرام و عمیق بکشید طوری که کشش حاصل از آن را حس کنید . فکر کنید که سنگین و شل شده اید ، فکر کنید شکم شما بالا آمده و مثل یک بادکنک باد شده ، حس کنید که ریه و بینی های شما پر از باد شده ، اجازه بدهید که هوا به آرامی خارج شده و طوری که شکمتان به تدریج فرو رود احساس کنید که راحت شده اید .
4) در حالی که تنفستان به حالت آرامش در آمده حس کنید که یک گرمای مطبوعی در بدنتان شروع شده ، گردش خون دمای بدنتان را بالا می برد . پاها و بازوان شما سنگین و شل شده سعی کنید تا این حس را به یاد آورید . باید به بدنتان آموزش دهید که در طول روز همانند فوق مکرراً شل یا راحت شود .
5) همان طور که نفس می کشید دست راستتان را مشت کنید و برای 5 ثانیه فکر کنید که دستانم سنگین شده ، سپس اجازه دهید که دستانتان به فاصله 3-4 تنفس شل و راحت شود . سه بار این کار را تکرار کنید و سپس به دست چپ بپردازید .
ج : نرمشهای یوگا تفاوت اين ورزش با ساير ورزش‌ها در اين است كه تمرينات حركات كششي ذهن و جسم، (يوگا) با نرمي و آهستگي انجام مي‌شوند و درست و منظم نفس كشيدن هنگام تمرينات از نكات مهم اين ورزش است. به اين منظور بايد هوا را آرام از بيني خود به داخل بكشيد و از طريق بيني نيز خارج كنيد. به ياد داشته باشيد در اين ورزش اكسيژن رساني به بدن حرف اول را مي‌زند. راست بايستيد و مانند تمرين قبل دست‌ها را به موازات شانه‌ها باز كنيد. انگشتان دست‌ها را ببنديد ولي آن‌ها را منقبض نكنيد. با انگشتان جمع شده دايره‌اي در فضا از محور مچ‌ها رسم كنيد. يادتان باشد كه هنگام رسم اين دايره در فضا نيازي نيست كه عجله كنيد بلكه بايد به آرامي اين حركت را انجام داده و دايره‌هاي كوچكي را در فضا ايجاد كنيد. مي‌توانيد اين تمرين را نيز مانند تمرين قبل 10تا12‌بار در جهت عقربه‌هاي ساعت و به همان تعداد در جهت عكس حركت عقربه‌هاي ساعت انجام دهيد.اين حركت روي مفاصل و تاندون‌هاي مچ‌ها و عضلات ساعد اثر مطلوبي دارد و انجام دادن با دقت و مكرر آن سبب از بين رفتن مراكز ضعف و بيماري مچ‌ها خواهد شد. صاف بايستيد و دست‌ها را به موازات شانه‌ها باز كنيد. انگشتان دست‌ها را كاملا باز كنيد و 2 تا 3 ثانيه آن‌ها را در اين حالت نگه‌داريد. حواس خود را به كششي كه در آن قسمت به‌وجود آمده متمركز كنيد. سپس انگشتان را جمع كرده، دست‌ها را مشت كنيد و انگشتان را به هم بفشاريد. اين بار حواس خود را به انقباض دست‌ها يا مشت‌هاي گره شده خود معطوف كنيد. بهتر است اين تمرين را 10 تا 12 بار انجام دهيد. سپس دست‌ها را به موازات شانه ولي در جلوي خود قرار داده، همان حركات را به همان دفعات تكرار كنيد. پس از آن، همين تمرين را درحالي‌كه دست‌هاي‌تان عمود به سقف است انجام دهيد. دراز کشیدن کف اتاق ، دست ها را به طرف بالا و پاها را به طرف پائین کشیدن تا جایی که امکان دارد و خود را به حالت مرده در آوردن و شل شدن و استراحت آگاهانه مفید است چون با آرامش و آرامیدگی فکر انسان بهتر کار می کند و بازدهی بیشتری دارد . دراز کشیدن به آرامی و شل کردن تمام بدن و تفکر دریاره طبیعت یا گوش دادن به نغمه6- ارتباط شما با ورزش چگونه است ؟
7- پیاده روی را دوست دارید ؟
8- ارتباط فرزند پرخاشگر با بقیه ی افراد خانواده چگونه است ؟
9- آیا از زمان بچگی پرخاشگر بوده است ؟
10- برای درمان فرزندتان تا به حال به کسی مراجعه کرده اید ؟
11- آیا دوست دارید به ما جهت اصلاح رفتار فرزندتان همکاری کنید ؟
12- آیا خودتان به ورزش علاقه دارید ؟
13- تا چه حد در فکر سلامتی فرزندتان هستید ؟
14- فرزند شما شب ها ساعت چند می خوابد ؟
15-  آیا برنامه های خشن تلویزیونی تماشا می کند ؟
 . شارپ
. Endorphin
. cone
 . دکتر محمد جواد رسایی ، عباسعلی گائینی ، سازگاری هورمون ورزش (فصل دوم)
 . شفیع آبادی 1375 .
 . تربیت ورزشی ، دکتر مظلومی .
 

ادامه نوشته

چگونه می توانم خلأهای عاطفی دانش آموزم را پر کنم؟

چگونه می توانم خلأهای عاطفی دانش آموزم را پر کنم؟

دانش آموز كلاس چهارم من به علت طلاق والدين، نزد پدربزرگ و مادربزرگ مادري و خاله اش زندگي مي كند. مادرش ازدواج مجدد كرده و پدرش هزينه ها و سرپرستي او را رها كرده است. اين دختر گل، بسيار مودب، مهربان و حساس است و خلأ عاطفي دارد. چگونه مي توانم به عنوان معلم و كارورز كلاس، خلأ هايش را پر كنم؟ اگر كتاب يا سايت يا هرمنبع اطلاعاتي سراغ داريد كه بتواند اطلاعاتم را زياد كند و رفتارم را بهبود بخشد، لطفا معرفي فرماييد؟

پرسشگر گرامي؛ خوشحاليم كه با شما در ارتباط هستيم. مطمئنا محبّتي كه شما به دانش آموزان خود داريد و احساس مسئوليتي كه نسبت به آنها احساس مي كنيد ارزشمند است و اميدواريم كه بتوانيم نكاتي سودمند را در اين مكاتبه خدمتتان تقديم كنيم.اولا بايد خاطر نشان كنيم كه معلم به عنوان فردي كه با خانواده كودك بصورت مستقيم برخورد دارد، توان حل بسياري از مشكلات خانوادگي او را نخواهد داشت و اولين جزء درمان خواست خود فرد است. خانواده بايد خود به اين نتيجه برسد كه كودك در خطر است و اين نوع تعامل با كودك نمي تواند نيازهاي او را برطرف كرده و او را به نحو صحيح تربيت كند. البته مي توان بخشي از نيازهاي كودك را در مدرسه و با تعامل با ديگر دانش آموزان برطرف كرد، همچنين مي توانيد با خانواده كودك نيز جلسه اي داشته باشيد و با توجه به مطالبي كه در ادامه بيان مي كنيم، آنها را درباره نحوه برخورد با كودك راهنمايي كنيد و با يادآور شدن مضرات و پيامدهاي عدم ارضاي نيازهاي كودك، اين انگيزه را در آنها بوجود آوريد كه نسبت به كودك حساس بوده و برنامه جديدي براي تعامل با كودك بريزند.پدر و مادر اولين و مهم ترين منبع احساس آرامش و همانند سازي كودك هستند. كودك در برخورد اول با پدر و مادر با آنها رابطه دلبستگي ايجاد كرده و در حضور آنها احساس آرامش مي كند. پدر و مادر به عنوان الگو، رفتارهاي متناسب با نقش كودك در آينده را به او آموزش مي دهند؛ يك دختر رفتارهاي زنانه را از مادرش آموزش خواهد ديد و نحوه كنار آمدن با همسر در زندگي آينده چيزي است كه از رابطه پدر و مادرش مي آموزد. حال با اين توضيحات مي توان حدس زد كه فوت يكي از والدين چه ضربه اي به رشد و تربيت كودكان وارد مي سازد و مشكل زماني بيشتر مي گردد كه اين جدايي و عدم حضور بخاطر جدايي و طلاق والدين باشد

ادامه نوشته

راهکارهای مدیریت مدرسه

چکیده:
مدرسه به عنوان جامعه ای کوچک نقش بسیار مهمی در پیشرفت تحصیلی و کسب مهارت های زندگی دانش آموزان ایفا می کند  و می توان آن را به عنوان یک کارخانه ی انسان سازی شناخت و از آنجا که قرار است  در مدرسه علم و فرهنگ  و تمدن تولید شود  و این مهم به دست نخواهد آمد مگر اینکه به صورتی اصولی ، برنامه ریزی شده و با یک مدیریت صحیح  و تلاش هم عرض مدیر و معلم باشد . گاهی او.قات عدم آشنایی  و عدم آگاهی مدیران با اصول مدیریت  باعث از دست رفتن  هزینه های مالی ، زمان و انگیزه در مدرسه بین دانش آموزان  و معلمان خواهد شد ، کارکنان آموزشگاه اگر انگیزه نداشته باشند کم کار ، غیر فعال خواهند شد  پس مدیر باید برای ایجاد انگیزه در مدرس بکوشد . در این مقاله سعی شده است  که با ارائه نکته های مدیریتی یک جرقه ای در مدیران ایجاد شود تا احساس شمولیت بیشتری کند  و وضعیت موجود در مدرسه را بسنجند ، از خود ابتکار نشان دهند  و علل ناکارآمدی مدرسه را شناسایی کنند و در جهت رفع آن بکوشند .
کلید واژه:
مدیریت ، مدرسه ، آموزش ، پرورش
مقدمه:
نحوه ی صحیح عملکرد مدیر برای اینکه به هدف مطلوب خود برسد.
1.       مدیر باید با کارکنان خود  ارتباط نزدیک داشته باشد  چون کارکنان نقش سازنده ای در مدرسه دارند  و نباید آ«ها را به عنوان  یک ابزار شناخت  . یکی از هنرهای مدیران خوب گوش دادن به درد دل  کارکنان است ، نظرات آنها را بخواهد . ارتباط با کارکنان امری حیاطی و ضروری در اداره ی مدرسه است.
2.       مدیر باید مشکلات کارمندان  و دانش آموزان  خود را در حد امکان شناسایی نموده و در جهت رفع و ارئه راه کارهای مناسب  برای حل مشکلات آنان بکوشد .
3.       یک مدیر باید به نظرات و دیدگاههای کارمندان خود اهمیت بدهد.
4.       مدیر باید کارکنان را در امور مدرسه مشارکت دهد.
5.       شناسایی کارکنان خلاق
6.       ایجاد انگیزه در میان کارکنان مدرسه
7.       مدیر باید ابتکار عمل داشته باشد .
یک مدیر باید در ایجاد ارتباط با همکاران  مهارت خاصی داشته باشد . مدیر خوب دارای ارتباط خوب می باشد و ارتباط ، خود باعث ایجاد محیطی خوب و پویا می شود  . مدیران جهت پیشرفت کار خود  باید این مورد را در راس کار خود قرار دهند.
کار مدیر نباید به صورت انفرادی باشد بلکه باید بتواند گروهی و با همکاری  و هماهنگی معلمان خود اقدامات خود را پیش ببرد . باید سعی خود را به کار ببرد  و با مدیریت صحیح و کار گروهی و ساختن گروهی یکنواخت  و یکدست و ایجاد فضایی مناسب جهت استفاده از این سیستم  و استفاده ی بهینه  از آنها و پیاده کردن برنامه ها  نهایت تلاش و کوشش خود را بنماید.
مدیر باید در عین حال که با کارکنان مدرسه مشورت و نظرخواهی می کند تصمیمی که می گیرد ثابت قدم باشد  و پس از اتخاذ تصمیم بر اثر اظهارنظر گروهی دیگر  به سادگی نظر خود را عوض کند  این چنین مدیران باعث بی برنامگی و بی نظمی می شوند.
تـــــعریف مدیــــــــــــریت
تعاریف مدیریت غالباً اصالت را یا به فرد و گروه اجتماعی و یا به سازمان می دهند. برای مثال: " فالت " (Follett) مدیریت را " هنر انجام دادن کار به وسیله دیگران " می داند. این تعریف نه تنها با آموزشهای نظریة نئوکلاسیک همخوانی ندارد، بلکه می تواند برای توجیه یک نظام استثماری مورد استفاده قرار گیرد. در واقع این ذهنیت فلسفی و یا دیدگاه خاص گوینده است که تعریف او را با سوگیری مواجه می سازد. اصالت هم با فرد و هم با سازمان است ولی با توجه به نوع و ماهیت سازمان، تنها میزان اهمیت هر یک از‌ آن دو فرق خواهد کرد. با در نظر گرفتن مطلب فوق، تعریفی از مدیریت در زیر ارائه می شود: " مدیریت عبارت از توانایی پرورش و هماهنگ سازی فرآیند های خود رهبری اعضای سازمان در ارتباط و همسو با اهداف سازمان است. " این تعریف بر چند پیش فرض زیر استوار است:
ـ کارکنان قابلیت رشد شخصی و حرفه ای و نیز توانایی اداره کردن خویش را دارند.
ـ کارآیی و اثر بخشی سازمان در گرو رشد و در نتیجه تلاش بیشتر کارکنان است.
ـ سازمان و اهداف آن راهنمای عمل مدیریت و کارکنان است.
ـ نقش مدیر یک نقش حرفه ای است و نه صرفاً تجربه اندوزی در حین عمل.
ـ مدیریت به عنوان یک فرآیند مشارکتی در نظر گرفته شده است. فرآیندی که نقش مدیر در آن کمرنگ است و بیشتر نقش یک پشتیبان، تسهیل گر و هماهنگ کننده را دارد.
در سالهای بین 1910 تا 1930 مدیریت آموزشی را به عنوان هدایت امور و بازرسی آنها می دانستند. در این دوران معلمان بدون گذراندن دوره خاصی وارد این حرفه می شدند و وظیفة مدیر، نظارت بر کارهای معلمان، از نزدیک بود. در سال های بین 1930 تا 1940 به مدیریت و رهبری مبتنی بر آزادمنشی توجه شد و منظور از آن ترغیب معلمان به انجام دادن چیزی بود که مدیر مد نظر داشت. در سالهای بین 1940 تا 1950 مدیریت آموزشی را امر و کوششی تعاونی می دانستند. به نظر آنان تمام افراد شاغل در یک مدرسه در حال رهبری و هدایت یکدیگرند. در نتیجه به جای کلمة « بازرسی » عباراتی از قبیل: « کمک متقابل »،‌ « مشورت کردن با هم »، « طرح ریزی به کمک هم » یا حتی « گفتگو کردن با یکدیگر در باب بهترکردن وضع « تعلیم و تعلم » را به کار می بردند. طبق این مفهوم، وظیفه مدیر یا رهبر آموزشی عبارت از فراهم ساختن تسهیلاتی است که افراد بتوانند با هم به مشورت بپردازند و از تجارب یکدیگر بهره برند.
برخی، وظایف مدیران مدارس را در هفت زمینة اصلی برشمرده اند:
پرسنل آموزشی، پرسنل دانش آموزی، رهبریت مدرسه و محله، توسعه تدریس و مواد درسی، مدیریت امور مالی ـ اداری، ساختمان مدرسه و وظایف عمومی.
و بعضی دیگر وظایف مدیران مؤسسات آموزشی و مدارس را در شش گروه به شرح زیر طبقه بندی نموده اند:
برنامة آموزشی و تدریس، امور دانش آموزی، امور کارکنان آموزشی، روابط مدرسه ـ اجتماع، تسهیلات و تجهیزات آموزشی و امور اداری و مالی.
وظایف مدیـــــــر در امــــور دانش آمـــوزان
وظایف و خدمات اداری و سرپرستی دانش آموزان عبارتند از:
۱- پذیرش، ثبت نام، گروه بندی آنان و نگهداری آمارهای حضور و غیاب، سوابق و اطلاعات شخصی و تحصیلی دانش آموزان.
۲- شناسایی تواناییها، علایق و نیازهای دانش آموزان و پرورش آنها.
امروز علاوه بر نیازهای آموزشی ـ تحصیلی دانش آموزان، به تأمین نیازهای بهداشتی ـ روانی، زیستی ـ فیزیولوژیک و رشد شخصیتی آن ها توجه بیشتری مبذول می شود. برای مثال: بهره گیری از مشارکت دانش آموزی (Student government ) که امروزه به عنوان یکی از ویژگیهای مدارس اثر بخش مطرح است. مدیر و کارکنان در یک مدرسه اثر بخش می دانند که هدف اصلی مدرسه ایجاد یک برنامة آموزشی است که بتواند منافع و نیازهای اجتماعی،‌ فردی و آموزشی دانش آموزان را بر طرف سازد.
وظایف مدیـــــــر در امــــور کارکنــــــان
همانطور که در مدیریت نیروی انسانی مطرح می شود، هر عضو سازمان به دلیل نقشی که در آن ایفا می کند از جایگاهی خاص برخوردار است و مدیر به عنوان کارگردانی محسوب می شود که علی رغم این که ممکن است در تمام زمینه ها تخصص نداشته باشد، اما باید توانایی و مهارت هماهنگ سازی فعالیت های تمام اعضا در جهت رسیدن به اهداف تعیین شده را دارا باشد. بنابراین توفیق عملکردهای مدیریتی در گرو همدلی و همکاری تمام اعضای سازمان است و از این رو رفتار مدیر در بهادادن به نقش هر یک از اعضاء از طریق توجه به نیازهای شخصیتی،‌ امنیتی و اجتماعی و دفاع از حقوق آن ها حائز اهمیت فراوان است.
مدیر مدرسه باید کادر اداری و آموزشی مناسب و هماهنگی را برای مدرسه تدارک ببیند. در این مورد،‌ انتخاب معلمانی متناسب با زمینة اجتماعی ـ فرهنگی منطقه و نیز انتخاب معاونانی برخوردار از برخی ویژگی ها و مهارت های مدیریتی، ضروری است و بر مبنای انتظارات بیان شده، از عملکرد کارکنان ارزشیابی به عمل آورد و هر گونه پاداش دهی و تشویق را بر نتایج ارزشیابی مبتنی سازد. قضاوت درباره ‌نحوه کار معلم از طریق نمرات دانش آموزان در آزمون های پیشرفت تحصیلی، مبنای کافی و عینی را شامل نمی باشد. در چنان رویه ای تأکید همواره روی حقایق آموخته شده می باشد و دیگر موارد مربوط به آموزش و پرورش که ممکن است مهمتر و اساسی تر از آموزش آن حقایق باشد از نظر مخفی می ماند. مثلاً مهارت و کاردانی، که معلم در هدایت و پرورش عاطفی و اجتماعی دانش آموزان به کار می برد، مورد توجه قرار نمی گیرد. ارزشیابی از کار اعضای آموزشی باید به گونه ای باشد که معلمان صادق و خدمتگذار از معلمان کم تحرک تشخیص داده شوند. گاهی اوقات لازم است به موضوعاتی فراتر از انجام وظیفة روزمره اندیشید. اگر چه معلمان معمولاً با دعوت مدیران در جلسات شرکت می کنند، ولی آمادگی قبلی و اظهار علاقه به مسائل شورا و شرکت فعال و مسؤولانه در جلسات ارزش بیشتری از فقط شرکت کردن دارد.
یکی از وظایف عمدة مدیر نسبت به کارکنان، تشویق آنان برای مشارکت در تصمیم گیریهاست. به ویژه تصمیماتی که به سرنوشت کاری آنان مربوط می شود. اهمیت دادن به شورا در مدرسه، در مفهوم واقعی یعنی نظر خواهی از جمع، قدرت تصمیم گیری دادن به جمع و مبنا قراردادن نظرات جمع در تصمیمات. پس از اخذ تصمیم، اجرای آن نیازمند قدرت رهبری است؛ از ایجاست که موضوع وحدت مدیریت و رهبری به میان می آید. فرض بر آن است که رهبر اثر بخش، انجام وظایف را تضمین می کند و در همان حال، همکاران را کمک می کند تا احساس کنند که نیازهای اجتماعی شان تأمین می شود. امروزه دیدگاه های مختلفی دربارة اهمیت نقش رهبری در مدیریت وجود دارد که یکی از این دیدگاه ها مدیر را در نقش « Super Leader » معرفی می کند. « مدیر در نقش ابر رهبری تلاش می کند تا دامنة مشارکت همکارانش را تا آن حد گسترش دهد که هر همکار بتواند به شکل خودرهبر (Self Directed) درآید. این الگوی رهبری بر این فرض استوار است که چنانچه کارکنان به این مرحله برسند، خود و سازمان حداکثر بهره گیری را از توانایی ها و ظرفیت های آنان به دست می آورند ».
مدیریت موفق مستلزم برخورداری از توان رهبری و یا قدرت نفوذ در دیگران است. با استفاده از « قدرت مقام » که ناشی از حکم مدیریت است،‌ مدیر قادر می گردد تا خواسته هایش را به سرعت برآورده سازد و تا هنگامی که قدرت تنبیه و پاداش دهی دارد، این قدرت کارآیی خواهد داشت. به عبارت دیگر، با دور شدن مدیر از محیط کار،‌ کارها روال عادی خود را می یابند. اما در استفاده از « قدرت شخصی » یا قدرت نفوذ، کارکنان نه از روی ترس و اجبار، بلکه به طور داوطلبانه و از روی میل، شخصیت و نظرات مدیر را می پذیرند و خود را نسبت به خواسته های او متعهد احساس می کنند. پاسخ به پرسش های زیر که به تعریف عملیاتی « قدرت مقام » و « قدرت شخصی » می پردازند، می تواند مدیران را نسبت به توان رهبری خود آگاه سازد:
مدیران انسان دوست و پسندیده
این قبیل مدیران در کارآیی مدارس بسیار مفید هستند  و این قبیل مدیران قابل اطمینان ، دوستدار قانون ، خلاق و کارآمد ، دارای نظم و انظباط هستند  . افراد خلاق را می ستایند  و با دیگران با احترام برخورد می کند ، زیبا پسند است و دوستداشتنی است  و برای کارکنان خود به هیچ وجه خسته کننده نیست . این مدیران باعث شکوفایی استعدادها می شود  و نقش بسزایی در مدرسه دارند .
وظایف مدیران در امر آموزش و یادگیری
1.       تسهیل و پیشبرد  امر آموزش و یادگیری : برای پیشبرد  امر آموزش و یادگیری باید امور زیر در سرلوحه ی کار مدیر قرار گیرد .
الف ) برنامه ریزی
ب) سازماندهی
ج) کنترل
د) نظارت
ه) هدایت
و) رهبری
ر) امور مالی
ز) مشارکت
2. ارتباط متقابل میان مدرسه و اجتماع
هدف  این رابطه ایجاد اعتماد بین اولیاء مدرسه است . از یک طرف  نیازها  و نظرات اولیا  و در مقابل شناسایی این نیازها و تلاش در جهت پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ، تشکیل جلسات با اولیا و یا تشکیل انجمن اولیا و مربیان  یکی از اقداماتی است که به پیشبرد این هدف کمک می کند .
    3.تهیه و مدارک و امکانات و تجهیزات
    مدیر و ارتباط آن با روان شناسی
    مدیر در واقع مدیریت یک مکان مهم را به عهده دارد . مدرسه مثل یک کارخانه انسان        سازی است . مدیر با انسان سر و کار دارد و مدیر باید بتواند با همه ی موجود در مدرسه  اعم از دانش آموز ، معلم ، خدمتگزار و اولیا ارتباط برقرار کند مثلا مدیر باید بتواند اطلاعاتی هر چند محدود  در خصوص دانش آموزی که پرخاشگری ، دروغگویی ، خیال پردازی می کند داشته باشد یا بتواند مشکلات معلم خود را شناسایی  و درک کند و در صورت امکان تلاش خود را در رفع مشکلات او به کار گیرد .
مدیر موفق
مدیر باید فرصت ها را در یابد ، ضعف ها را جبران کند ، قوت های خود را گسترش دهد ، مسائل معلمان برای او مهم باشد و بتواند با در نظر گرفتن پاداش و انگیزه معلمان خود بیافزاید .
بهترین هدیه یک مدیر ایجاد محیطی گرم و صمیمی است تا معلمان در کنار دانش آموزان با مهربانی ، اطمینان و امنیت خاطر و حرمت و احترام متقابل رفتار کند . 
چند مورد از اقدامات مدیران به طور موردی
•        مدیر باید به معلمان خود توجه داشته باشد تا او نیز به دانش آموزان توجه داشته باشد.
•        مدیر باید قبل از معلمان خود به مدرسه بیاید و بعد از معلمان خود از مدرسه خارج شود
•        مدیر باید کمک کند که افراد در مدرسه باهم کار کنند نه در مقابل هم
•        بهترین مدیران کسانی هستند که از خود ابتکار دارند و ضعیف ترین مدیران برای نوآوری لابلای بخشنامه ها را می گردند.
•        یک مدیر اگر در اندیشه ی داشتن مدرسه ای مطلوب و مورد رضایت دانش آموزان ، معلمان و والدین باشد بهتر است از آغاز سال تحصیلی کارهای بزرگ و مهم را شروع کند .
•        بهتر است برنامه های سالیانه را در ایام تابستان آماده کند .
•        یک مدیر بدون داشتن برنامه هدفمند  راه به جایی نخواهد برد.
•        برخی از مدیران بعضی از موضوعات را که لازم است در ابتدای سال تحصیلی به آن توجه کنند در بهمن  یا اسفند به فکر انجام آن می افتند.
•        وظیفه ی یک مدیر با نشاط کردن فضای مدرسه ، گسترش فضایل اخلاقی و دینی دانش آموزان است .
•        مدیر باید از نظرات دانش آموزان در جهت بهبود کارها استفاده کند.
مدیریت مدرسه محور یا تصمیم گیری مشارکتی
این نظام مدیریتی به عنوان یک نظام مطلوب وکارآمد ازلحاظ نظری و عملی، آزمونهای خود را با موفقیت طی نموده و هم اکنون درکشور های پیشرفته و نیز درکشورهای درحال توسعه کاملا" مورد استفاده بوده و ازجایگاه مناسبی برخوردار است. نظام موصوف ، صاحبان اندیشه های سازنده را بدون درنظرگرفتن شغل و مقام آنها بطوریکسان پذیرا می‏باشد وعلاوه براین که قدرت تصمیم گیری و مسئولیت مدیریت را به هیچ وجه تضعیف ویا مخدوش نمی کند ، زمینه های لازم برای تشویق مادی ومعنوی پرسنل را درقبال عرضة اندیشه های سازنده فراهم می نماید ، تا ازخلاقیت و پویایی تفکر انسانها برای رشد و توسعه استفاده مطلوب به عمل آید.
مدیریت مشارکتی برگسترده کردن دامنه درگیری ذهنی و فکری کارکنان دراموری که به سرنوشت آنان ارتباط مستقیمی دارد تاکید می کند وشمار بسیاری ازپرسنل را در فراگیر دادوستد اندیشه و تجزیه و تحلیل قرار می دهد وازتوانمندیهای ذهنی و فکری آنان درجهت بهبود امور بهره می گیرد.
مدیریت مشارکتی شامل یک تغییر ازسبک کنترل گرا (Control oriented) به  مشارکت گرا( involvement  oriented)  است.
مدیریت مشارکتی رهیافتی جامع برای جلب مشارکت فردی و گروهی کارکنان در جهت حل مسائل سازمان و بهبود مستمر در تمامی ابعاد است.  مدیریت مشارکتی، ارتباط دائم، متقابل و نزدیک بین مدیریت ارشد و کارکنان است . مشارکت کارکنان در کارهایی که به خود آنها مربوط می شود ، مشارکتی داوطلبانه ، ارادی و آگاهانه خواهد بود. این درگیری ، شخص را تشویق می کند که به تحقق هدف های سازمان کمک کند و در مسئولیت ها و پیامدهای آن سهیم شود
در نظام مدیریت مشارکتی مدیران و کارکنان به تبادل نظر با یکدیگر می پردازند و همین امر موجب ایجاد محیطی دوستانه و توأم با اعتماد و اطمینان متقابل در سازمان می شود. کارکنان با مشارکت در کارها ،خود را در سود و زیان سازمان سهیم می دانند و همه تلاش خود را با کمک مدیران در جهت افزایش کارایی و اثر بخشی سازمان به کار می گیرند
تائید می فرمائید که سرمایه اصلی هرسازمان نیروی انسانی آن بوده  و خروجیهای سازمان، بیانگر هویت و مظهر عملکرد یکایک اعضای آن است . رویکرد مدیریت مشارکتی مزایای بالقوه ای را دربردارد که شاید مهمترین آنها رضایت مندی  و انگیزش بیشترنیروی انسانی ، ارتقاء کیفیت تصمیم ها وکاهش مقاومت درمقابل تغییرات می باشد. ذیلا" به برخی از مزایای نظام مدیریت مشارکتی اشاره می شود:
1- ارتقاء سطح خلاقیت ونوآوری:  این نظام به جهت ویژگیهای خاص خود بستر مناسبی را برای شکوفائی استعدادها و پرورش تواناییهای بالقوه فراهم می سازد.
2- ایجاد روحیه کار گروهی : مشارکت درتصمیم سازیها و تصمیم گیریها به پرسنل می آموزد که به نظردیگران احترام گذاشته و در تکمیل آنها بکوشند.
3-  خودباوری : مشارکت خودباوری واطمینان به نفس را افزایش می دهد.
4- ارتقاء سطح انگیزش شغلی کارکنان : هنگامی که کارکنان خود را در تدوین و تصویب برنامه های کاری و تصمیم گیریها شریک می بینند، سطح انگیزش شغلی آنها افزایش می یابد.
5- توسعه مهارت ها وافزایش سطح دانش واطلاعات : حل مشکلات به توسعه مهارت ها کمک می‏کندوباعث انگیزش‏وسوق‏دهی‏افراد به سمت یادگیری بیشتروارتقاء‌سطح دانش شغلی می‏گردد.
6-  بهبود کیفیت خدمات: وقتی کارکنان ، خود درتصمیمات شریک باشند و با انگیزه بیشتر برای نیل به نتایج مطلوب فعالیت نمایند، بستر  فرهنگی مدیریت کیفیت فراگیر فراهم گشته و کیفیت خدمات بهبود می یابد.
7- ارتقاء‌سطح بهره وری: مشارکت باعث بهبود کیفیت،‌ کاهش ضایعات ،‌ حذف دوباره کاریها می شود  و با افزایش کمی وکیفی خروجی ها ارتقاء‌سطح  بهره وری را ممکن می سازد.
8-  کاهش نظارت مدیران سطوح بالاتر: باگسترش روحیة‌ خود مدیریتی وبسط توسعه مهارت ها نیازمندی به نظارت سطوح بالاتر کاهش می یابد.
9- افزایش سطح رضایت شغلی: مشارکت در امور سازمان و بهره مندی از مزایای پیش گفته ، باعث رضایت شغلی در کارکنان از لحاظ درونی و بیرونی و نیز مادی و معنوی می شود.
10- کاهش تنش ها: رضایت کارکنان وتوسعه فرهنگ ارتباطات موجب کاهش جدی تنش درسطوح مختلف می شود.
در نظام مدیریت مشارکتی ، مدیران برای رسیدن به اهدافشان با راه حل های پیشنهادی بسیاری از سوی کارکنان مواجه می شوند که پس از ارزیابی آن ها می توانند بهترین راه حل ممکن را انتخاب نمایند.
از نظام پیشنهادها باید به عنوان زمینه شکل گیری و کشف استعدادها و موثرترین روش حل وفصل مسائل سازمانها یاد کرد . نظام پیشنهادها عملا" ازتمرکز شدید سیستم مدیریت کاسته و بی توجهی مافوق به استعدادها و نظرات کارکنان را مردود می‏داند . نظام پیشنهادها سرآغاز بروز ابتکارات و خلاقیت های منابع انسانی است.  
اولین رمز موفقیت سازمانها، شاد کردن کارکنان است ، اگر افراد احساس شادی و رضایت نکنند، سازمان نمی تواند بقا و دوام داشته باشد. نظام پیشنهادها نقش موثری در رضایت مندی کارکنان دارد. (منبع: سایت موسسمون!)
مدیریت مدرسه محور یا تصمیم گیری مشارکتی از ویژگی های بارز نظام های آموزشی در دهه اخیر به شمار می رود. این مهم، به ویژه در کشورهای پیشرفته جهان به دگرگونی های مهمی در روش های اداره و راهبری مراکز آموزشی و آموزشگاهی به وجود آورده است. آشنایی با این شیوه ها، رهبران آموزشی و آموزشگاهی را قادر می سازد تا تب رهبری سازمان خود را بسنجند و به عنوان قلب نمای علمی، حرکت خود را از برنامه روزی به برنامه ریزی تغییر داده، هم چنین به رفع ابهامات عملکردی بپردازند؛ در نتیجه اهداف و رسالت های مدارس را محقق سازند.
مدرسه محوری به این امر اشاره دارد که در فرآیند تصمیم گیری جامع و فراگیر، همه اعضای گروه به طور برابر شرکت داشته باشند.
لازم است اقتدار گروه هایی که در مدرسه تصمیم گیری می کنند، به وسیله سطوح سازمانی و سلسله مراتب آن حمایت شوند و مورد احترام قرار گیرند، لذا مدرسه محوری یا تصمیم گیری مشارکتی در مدرسه، یک بازنگری در مدارس به ویژه مدارس دولتی است که انحصار قدرت تصمیم گیری را از یک ناحیه مرکزی به یک مدرسه، به منظور بهبود عملکرد آن مدرسه به دنبال دارد. سوگیری این فرآیند به سمت افزایش دادن سطح دخالت و درگیری مدرسه در اداره مدیریت خود است. این فرآیند باعث توانمند شدن مدرسه برای ایجاد تصمیم گیری های آموزشی در مورد نیازهای یک مدرسه و کمک به استفاده موثر از منابع محدود مدرسه و تقویت مشارکت محلی در اداره امور مدارس است. به این ترتیب مدرسه محوری به دنبال تمرکز زدایی در نظام آموزشی و انتقال اختیار و قدرت تصمیم گیری به مدرسه، به وجود می آید.
فرآیند مدرسه محوری به افرادی که در آن مدرسه کار می کنند، اجازه می دهد تا جنبه های گسترده تری از موضوعات مدرسه ای که در آن کار می کنند را در نظر گرفته از انرژی خود به منظور بهبود و توسعه مدرسه، بیشتر استفاده کنند. به این ترتیب فهم تامل این که چگونه مدرسه محوری می تواند سودمند باشد، نیازمند مشخص کردن شرایط مورد نیاز برای برانگیختن و توانا کردن مدارس به منظور استفاده از قدرت تصمیم گیری خود و همچنین سازگار کردن نوآوری های متناسب و توسعه دهنده عملکرد مدرسه است.
● مشکلات اجرایی مدیریت مدرسه محور
از میان انواع مشکلات اجرایی که ظاهراً موجب تضعیف توان بالقوه مدیریت مبتنی بر مدرسه می شوند، عبارتند از: اجرای ضعیف، مقاومت، فقدان حمایت و محیط کار محدودکننده.
▪ اجرای ضعیف:
بی گمان، یکی از مشکلات اساسی جنبش مدیریت مبتنی بر مدرسه این است که بسیاری از نوآوری ها به صورت جزیی و ناقص اجرا شده اند. شماری از بازنگری های عمده درباره تصمیم گیری مشارکتی به این نتیجه رسیده اند که تمرکز زدایی آموزشی اغلب جزیی و ناکامل است. تعدادی از محققان به درجات آزادی بسیار محدود و دامنه محدود اقتدار تصمیم گیری مشارکتی اشاره کرده اند و به این واقعیت پی برده اند که مدیریت مبتنی بر مدرسه در عمل، غالباً با تعاریض که حامیان آن ارائه کرده اند، مطابقت نمی کند، لذا ممکن است تصمیم گیری مشارکتی در این موارد موثر نباشد، زیرا هرگز و واقعاً برای تحقق آن تلاش نشده است. یکی از شاخص های اجرای ضعیف این است که اجتماعات پیرامون مدرسه به جای برخورداری از اقتدار ضروری باید بر تقاضاها و چشم پوشی های نواحی آموزشی و خط مشی های اتحادیه های مختلف برای اجرای تغییرات تکیه کنند.
▪ مقاومت:
آشکار است که در تعیین و اجرای سیاست تفویض اختیارات، قدرت موضوع مهمی تلقی می شود. این اعتقاد قوی وجود دارد که صاحبان قدرتمند منافع، آماده واژگون کردن خط مشی و برنامه ریزی در همه سطوح هستند، زیرا ممکن است خط مشی ها و برنامه ها، روابط موجود قدرت که در حال حاضر، از منافع گروه های مزبور حمایت می کند را تهدید کند.
اگر اختیارات بیشتری به مدارس به منظور طراحی دوره های درسی شان داده شود، لازم است موسساتی که قبلاً این کار را برای مدارس انجام می دادند، حذف شوند. در حاشیه نگه داشتن آنها- تجدیدنظر دررسالت آن ها- نوعی طفره است. اگر رسالت های جدید ناشی از قدرت جدید باشد، به آن ها اجازه می دهد که به شکلی نوین عمل کنند، اما اگر از مراکز پیشین قدرت بخواهیم که قدرت و راه و رسم های متعلق به آن را رها کنند و کار دیگری انجام دهند، بیهوده است، زیرا آنها قدرت را رها نخواهند کرد.
▪ فقدان حمایت:
مدیریت محلی فرصتی برای خلاقیت و حل مسایل فراهم می کند، اما مسئولیت ها و فشارهای مرتبط با آن را نیز تحمیل می کند، هر چند اکثر مردم خواهان کنترل بیشتری بر سرنوشت خود هستند، اما ممکن است بهای آن برای بسیاری از آن ها خیلی بالا باشد.
تقریبا دلایلی وجود دارد که نشان می دهد هزینه های بالای مدیریت مبتنی بر مدرسه ممکن است حتی اجرای پرشورترین و قوی ترین تلاش های اصلاحی را نیز محدود کند. با وجود این به نظر می رسد با توجه به ممانعت یا حمایت بالفعل از مدیریت مشارکتی چهار موضوع مهمتر از سایر موارد است که عبارتند از:
الف) تقاضای مربوط به کار اضافی
ب) هزینه های فرصت مشارکت
ج) محیط کار محدودکننده و...
● اقدامات آموزش و پرورش ایران در راستای سیاست مدرسه محوری
وزارت آموزش و پرورش ایران برای تحقق این سیاست و همراه با آن برخلاف آن چه منعکس می شود، گام های عملی بزرگی برداشته است که می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
▪ توسعه و تقویت شوراهای آموزش و پرورش استان در کلیه استان ها و حدود ۴۰۰ شهرستان و مناطق کشور.
▪ تقویت اختیارات شوراها با تقویت آئین نامه اجرایی ماده ۱۳ قانون شوراها.
▪ افزایش درآمد شوراها از ۱% به ۲% و افزایش کالاهای مشمول عوارض از ۱۳ قلم کالا به ۱۷۰ قلم.
▪ تشکیل کمیته نظارت و کنترل بر صدور بخشنامه که موجب کاهش ۵۷% بخشنامه نسبت به سال های قبل شده و همچنین این وزارت در تفویض اختیار به مدارس نیز اقدامات قابل توجهی انجام داده است که ذیلا به برخی از آنها اشاره می شود:
۱) اصلاح آئین نامه اجرایی مدارس براساس سیاست مدرسه محوری.
۲) پیش بینی شورای تصمیم گیری برای مدارس، مرکب از مدیر، معاون، نمایندگان اولیاء، معلمان و دانش آموزان برحسب مورد.
۳) واگذاری تصمیم گیری در مورد آئین نامه انضباطی.
۴) تصمیم گیری در مورد پوشش و لباس دانش آموزان.
۵) تصمیم گیری در مورد تخلفات امتحانات داخلی.
۶) تصمیم گیری در مورد برگزاری اردوهای درون شهری.
۷) حذف امتحانات هماهنگ پایه های داخلی و حذف حوزه بندی امتحان نهایی پنجم دبستان.
۸) راه اندازی شورای دانش آموزی و ایجاد زمینه مشارکت آنان در امور داخلی مدارس.
۹) گنجاندن دو ساعت دروس اختیاری در مدارس و حذف پیک شادی و واگذاری آن به مدارس.
۱۰) حذف قبوض ۲۰۲۰ و حذف سهم مناطق و استان از جذب کمک های مردمی مدارس.
۱۱) تصمیم گیری در مورد واریز بیش از ۷۰% سرانه مدارس به مدارس و کاهش سهم اعتبارات متمرکز.
● موانع و مشکلات مدیریت مدرسه محور در ایران
۱) بینش تمرکزگرایانه برخی از مدیران و عادت داشتن آنها به دریافت بخشنامه از ادارات آموزش و پرورش برای اخذ هر تصمیمی.
۲) سیستم تصمیم گیری فعلی در مدارس به نحوی است که هرگونه خلاقیت و نوآوری را در مدارس غیرممکن می سازد، چون نگاه مدیران موجود به ادارات و مناطق دوخته شده است تا چه دستور و بخشنامه ای می رسد.
۳) ساختار تمرکزگرایانه آموزش و پرورش.
۴) عدم برابری زمینه ها و امکانات مراکز آموزشی از نظر مکان، نیرو و امکانات و بافت دانش آموزی.
۵) تفاوت در قدرت اجرایی مدیران مدارس.
۶) فقدان انگیزه در مدیران و معلمان برای ایجاد پویایی در مدارس.
۷) فقدان مکانیزم نظارت ارزشیابی صحیح از مدیران برای تشویق مدیران شایسته و رسیدگی به تخلفات مدیران خودسر.
۸) ضعف روحیه مشارکت پذیری و مشارکت جویی در مردم و عوامل مدرسه.
۹) غالب مدیران مدارس از نقش رهبری خود در مسایل تعلیم و تربیت غافل هستند و بیشتر به مسائل جزیی و اجرایی می پردازند.
۱۰) عدم مسئولیت پذیری مبنی بر این که یافته های پژوهشی درخصوص محدودیت های مدرسه محوری گویای این مطلب است که اغلب پیام های دریافت شده، مخلوط و مرکبی از سیاست های ملی، مرکزی، منطقه ای و محلی است. این مهم منجر به تناقضی می شود که از سطوح متفاوت مدیریت ایجاد می گردد و اهداف مبهم و فاقد مسئولیت پذیری را ایجاد می کند.
۱۱) عدم منابع لازم برای تصمیم گیری و تغییرات اساسی باعث می شود شرکت کنندگان در مدیریت مدرسه محوری اغلب برای به چالش طلبیدن هنجارها و نقش های پایدار موجود، مردد باشند، زیرا آن ها از رده های بالا دستور می گیرند و فاقط منابع لازم برای تصمیم گیری و تغییرات اساسی هستند.
۱۲) مدیریت مدرسه محور، وقت گیر است، نیاز به مدت زمان طولانی دارد، اغلب گیج کننده است و درنهایت به گونه ای اساسی منجر به حل مسائل نمی شود.
۱۳) عدم مسئولیت پذیری مدارس برای اجرای برنامه ها و نیل به هدف ها باعث می شود تصمیمات درخصوص بودجه، کارمندان، برنامه های آموزشی، برنامه های درسی، تکنولوژی و عملکردها از مدیریت مرکزی جداناپذیر باشد. برخی از پژوهشگران به این نتیجه رسیده اند که مسئول نبودن مدارس برای اجرای برنامه ها و رسیدن به هدف ها می تواند از اجرای مدرسه محوری جلوگیری کند.
● راهکارهای مشکلات اجرائی مدیریت مدرسه محور
چهار شرط برای تغییر کانون تمرکز و توجه به مدیریت مدرسه محور ضروری است که عبارتند از:
▪ حمایت از آرایش گسترده در چهارجنبه زمان، پول، همکاری فنی و رشد حرفه ای
▪ تصمیم گیری مشارکتی باید به راهبردی برای بهبود آموزش و پرورش کودکان و جوانان تبدیل شود، درحال حاضر، مدیریت مبتنی بر مدرسه از حیث محتوا و جوهر تقریباً خالی است برای تغییر جهت مدیریت مبتنی بر مدرسه لازم است فرآیندهای تصمیم گیری مشارکتی، حول تصوری نیرومند از یادگیری و تدریس گرد بیایند.
▪ مدیریت مبتنی بر مدرسه باید از مجموعه عملیات سازمانی به بافت محیطی منتقل شود و مشارکت جدی معلمان و والدین در حیات اجتماعی مدرسه را پرورش دهد.
▪ تغییر جهت تصمیم گیری مشارکتی از محور سازمانی- مدیریتی، به محور پرورشی- اجتماعی، نیازمند رهبری قوی و در عین حال تسهیل کننده است. که شامل مورد ذیل می باشد.
الف) زمان کافی برای مشارکت در اختیار آنان بگذارند
ب) به دلبستگیهای کارکنان مربوط باشد
ج) هیچ یک از طرفین احساس بیم و خطر نکنند و در قلمرو آزادی شغلی آنها باشد
د) آگاه سازی، آماده سازی روانی و تقویت باورهای درونی (نگرش) کلیه مخاطبان برای پذیرش مشارکت، آموزش نیروی انسانی شایسته و متناسب کردن ساختار تشکیلات فعلی آموزش و پرورش با اندیشه مشارکتی
هـ) نگرش نظام مند و ایجاد هماهنگی میان بخش های گوناگون درون و برون سازمان آ.پ برای ایجاد درک مشترک از موضوع
ی) برقراری سبک رهبری متناسب با مشارکت و ایجاد اعتقاد به مشارکت در مدیران
ح) روشن و شفاف کردن اهداف، ارزشها و اولویت ها در سازمان.
● نتیجه نهایی
مدیریت مدرسه محور به خودی خود یک هدف نیست، بلکه ابزار ارزشمندی برای دستیابی به هوشمندی ها، توانایی ها و اشتیاق های بیشتر افراد سهیم در مدرسه است. این الگو با تأکید بر تواناسازی و ارتقای سطح مهارت ها و توانمندی های تمام عوامل فعال در مدرسه، به ویژه مدیران و معلمان، آنان را برای تلاش در عرصه مشارکتی بر می انگیزد. این تلاش مستلزم تعامل مستمر تمام عناصر ذی نفع در مدرسه است. تعاملی که بدون احترام و اعتماد متقابل، نشست ها و گفتگوهای رودررو و تبادل اطلاعات درون جوش و مشتاقانه میسر نخواهد شد.
از سوی دیگر بررسی اصول یا راهکارهای اساسی نظام مدیریت مدرسه محور و به بیان دیگر، عوامل اساسی موفقیت در نظام مدیریت مدرسه محور شامل عدم تمرکز، تصمیم گیری مشارکتی، تواناسازی، دانش و مهارت ها، پژوهش محوری، ارتباطات باز و اطلاعات، ارزشیابی عملکرد و پاداش و مبنای آن و همچنین مقایسه آن با اصول مدیریت با مبانی فرهنگ مؤثر انتقال دانش در سازمان، بیانگر آن است که گرایش به مدرسه محوری مستلزم به کارگیری فنون و روش های مدیریت دانش و اجرای آن مؤثر است.
جو مدرسه به عنوان ترکیبی از رفتار مدیر مدرسه و رفتارهای معلمان
نظریه ها و مبانی جو سازمانى
Organizational Climate
تعریف جو سازمانی
هنگامی که از جو صحبت می شود، افراد عادی تصویری از جو زمین که همچون هاله ای تمام وجوه زندگی آنها را احاطه کرده است، به یاد می آورند. در گفتگوهای روزانه در سازمانها و نهادها، واژه های جو متشنج، جو مسموم، جو ناآرام و ... بارها به کار برده می شود. حال این که کمتر به مفاهیم علمی آن توجه می شود و روشهای شناخت آن نیز کمتر مورد تحقیق قرار می گیرد. از نظر لغوی جو عبارت است از « اطراف و یا آنچه که بر چیز دیگری احاطه دارد ( فضا، مابین زمین و آسمان ) ».
« هوى و میسکل » جو یا اقلیم سازمانى را در یک مدرسه، چنین تعریف مى‏کنند: « جو یا اقلیم سازمانى، اصطلاح ‏وسیعى است که به ادراک معلمان ازمحیط عمومى کار در مدرسه اطلاق شده ‏و متاثر از سازمان رسمى، غیر رسمى،شخصیت افراد ورهبرى سازمانى است. »
از نظر « لیتوین » و« روبرت استرینج ر» جو سازمانى چنین است: « ادراکاتى‏که فرد از نوع سازمانى که در آن کار مى‏کند دارد و احساس او به سازمان برحسب‏ابعادى مانند استقلال، ساختار سازمانى، پاداش، ملاحظه کاریها، صمیمیت و حمایت و صراحت. »
« علاقه بند » جو سازمانى را به کیفیت ‏درونى سازمان، آنگونه که اعضاى‏ سازمان این کیفیت را تجربه و ادراک‏ مى‏کنند تعبیر مى‏کند.
« هالپین و کرافت » در تعریف جو سازمانی می گویند: « ویژگی های درونی که یک سازمان را از سازمان دیگر متمایز ساخته و روی رفتار افراد آن تاثیر می گذارد، جو سازمانی نامیده می شود. این جو سازمانی به وسیله ادراکات کارکنان و توصیف های آنان از ویژگی های درونی سازمان سنجیده می شود. »
به طور کلی صاحب نظران هر کدام تعاریف متعددی از جو بیان داشته اند، ولی نکته ای که در اکثر تعاریف آنها مشترک است، آن است که جو سازمانی بر اساس ادراک کارکنان از محیط سازمان سنجیده می شود.
تفاوت جو با فرهنگ سازمانی:
به طور کلی مفهوم جو سازمانی که در اواخر دهه شصت متداول و رایج شد، مقدم بر فرهنگ سازمانی است که در اواخر دهه هشتاد رشد و تکامل یافت. جو و فرهنگ سازمانی هر دو مقولاتی هستند که برای توصیف ویژگی های سازمان و واحدهای مربوطه استفاده می شوند. علی رغم ارتباط زیاد بین دو مفهوم، همچنان آن دو از یکدیگر متمایز می باشند.
« ریچارد و اشنایدر » معتقدند که جو سازمانی به دیدگاههای سازمانی، اقدامات و روشهای رسمی و غیر رسمی اطلاق می گردد.
« شرمر هورن و جان » معتقدند که فرهنگ سازمانی سیستمی از عقاید و ارزشهای مشترک است که رفتار و اعضای سازمان را راهنمایی و هدایت می کند.
بنابراین بر اساس تعاریف ارائه شده پیرامون جو و فرهنگ سازمانی میتوان خاطرنشان ساخت: جو سازمانی به طور نسبی یک خصوصیت احاطه کننده و دربردارنده برای یک سازمان است و برعکس فرهنگ، خصوصیتی است که بطور کامل سازمان را احاطه میکند.
فرهنگ سازمانی با طبیعت، اعتقادات، انتظارات درباره زندگی سازمانی ارتباط پیدا می کند در حالی که جو عبارت است از شاخصی است به منظور تعیین این که آیا این باورها و انتظارات تحقق پیدا نموده اند.
به طور خلاصه در تفاوت بین فرهنگ و جو می توان گفت:
- فرهنگ با این نکته که چگونه کار مدرسه خوب انجام می شود سروکار دارد، در حالی که جو با ادراکات و احساسات نسبت به محیط داخلی مدرسه سروکار دارد.
- فرهنگ سازمانی مجموعا ای از جهت گیریهای مشترک است که سازمان را یکپارچه نگه داشته و هویت ممتازی به آن می دهد، در حالیکه اقلیم در ادراک مشترک نهفته است.
- فرهنگ، فرضها، ارزشها و هنجارهای مشترک است و جو، ادراک مشترک افراد از رفتار است.
نظریه های جو سازمانی:
مدل جو سازمانی هالپین و کرافت ( رفتار معلم - مدیر : باز تا بسته )
مطالعات « هاپلین » و « کرافت » در سال 1962 از مدارس ابتدایی شاید شناخته شده ترین مفهوم پردازی و اندازه گیری از جو سازمانی است. « هالپین و کرافت » نظریه جو سازمانی را برای معلمان معرفی کردند. زیرا به موجب تعریفی که، جو سازمانی به وسیله افراد در سازمان تجربه می شود آنها فرض نمودند که ادراکات این افراد منبع معتبری از داده ها هستند. وقتی آنها مشاهده کردند که:
1. احساس معلمان نسبت به مدرسه خود به طور قابل توجهی از همدیگر متفاوت است.
2. مفهوم روحیه شاخص این احساس نمی باشد.
3. وقتی مدیران « آرمانی » به مدارسی منتصب می شوند که نیاز به اصلاح دارند و هیئت آموزشی از فعالیت آنان جلوگیری می کنند.
4. عنوان جو سازمانی توجه زیادی را به خود جلب کرد، به ترسیم جو سازمانی شروع کردند.
هالپین و کرافت، جو اجتماعی مدارس را به عنوان ترکیبی از دو بعد رهبری مدیر مدرسه و تعامل های معلمان تصور می کردند. تعامل های گروهی از معلمان در یک مدرسه ممکن است مشابه محیط های جغرافیایی یک ناجیه در نظر گرفته شود. و سبک رهبری مدیر مدرسه می تواند برابر با شرایط جوی باشد. این ترکیب رفتار رهبر و رفتار معلم که جو سازمانی را به وجود می آورد می تواند در شکل زیر نشان داده شود:
جو مدرسه به عنوان ترکیبی از رفتار مدیر مدرسه و رفتارهای معلمان ( سیلور، 1991 ).
انواع جو سازمانی طبق مدل هالپین و کرافت
« هالپین و کرافت » شش جو اصلی مدارس را در قالب عناوینی چون جو باز، جو بسته، جو خود مختار، جو پدرانه،جو کنترل شده و جو آشنا را ‏ معرفی کردند که ویژگیهای هر کدام به شرح زیر است:
جو باز: مدارس با جو باز، دارای عدم تعهد پایین، موانع و محدودیت کم، نشاط و صمیمیت بسیار زیاد، این ترکیب جوى را پیشنهاد مى‏کند که ‏هم مدیر و هم معلمان رفتارصحیحى ‏دارند.
جو بسته: داراى ویژگیهاى متضاد با جو باز است. اعتماد و نشاط در آن کم و عدم اشتغال به کار زیاد است. مدیر و معلمان خود را مشغول نشان ‏مى‏دهند، مدیر بر مسائل بى‏ اهمیت، راهوار و غیرضرورى تاکید مى‏کند و معلمان با همین تاکید مدیر کمترین ‏همکارى را دارند و رضایت کمترى نشان‏ مى‏دهند.
جو پدرانه: یک محیط اجتماعی را نشان می دهد که در آن مدیر سخت تلاش می کند ولی متاسفانه تلاش او بی تاثیر است. معلمان کار زیادی بر دوش ندارند ولی به خوبی با هم کنار نمی آیند و به تشکیل گروههای رقیب گرایش دارند.
جو خودمختار: جوی است که تقریبا آزادی کامل را برای معلمان به منظور هدایت کارشان و ارضاء نیازهای اجتماعی مطابق میلشان توصیف می کند. در این جو روحیه و صمیمیت نسبتا بالا هستند و عدم جوشش یا بازدارندگی کمتری وجود دارد. مدیر مدرسه اگرچه سختکوش است ولی در ارتباط با نظارت نسبتا کناره گیر و آسان گیر است. مدیر به طور نسبی مراعات معلمان را می کند.
جو کنترل شده: اشاره به جو پرکاری دارد که به زیان زندگی اجتماعی اعضا تمام می شود. با وجود این روحیه بسیار بالاست، معلمان در کارشان فعال و متعهدند اما تکالیف بیش از حد دارند و تعامل شخصی کمتری دارند. مدیر مدرسه به اندازه کافی سختکوش است تا مطمئن شود کارها به خوبی پیش می رود اما الگویی برای تعهد و وفاداری برای معلمان نمی باشد. در یک مدرسه با جو کنترل شده اساسا تاکید بر تولید بالا، بازدارندگی بالا و صمیمیت پایین است.
جو آشنا: نشان دهنده جوی است که در آن روابط اجتماعی مطلوب به زیان انجام کارها تمام می شود. معلمان در ارتباط با کار یکدیگر نمی جوشند اما در ارتباط با زندگی اجتماعیشان با هم صمیمی هستند. مدیر مدرسه اگرچه در سطح شخصی بسیار ملاحظه گر است ولی به هیچ وجه کناره گیر نیست، بر بهره وری تاکید نمی کند و بر انجام کار نیز نظارت ندارد. به طور خلاصه محیط مدزسه بسیار دوستانه است لیکن معلمان فعالیت اندکی دارند.
جو سازمانی« وین هوی و دنیس سیبو » OCDQ – ML
بعدها طی انتقاداتی، « آندروهیز » در یک تلاش تجربی برای ارزیابی OCDQ، به تجدید نظر در آن پرداخت و شکل اصلاح شده آن را برای مدارس ابتدایی OCDQ – RE و برای مدارس متوسطه OCDQ – RS به کار برد. از جدیدترین اقدامات اصلاحی پیرامون OCDQ – RE می توان از اقداماب و اصلاحات « وین هوی و دنیس سیبو » یاد کرد. « وین هوی و دنیس سیبو » بر اساس تحلیل عوامل زیرتستهای OCDQ – ML آشکار ساختند که مفهوم سازی و اندازه گیری افلیم، متکی بر دو عامل مهم است. در رفتار حمایتی، دستوری، تهدیدی، مدیر، عامل اول را تشکیل داده و در رفتار عدم تعهد، متعهدانه و همکارانه معلم عامل دوم را تعیین می کند، به طور اخص آنها بیان داشتند جو مدارس می توانند به صورت یکی از انواع چهارگانه جو باز، جو متعهدانه، جو غیرمتعهدانه و جو بسته در نظر گرفته شود.www.zibaweb.com
سنخ شناسی جو مدارس
ابعاد جو سازمانی:
بسیاری از تحقیقات خاطر نشان ساخته اند که جو سازمانی از اجزاء یا ابهاد خاصی تشکیل شده است. برخی از محققان به ویژگیهای روانی – اجتماعی محیط کار مانند ارتباطات درونی مدرسه توجه بیشتری دارند و بعضی دیگر خصوصیات غیرمادی و خصوصیات عینی را تواما به عنوان شاخص های تشکیل دهنده جو مورد تاکید قرار داده اند.
عوامل موثر در تعیین جو مدارس:
1. ویژگیهای امکانات و تسهیلات مدرسه
2. سلامتی و امنیت محیط
3. فرصت سازی جهت مشارکت دانش آموزان
4. کاربرد پاداش و تشویق
5. روحیه دانش آموزان
6. ارتباطات کارمندان، معلمان و مدیران
7. رهبری آموزشی، مهارتهای آموزشی
8. و ...
شاخص های جو سالم سازمانی:
تحقیقات نشان داده اند که جو سالم سازمانی به طور مثبت روی کارکنان تاثیرات عمیقی دارد. لذا عوامل و عناصر تشکیل دهنده جو، صداقت ( شفافیت )، استانداردها، مسئولیتها، انعطاف پذیری، پاداشها و تعهد گروهی است. زمانی که میزان هر یک از این ابعاد در هر یک از کارکنان بالا رود، افراد به وسیله محیط کارشان برانگیخته می شوند، یعنی محیط کار بعنوان مکانی لذت بخش و سودآور تلقی می شود.
مراحل بهبود جو مدارس:
مرحله اول: درک و ابداع برنامه
مرحله دوم: تشخیص و سنجش مسائل
مرحله سوم: تدوین استراتژی برای غلبه بر مشکلات
مرحله چهارم: بکارگیری راه حلها
مرحله پنجم: نظارت و ارزشیابی نتایج.
در آخــــــــــر اینکـــــــــه:
در واقع می توان بیان داشت جو مدرسه نتیجه مستقیم ارزشها و هنجارها، عقاید مشارکت کنندگان در محیط مدرسه است، آنگونه که باید با یکدیگر در حال تعامل می باشند. صاحب نظران جو ادراک شده در محیط مدرسه را دارای دو بعد: جو علمی و جو اجتماعی می دانند که هر کدام از این دو بعد به نوبه خود دارای خصوصیات و ویژگیهایی هستند که در ارتباط با یکدیگر زمینه بهبود جو مدرسه را فراهم می سازند.
کارکنان در بدو ورود به سازمان انتظار دارند با جو سازمانی مطلوب و حمایت آمیزی مواجه شوند تا در لوای آن، نیازهای خود را تامین کنند. این مسئولیت مدیران است که امور مربوطه به گونه ای سازماندهی شود که افراد با تمام وجودشان در فعالیتها شرکت نمایند. در واقع مسئولیت مشترک مبنای خلاقیت و ابتکار جمعی است. هر چه جو سازمانی مثبت تر باشد، برقراری روابط انسانی آسان تر خواهد بود. بالعکس، جوهای بسته، ترس آور و یا منفی سبب بی اعتمادی، ترس، دوری و نفرت افراد از هم می شود. بنابراین جو مثبت و باز، بهداشت روانی افراد را تامین می کنند.
بهبود بخشیدن به مدیریت مدرسه
دیدگاههای مختلفی در مورد شیوه مدیریت مدارس وجود دارد عده ای از مدیران مدارس ریشه بسیاری از مشکلات وراه حل های مدارس را در منابع مالی ، فیزیکی وبودجه آن می دانند این افراد بیشترین توجه خود را به ورودی های سیستم مدرسه معطوف می دارند عده ای دیگری اعلام می دارند که اگرچه توجه به منابع موجود در ورودی های سیستم ازاهمیت بالایی برخوردار است اما باید به فرایند سیستم توجه بیشتری معطوف داشت آنها در فرایند سیستم به محتوی ، روش ها ، چگونگی تدریس ، نحوه ی مدیریت وارزشیابی تاکید می نمایند .
در مدیریت کیفیت جامع که خود محصول مدیریت فرایند مداراست تلاش می کند برنامه ریزی استراتژیک را وارد رفتار روزانه مدارس کند در این روش که به مشارکت همه کارکنان تاکید می ورزد روش ها ، ابزارومدل های مناسبی برای بهبود بخشیدن به کیفیت کار مدرسه به مدیران وکارکنان ارائه می دهد که لازم است مدیران وکارکنان با آموزش این شیوه ها تغییرات عمده ای را در روشهای کاری خود بوجود آورند وهمزمان با این تغییرات برنامه ریزی مناسبی را معمول واجرا نمایند .
در این مقاله ضمن تاکید به مدیریت فرایند مدار وارائه تعریفی از مدیریت کیفیت جامع راهکارهایی را برای دستیابی مدیریت به این شیوه ارائه داده است .
از بررسی ومطالعه ی آثار گذشتگان روشن می شود که مدیریت از قدیم الایام در جوامع مختلف بشری وجودداشته است وبزرگان ورهبران ملل وادیان مختلف ضرورت وجود مدیریت ورهبری را نیز یک امر مسلم شمرده اند در قرون اخیر هم نهضت های مختلفی در امر مدیریت ظهور کردند که می توان به نظریه مدیریت علمی نظریه مدیریت نهضت روابط انسانی نظریه سیستمها در مدیریت ونظریه ترکیبی مدیریت اشاره کرد .
از آغاز کار تعلیم وتربیت انسان نیز از روشهای مختلف مدیریت در امر آموزش بهره برده است اما از آنجایی که تحولات اجتماعی جدید تغییراتی را در ابعاد مختلف جامعه از جمله در زمینه های مختلف فن آوری های اطلاعاتی وارتباطی ایجاد کرده خود به خود نیازهای جدیدی راهم بوجود آورده است لذا برای پاسخگویی به این نیازهای جدید افراد جامعه تغییرودگرگونی در روشهای مدیریت مدارس وتلاش برای بهبود بخشیدن به کیفیت مدیریت مدارس ضروری است .
امروزه دراین دنیای درحال تغییر وپیشرفت ، مدارس نیاز به تغییر ودگرگونی دارند واین تغییر باید ابتدا در مدیریت ایجاد شود چرا که واقعیات امروز جامعه را نمی توان با روشهای دیروز فهمید بلکه باید با تجدید نظر در روشها وبرنامه های گذشته نظریه ها وروشهای نوینی را جایگزین کنیم در حال حاضر مدیریت آموزشی رویکرد جدید فرآیند مدار محور را برای اثر بخش کردن مدارس آغاز نموده است در این مقاله برآنیم تااین رویکرد جدیدرا روشن وراهبردهای مناسب آن را بیان نماییم .
تعریف ومفهوم مدیریت :
بارشد وپیشرفت جامعه انسانی ، سازمانهایی به وجود آمده است که افراد هر سازمان برای دست یافتن به هدفهای آن فعالیت می کنند ومی دانیم تامین هدف های یک سازمان بدون طرح وتنظیم برنامه های دقیق ، ایجاد تشکیلات منظم وهماهنگ ورهبری وکنترل فعالیت های دسته جمعی افراد میسر نیست بنابراین می توان مدیریت را علم وهنر متشکل وهماهنگ کردن رهبری وکنترل فعالیت های دسته جمعی به منظور تامین هدف یا هدفهای مشترک خاصی تعریف نمود. علمای علم مدیریت تعاریف متعددی از مدیریت بیان کرده اند که به چند تعریف اشاره می شود .
مدیریت یعنی گردآوری اطلاعات وتنظیم آنها در جهت انجام کارهای سازمانی (1) یا مدیریت عبارت است از هماهنگی منابع انسانی ومادی ، در جهت دست یافتن به هدفهای سازمان (2) ودر تعریف دیگر مدیریت یعنی به وجودآوردن یا تامین یک محیط مناسب ، برای افراد سازمانی درجهت هدفهای سازمان می باشد (3).
در مدیریت کمال مطلوب این است که بالاترین بهره از کار گرفته شود واین امر به زور امکان نخواهد داشت زیرا وفاداری ، علاقه به کار وابتکار عمل را بازور نمی توان در افراد ایجاد کرد بطور خلاصه بایدگفت مدیران موسسات مدرن امروزی با داشتن آخرین اطلاعات وتکنولوژی وقتی با انسانها سروکار پیدا می کنند باید در درجه نخست به نیازهای آنان توجه داشته باشند تا بتوانند از ابتکار عمل آنان در بالا بردن سطح کارآیی وافزایش بازده کار موسسات استفاده کنند (1)
وظایف مدیر آموزشی
هدف اصلی مدیریت آموزشی تسهیل وپیشبرد امر آموزش ویادگیری است که برای رسیدن به این هدف مدیران آموزشی باید وظایف زیر را انجام دهند(1)
الف - وظایف عمومی
برنامه ریزی عبارت است از تعیین اهداف وتدارک فعالیتها ، امکانات ووسایل برای تحقق اهداف لذا داشتن طرح وبرنامه کار هفتگی ، ماهانه وسالانه از وظایف مهم یک مدیر موفق آموزشی است
سازماندهی : فرا گرد سازماندهی یعنی جریان نظم وترتیب دادن به کار وفعالیت ، تقسیم وتکلیف آن به افراد به منظور انجام دادن کار وتحقق هدفهای معینی می باشد . مدیر آموزشی بدین منظور باید هماهنگی های لازم را بین افراد وواحدهای مختلف بوجود آورد .
هدایت ورهبری : رهبری در مدیریت ، فراگرد اثر گذاری ونفوذ در رفتاراعضای سازمان برای یاری وهدایت آنها در ایفای وظایفشان است .لذا یک مدیر مدرسه باید قبل ازهرچیز یک رهبر آموزشی باشد چرا که رهبر آموزشی با برقراری ارتباط متقابل با کارکنان انگیزه کار وفعالیت را در آنها بوجودمی آورد وهمواره مشکلات وکشمکش های آنها را حل می نماید .
نظارت وکنترل : نظارت وکنترل فراگرد ارزشیابی عملکرد فردی وسازمانی است برای آن که معلوم شود آیا هدفهای سازمان تحقق پیدا کرده یا نه . یک مدیر خوب ابتدا ملاکها وروشهای سنجش عملکرد را تعیین می کند وآنگاه برعملکردها نظارت وآنهارا اندازه گیری می کند ودر ادامه نتایج حاصله را مقایسه ودر پایان برای تصحیح عملکرد ها اقدام می نماید .
- یکی دیگر از وظایف عمومی مدیر آموزشی برقراری ارتباط مناسب با افراد سازمان است که می بایست ضمن روشن نمودن هدف ومنظور پیام پیامهارا بدون ابهام ارسال نماید وهمواره قابلیت پذیرش ومیزان اثرگذاری آن را از سوی مخاطبان مورد بررسی قرار دهد .
2- وظایف خاص
برنامه آموزشی وتدریس : مهمترین وظیفه مدیران آموزشی هدایت جریان آموزش ویادگیری به ویژه تسهیل جریان رشد وپرورش دانش آموزان است مدیران مدارس اگر برنامه هایشان را باروشن بینی اجرا نمایند وهدفهای خود را بصورت قابل فهم وعملی طرح نمایند می توانند بازده آموزشی مدارس را بهبود بخشند لذا تعریف دقیق هدفهای کلی نظام آموزشی بصورت معنی دار ، تقسیم هدفهای کلی به هدفهای فرعی ، تبدلی هدفها به هدفهای عملی در کلاس به کمک معلمان ، بالا بردن روحیه کارکنان و... می تواند تغییرات چشمگیری را در بازده کارمعلمان و دانش آموزان ایجاد کند علاوه براین مدیر آموزشی می بایست با ارزشیابی مستمر تدریس وفعالیتهای آموزشی مدرسه میزان اثر بخشی وکارایی معلمان ومیزان تحقق هدفهای آموزشی را مشخص ودر زمانهای معینی از تغییر وتجدید نظر در برنامه آموزشی مدرسه استفاده کند .
... یکی دیگر از وظایف مدیران آموزشی توجه به امور دانش آموزان است مدیر مدرسه هم وظیفه ارائه خدمات اداری وسرپرستی امور دانش آموزان را بعهده دارد وهم وظیفه شناسایی توانایی ها ، علایق ونیازها وپرورش آنها را عهده دار می باشد .
امور کارکنان : مدیران آموزشی با بهره گیری از شایستگی های فردی و تخصصی معلمان وراهنمایان تعلیماتی می توانند به پیشرفت فعالیتهای آموزشی وبررسی وافزایش بازده مدارس کمک کنند .
یکی دیگر از وظایف مدیران برقراری ارتباط موثر میان مدرسه واجتماع است هدف از ایجاد این رابطه ، ایجاد اعتماد متقابل ازطریق اطلاع رسانی به مردم درباره ی وضعیت کار مدارس است تا بدین وسیله حمایت آنان را برای حل وفصل مشکلات گوناگون مدارس جلب نمایند مردم باکسب آگاهی بیشتر از اهمیت آموزش وپرورش به مشارکت در سرنوشت آموزشی وتربیتی فرزندان خود تشویق می شوند مدرسه هم متقابلا" از نظرات ونیازهای مردم واجتماع مطلع می شود لذا تشکیل انجمن های اولیا ومربیان ، تشکیل شوراهای آموزشی محلی ، برقراری ارتباط با موسسات فرهنگی دینی ، اجتماعی و... ازاهمیت بسزایی برخوردار است .
یکی دیگر از وظایف مدیران آموزشی تهیه وتدارک امکانات ، تسهیلات وتجهیزات ویژه است دراین زمینه می توان به ساختمان وتاسیسات مدرسه ، زمین بازی و ورزش ، آزمایشگاه ، کتابخانه و وسایل وابزار کمک آموزشی ، میز ونیمکت - وسایل آموزشی - بهداشتی وورزشی ، تعمیر ونگهداری ساختمان و تاسیسات حرارتی وتهویه وتامین امکانات آب ، برق ، گاز ، تلفن و.... اشاره کرد .
امور مالی واداری : ارائه خدمات آموزشی وفعالیتهای مدرسه منوط به اداره موثر امور وتامین منابع مالی وبودجه است بنابراین اداره موثر امور گوناگون مدرسه ، ثبت نام ، تقسیم کار باتوجه به شرح وظایف کارکنان ابلاغ آیین نامه ها ، بخشنامه ها ودستورالعمل ها ، نظارت بردفاتر ومدارک مدرسه ونگهداری از آنها ، تامین منابع مالی مدرسه چه از طریق دولتی یا مردمی نیز از وظایف مدیران به شمار می رود ( علاقه بند ، 1374)www.zibaweb.com
اجزا سیستم مدرسه
اجزا سیستم یک واحد آموزشی به چهار قسمت زیر تقسیم می شود (1)
1- ورودی های سیستم مدرسه
2- فرایندهای مدرسه
3- خروجی های سیستم مدرسه
4- بازخورد
ورودی های سیستم مدرسه عبارتند از دانش آموزان ، معلمان ، منابع فیزیک ، منابع مالی ، دانش نظری وعلمی فنی وپژوهشی فرایند های مدرسه عبارتند از : تدریس ، مدیریت ، ارزشیابی ، محتوا وروشها به سخن دیگر آنچه در حد فاصل ورود دانش آموزان به مدرسه تا خروج آنان در پایان سال تحصیلی اتفاق می افتد واز آنها فرد مورد نظر ومعطوف به هدف را می سازد فرایند نامیده می شود .
خروجی های سیستم مدرسه هم همان دانش آموختگان وفارغ التحصیلان هستند .
مثلا" دانش آموزان بعنوان ورودی های سیستم ، تحت آموزش قرار گرفته ودر مسیر وجریان یاددهی - یادگیری ،تغییر رفتار داده ودر پایان سال تحصیلی به مرتبه وقابلیت هایی می رسند( خروجی )
منظور از بازخورد رابطه ای است که بین برونداد، درونداد وفرایند، باعملیات سیستم برقرار می گردد تا براساس مقتضیات محیطی ونیازها به کارسیستم اصلاح گردیده وآن را در تعادل نگهدارد.
دیدگاههای موجود در مدیریت آموزشی
باتوجه به بررسی ومطالعه شیوه های مدیریت ودیدگاههای مدیران آموزشی نسبت به حل مشکلات ومعضلات واداره مدرسه به دودیدگاه مهم در زیر اشاره می شود:
الف – برخی مدیران مدارس ریشه بسیاری از مشکلات و نیز راه حل ها را در ورودی های سیستم مدرسه می جویند آنها معتقدند که اگر ظرفیت های ورودی مدرسه ازقبیل منابع مالی ، فیزیک وپول افزایش یابد می توان همه ی تنگناها ومشکلات مدرسه راحل کرد دراین نگاه سنتی مدیریت کار وقتی خوب انجام شده که درصد قبولی از بالاترین میزان برخوردار باشد اغلب مدیران ومعلمان هم دانش آموزان را افرادی بی انگیزه وناتوان از شناخت نیازهایشان می دانند دانش آموزان هم تصور می کنند کارشان فقط حفظ مفاهیم کتابها و آوردن نمره قبولی است .
ب- دسته دوم براین باورند که گرچه توجه به منابع موجود ومورد انتظار در ورودی های سیستم مدرسه حایز اهمیت وتاثیر بسیار است اما باتمرکز در فرآیند سیستم مدرسه وبهبود ارتقای مستمر فرایند ها همراه با تعیین استراتژی ها وراهکارهای مرتبط می توان بسیاری از حفره های آشکار و پنهان راحتی در ورودی های سیستم مدرسه بهبود بخشد وبرطرف کرد .
در مدیریت فرایند محورهمه ی تلاش وهدف مدرسه ومدیر معطوف به رضایت دانش آموزان وتوسعه ی یادگیری است وتاوقتی رضایت دانش آموزان ومعلمان حاصل نشده باشد در مدرسه کاری انجام نگرفته است دراین شیوه مدیریت دانش آموزان ار باب وسرور هستند (1)
مدیریت کیفیت جامع
قبل از اینکه مدیریت کیفیت جامع را تعریف کنیم لازم است بدانیم مدارس کیفی جامع چیست ؟
مدارس کیفی جامع محصول مدیریت فرایند مدار ومدیریت کیفیت جامع است دراین مدارس بین همه کارکنان ازجمله معلمان ودانش آموزان ارتباط مطلوبی برقرار است به معلمان ، دانش آموزان ، خانواده ها وکارکنان قدرت می دهند تا فرصت را برای توسعه ی کیفیت درمدرسه درک کرده وبا ابزارهای مدیریت موجبات توسعه مدارس رافراهم آورند دراین مدارس همه کارکنان درغنی سازی وارتقای کیفیت مدرسه مشارکت دارند بهسازی همه ی عناصر وعوامل مدرسه ازجمله برنامه های درسی ، آموزشی ، امور پرورشی ، فوق برنامه ، منابع انسانی ارتباط با والدین وروش های ارزشیابی ، اصول ناظر بر مدارس کیفی جامع است .
مدیریت این مدارس فرایند مداراست وتلاش می کند برنامه ریزی استراتژیک را وارد رفتار روزانه مدارس کند این مدارس به رهبران ومدیران اثر بخش نیاز دارند مدیرانی که آینده گرا بوده ودیدگاههای آینده را بررسی کرده وایده هایی را برای تغییر پیشنهاد کنند پذیرای ایده های جدید بوده وبرای دیگران بویژه دانش آموزان ومعلمان امید وخوش بینی ونشاط فراهم کنند (1)
حال می توان گفت که مدیریت کیفیت جامع یک نظریه نیست بلکه یک حرکت ونهضت همگانی است (2) یک راه صحیح کار است که همه افراد بایددر این نهضت مشارکت کنند در واقع مدیریت کیفیت جامع ، روش مدیریت گروهی انجام دادن کار برای بهبود مداوم کیفیت وبهره وری قابلیت ها واستعداد های مدیریت ونیروی انسانی کار است (3)
توجه به نیازها
پاسخ به نیازها وانتظارات دانش آموزان یکی از مسائل مهم وجدی است که باید در مدیریت مدرسه به آن توجه شود چرا که یکی از بهترین راه ها برای کسب توفیق پایدار در زمینه ی تعلیم وتربیت ، پاسخ به انتظارات ونیازهای دانش آموزان است دانش آموزان نیازهای متفاوتی دارند ولی اکثر آنها نیازمند کیفیت یادگیری هستند عده ای از آنها مایلندمدرسه ای شاد داشته باشند وجمعی دیگر علاقمندند که از تکنولوژی روز در آموزش برخوردار شوند وتعدادی دیگر به ارتقای فردی خود می اندیشند اما همه ی آنها می خواهند مدرسه ای باکیفیت وبانشاط داشته باشند ویادگیری عمیق را بهبود بخشند .
متمرکز شدن برخواسته های دانش آموزان باعث ایجادرضایت در دانش آموزان شده وکارکرد مدرسه مفید ویادگیری دانش آموز را عمیق وموثر می سازد مدیریت فرایند محور بر دانش آموز تمرکزدارد واین کمک می کند تا مدیر مدرسه در کارهای خود مطابق اهداف برنامه ریزی شده پیش رود واز حاشیه روی پرهیز نماید وهمیشه منافع دانش آموز را موردتوجه قرار دهد .
ارتقای مستمر کیفیت
در مدیریت کیفیت جامع فقط به تعیین اهداف در برنامه های آموزشی ودرسی اکتفا نمی شود چرا که اهداف به تنهایی نمی توانند منجر به نتایج پایدار وقابل اعتماد شوند .
ارتقای مستمر کیفیت مشارکت همه ی مدیران ، معلمان ، کارشناسان ، متخصصان ، دانش آموزان و والدین آنها را برای ارتقا برنامه ی درسی وآموزشی مدرسه با تاکید بررضایت دانش آموزان مورد توجه قرار می دهد به عبارت دیگر ارتقای مستمر کیفیت برمشارکت همه ی عوامل دست اندرکار ، برای جلب رضایت دانش آموزان ، تاکید برتحول وتغییر در شناخت ، نگرش فردی وجمعی همه ی کارکنان مدرسه به طور مستمر وتوجه به تکنولوژی در فرایند برنامه های مدرسه تاکید دارد . دریک مفهوم کلان ، ارتقای مستمر کیفیت شامل ایجاد زیر ساخت مناسب وتیم های ارتقا برای ارتقای فرایند ها است (1)
آشنایی مدیران با روش ها ، ابزارها ومدل ها و بهره مندی از آنها بطور عملی مورد انتظار است
از آنجایی که مدیریت کیفیت ، حرکتی است از بالا به پایین لذا مدیران باید قبل از کارکنان آموزش ببینند وبااین روشها ،ابزار ومدلهاآشنا شوندچرا که اگر مدیران شخصا" درگیر فرایند ارتقا نشوند ولو همه ی معلمان و کارکنان تحت نظر آنهادر فعالیت های ارتقا مشارکت کنند، کار به جایی نخواهد رسید .
مشارکت همگانی درمدرسه
مشارکت که از آن به عنوان دخالت در فرایند تصمیم گیری هاوتصمیم سازی ها یادشده است موجب افزایش بهره وری در کار ، یگانگی وافزایش اعتماد افراد به یکدیگر می شود .
مدیریت کیفیت جامع فقط نمی تواند به قابلیت وتوانایی مدیران متکی باشد بلکه به مشارکت افراد وکارگروهی واستفاده از خرد جمعی برای بهینه سازی فرهنگ سازمانی مدرسه تاکید دارد ، جو سازمانی دوستانه ، حسن مناسبات وارتباطات بین نیروهای انسانی ، شناخـت واعتماد مدیراز گروه وکارگروهی می تواند زمینه ساز وفراهم آورنده ی آموزش وپرورش با نشاط وموثر در مدرسه باشد .
مدیران مدارس باید مهارت کار گروهی در مدرسه را فراگیرند وبرای ایجاد محیطی مشارکت پذیر نگرش خود رانسبت به سازماندهی کارها تغییر دهند چراکه در کار گروهی می توان از خرد ، هوش وابتکار همه ی کارکنان بهره مند شد .
آنچه که دانستن آن می تواند راهگشا باشد روشهای فعال شدن کار گروهی درمدرسه است که می توان به نام گذاری گروه ، درک اعضای گروه از سوی رهبر گروه ، توجه به نیازهای مادی ومعنوی آنان ، محبت وصداقت ورزیدن به آنان ، عدم شتاب دررسیدن به نتیجه ، برداشتن گامهای آهسته ولی پیوسته ، اداره ی خودب وفعال جلسات گروه اشاره کرد .
چگونگی فرایند حرکت
در مدیریت کیفیت جامع تغییر دائمی در روش مورد نظر است بطوری که این حرکت آهسته ولی پیوست باشد وزمانی این حرکت به نتیجه می رسد که مدیر در اجرای آن مشارکت فعال وموثر داشته باشد .
مدیر موفق کسی است که قبل از اجرای کار زمینه رابرای آن آماده کند برای زمینه سازی توجه به موارد زیر ضروری است : تغییر دادن عادت های قدیمی ، حاکم کردن تفکر سیستمیک ( توجه به کل نه به جزء ) صبور بودن ، به منافع درازمدت اندیشیدن ، ازبین بردن ترس بعنوان منابع تغییر ، حمایت کامل وجدی رهبر مدرسه ومنطقه آموزشی ، تهیه برنامه استراتژیک وراهبردی درمدرسه ، گسترش رویکرد مشارکتی در مدرسه وجایگزین کردن برنامه محوری به جای موضوع محوری .علاوه برموارد فوق می بایست به نکات کلیدی دیگری در فرایند حرکت مدیریت کیفیت جامع توجه نمود از آن جمله می توان به مشارکت مدیر مدرسه بعنوان یکی از مهمترین عوامل دست اندر کار حرکت ، بالابردن وگسترش آگاهی کلیه کارکنان از موضوع ، ایجاد تغییر در نگرش کارکنان وبالا بردن مهارتهای آنها اشاره کرد پس از زمینه سازی نوبت به تهیه برنامه ی اجرایی بهبود مدرسه می رسد ابتدابه مطالعه موقعیتی که در آن قرار داریم می پردازیم در این مرحله ترسیم چشم انداز - ماموریت رسالت مدرسه ، چالش ها ونهایتا" موقعیتی که می خواهیم به آن برسیم را مورد توجه قرار می دهیم به عبارت دیگر وضعیت موجود مدرسه ووضعیت مطلوب مدرسه شناسایی می گردد .
در مرحله دوم از طریق ابزارهای مختلف به شناسایی مشکلات پرداخته و فاصله ی بین وضعیت موجود ومطلوب را مشخص می نماییم در مرحله سوم به شناسایی ، انتخاب وتحلیل فرایندهای مدرسه برای بهبود وارتقای فرایندها می پردازیم در ادامه استراتژی های بهبود مدرسه را تعیین می کنیم درمرحله پنجم برای بهبود مدرسه برنامه ریزی می کنیم این برنامه ریزی شامل زمان بندی پروژه ها وفعالیت ها ، اولویت گذاری ، سازماندهی وبسیج منابع وامکانات برای هرچه بهتر انجام شدن برنامه ها و... است در مراحل بعدی به اجرا برنامه های اجرایی وتفصیلی ، ارزیابی در حین اجرای برنامه ها ونهایتا" اقدام برای برنامه ریزی مجدد ودوره ی بعدی می پردازیم .
ویژگی های مدیر مدرسه کیفی جامع
پس از مشخص کردن هدفهای میانی وسالانه مدرسه نوبت به سازماندهی می رسد برای اینکار کمیته ای تحت عنوان کمیته مدیریت کیفیت جامع در مدرسه تشکیل می شود که وظیفه ی آن هدایت و اشاعه ی مدیریت کیفیت جامع است مدیر مدرسه بعنوان متولی اصلی فرایند بهبود در مدرسه می بایست بعنوان رییس این کمیته شخصا" فعالیت را در دست گیرد مدیر مدرسه باید دارای ویژگیهای زیر باشد (1)
1- تلاش ، فداکاری ووقت گذاری برای کار
2- تلاش مستمر در جهت افزایش هوش وذکاوت خود داشتن
3- بخشندگی نسبت به دیگران وسخت گیری نسبت به خود داشتن
4- باغلبه برنفس خود ، فاتح دیگران شدن
5- نمونه بودن درفضیلت و عادت های پسندیده داشتن
6- روحیه ی مشارکت داشتن
7- برای اندیشه دیگران ارزش قائل شدن
8- دادن آزادی خطر پذیری به نیروهای کاراندیشگر واندیشمند
9- نظارت هوشمندانه داشتن
10- احساس فداکاری شدید داشتن
11- حضور بیشتر در کنار کارکنان داشتن
12- شخصیت دادن به کارکنان
13- کمک به دیگران تاخودشان کار را انجام دهند
14- تشویق همکاران به استفاده از فکر خودشان
15-توانایی سرمایه گذاری در انتقال فن آوری اطلاعات
16- روحیه نوآوری داشتن وتغییرات منطقی را پذیرفتن
17-اندیشه های کارکنان را بارورساختن ومشارکت دادن آنها در برنامه ریزی
18- به ارتقای مستمر کیفیت اندیشیدن
19- بینشی مبتنی برجامعیت کارداشتن
سخن پایانی ( نتیجه گیری )
بارشد وپیشرفت تکنولوژی وفن آوری اطلاعات ، جامعه انسانی دگرگون شده وبسرعت دچار تغییر می شود این تغییرات خود به خود نیازهای جدید را نیز بوجود می آورد دست اندرکاران تعلیم وتربیت می بایست همزمان با این تغییرات برنامه ریزی نمایند وخود نیز ضمن کسب اطلاعات وآگاهی های جدید به روشهای مناسب ونوین آموزشی وپرورشی مجهز شوند یکی از مواردی که در امر آموزش ووتربیت دانش آموزان نقش اساسی دارد فراهم آوردن وسایل وامکانات سخت افزاری ونرم افزاری است اما در زمانهای مختلف دیدگاههای افراد صاحب نظر متفاوت بوده است عده ای در مدیریت آموزش وپرورش ریشه بسیاری از مشکلات وحتی راه حلهای آن را در ورودی های سیستم مدرسه می جویند به عبارت دیگر امکانات سخت افزاری را مهمتر قلمداد می کنند ومعتقدند که اگر ظرفیت های ورودی مدرسه ازقبیل منابع مالی ، فیزیکی وپول افزایش یابد می توان همه تنگناها ومشکلات مدرسه را حل کرد عده دیگری هم براین باورند که گرچه ورودی های سیستم مدرسه و منابع مالی و فیزیکی حایز اهمیت وموثر هستند اما باید بیشتر به فرآیند سیستم توجه شود این گروه تدریس ، مدیریت ، ارزشیابی ، محتوی وروشها را بعنوان امکانات نرم افزاری موثر تر می دانند .www.zibaweb.com
باتوجه به آنچه گذشت ضمن تاکید بر روش دیدگاه دوم در مدیریت مدرسه توجه بیشتر را به کیفیت و فرآیند محوری می دهد تاکید می نماییم که در پیشبرد امور وبهبود بخشیدن به مدیریت مدرسه باید به همه موارد ، امکانات و روشها توجه نمود .
چراکه اگر درمدیریت مدرسه فقط امکانات سخت افزاری مانند ساختمان ، حیاط مدرسه ، سالن ، اتاقها ، وسایل کمک آموزشی ، آزمایشگاه وکارگاه و.. را فراهم نماییم اما برنامه مناسب ، روش صحیح ومحتوای ارزشمند نداشته باشیم هیچ نتیجه و بهره ای نخواهیم برد برعکس هم اگر به فرایند سیستم توجه جدی نماییم اما امکانات سخت افزاری که بعنوان پشتیبانی سیستم مدرسه هستند را تامین ننماییم چندان در کارخود توفیقی نخواهیم داشت زیرا به عقیده روانشناسان حتی اکسیژن هوا، نور کافی ، رنگ وضعیت فیزیکی ، شکل وابعاد کلاس در یادگیری موثرند پس نتیجه می گیریم که در اولویت اول داشتن برنامه توجه به روشهای تدریس ، ارزشیابی مستمر از روشها ومیزان دست یابی به اهداف وتقویت مدیریتی که نتیجه ی همه ی تلاشها واقدامات آن معطوف به رضایت دانش آموزان وتوسعه ی یادگیری باشد ودرمرحله دوم توجه به پشتیبانی وتامین امکانات مالی وفیزیکی واز همه مهمتر رسیدگی به وضعیت معیشتی معلمانی که در راستای اهداف فوق مجددانه تلاش می نمایند در بهبود بخشیدن به مدیریت مدرسه مهم وضروری است .
پیشنهادات راهبردی  برای مدیران
1- در آموزشگاه کمیته ی مدیریت کیفیت را تشکیل دهید وسعی نمایید مدیر مدرسه خودشخصا" مدیریت و رهبری این کمیته را بعهده گیرد وضمن استفاده از همه ی معلمان ودانش آموزان در برنامه ریزی ، فرایند نتایج را مرتبا" ارزیابی نماید .
2- مدیر مدرسه ضمن توجه جدی به مدیریت روابط انسانی در اداره ی مدرسه ، سبک مدیریتی خود را برپایه ی مشارکت قرار دهد تا از این طریق در قلب وروح کارکنان ودانش آموزان نفوذ نماید .
3- مدیرمدرسه می بایست با مشاهده وبازدید از کارها وتجارب موفق سایر مدیران برتجارب خود بیفزایند وطرح ها والگوهای مناسب مدیران موفق را شناسایی وپس از مطالعه وارزیابی باتوجه به شرایط مدرسه خود بعداز تغییرات لازم اجرا نماید .
4- کیفیت بخشی مدرسه ، مستلزم تنظیم اهدافی مشخص است که باید در راستای اهداف وزارت آموزش وپرورش (مصوب شورای عالی آموزش وپرورش ) باشد لذا اهداف وزارت آموزش وپرورش بسیار کلی است ومدیران باید برحسب دوره تحصیلی وبانگاه به اهداف کلی ، اهداف اختصاصی وتفصیلی وقابل دست یابی را تدوین کنند .
5- برای آموزش کارکنان مدرسه وآشنایی آنها با مدیریت کیفیت دوره های آموزشی لازم برگزار شود وبرای کسانی که در این زمینه پیشقدم هستند وتلاش می کنند جوایزی در نظر گرفته شود .
6- باید کارها وفعالیت های خوب وطرح های ارزنده مدرسه درجلسه ای به افراد وگروههای ذیربط ارائه گردد تا از این طریق دیگران با تجارب واندیشه های دیگران آشنا شوند .
7- برای ارائه تجارب واندیشه های نو وپیشنهادهای مفید می توان از وسایلی نظیر اسلاید ، فیلم ، گراف ، ویدئو ، پروژکتور و .... استفاده نمود .
8- کارگروهی را به معلمان آموزش دهید برخوردی باز داشته باشید و جلسات بحث های نظری تشکیل دهید سعی کنید تا از مزایای کارگروهی بهره مند شوید وبه جای پاداش دادن به عملکردهای فردی به عملکرد های گروهی پاداش دهید .
9- شوراهای مدرسه وتشکلات دانش آموزی را تشکیل دهید و با واگذاری مسوولیت های مختلف حتی اداره مدرسه وکلاس به دانش آموزان زمینه پرورش حرفه ای آنها را فراهم کنید .
10- مدیر مدرسه می بایست به معلمان وکارکنان مدرسه برای رفتار درست آنها پاداش دهد این کار باعث می شود تا نتایج مثبت بیشتر شود همچنین باید به کارهای برجسته به خلاقیت های کاربردی ، به ساده کردن کار ، به کیفیت کار ، به کارهای تیمی ونهایتا" به کسانی که رفتار موثر دارند پاداش داد این پاداش می تواند هم مادی وهم معنوی باشد .
11- معلمان می بایست در بهبود فرایند یاددهی – یادگیری فعالیت های آموزشی مدرسه وارتقای شایستگی های حرفه ای معلمان از پژوهش مشارکتی که یکی از اثر بخش ترین نوع پژوهش در حین عمل می باشد استفاده نمایند برای اینکار لازم است آموزش های لازم را به معلمان ارائه داد.
12- مدیر مدرسه باید به همان اندازه که به زیردستان ( معلمان وکارکنان مدرسه) آزادی عمل می دهد به همان اندازه هم اقتدار خود را بکار گیرد ونظارت لازم را برکارآنها داشته باشد.
13- مدیر مدرسه به کارکنان ومعلمان اجازه می دهد تا درحوزه محدودیت های تعیین شده توسط او تصمیم گیری وانجام وظیفه نمایند .
14- مدیران باید بجای سخت کار کردن ، کاغذ بازی و بوروکراسی اداره به زیبا کردن ، وهمچنین درست ونرم وروان کارکردن بپردازند .
15- مدیران باید از پیشداوری در مورد معلمان ، کارکنان ودانش آموزان اجتناب نموده وبه کسی برچسب نزنند ، وطوری رفتار کنند تا همه افراد در کارها وحل مشکلات همدیگر را یاری کنند .
16- در مدارس کیفیت جامع مدیر باید تلاش کند خود رهبر آموزشی باشد وهم مهارتهای رهبری را به معلمان خود بیاموزد .
منبــــــع:
فصلنامه مدیــــرت در آمـــوزش و پـــرورش شمــــاره ۲۲
1.       پیرزادیان ، حسین ، مدیر موفق ، انتشارات موسسه یاس بهشت ، چاپ اول 1385
2.       رادمنش ، محمد حسین ، ایده های ناب مدیریتی ، انتشارات ورای دانش ، چاپ سوم 1386
3.       مجله رشد ، مدیریت مدرسه ، دوره پنجم ، مهرماه 1385
4.       مجله رشد ، مدیریت مدرسه ، دوره هشتم ، مهرماه 1388
1. پارکینسون، نورث؛ کوت، سایز. ( 1369 ). اندیشه های بزرگ در مدیریت. ترجمه مهدی ایران نژاد پاریزی. تهران: مرکز آموزش بانکداری بانک ملی ایران.
2. دسلر، گری. ( 1368 ). مبانی مدیریت، ترجمه: داوود مدنی. تهران: انتشارات آرین.
3. گودرزی، اکرم؛ گمینیان، وجیهه. ( 1381 ).اصول، مبانی و نظریه های جو سازمانی. اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی واحد اصفهان.
4. هوی، وین ک؛ میسکل، سیسیل.ج. ( 1382 ). تئورى، تحقیق و عمل درمدیریت آموزشى، ترجمه: میر محمد سید عباس زاده. ارومیه: انتشارات دانشگاه ارومیه.
1- عزتخواه ، نوروزی ، مدیریت مراکز پیش دبستانی ، 1375
2- علاقه بند ، علی ، مقدمات مدیریت آموزشی ، 1374
3- صافی ، احمد ، سازمان و مدیریت در آموزش وپرورش ، 1379
 (0 لایک)
 

ادامه نوشته

مشکلات دانش آموزان را چگونه باید حل کرد

مشکلات دانش آموزان را چگونه باید حل کرد؟

دریکی از مناطق آموزش و پرورش از من دعوت شده بود تا درباره نحوه برخورد با مشکلات رفتاری دانش آموزان صحبت کنم. طبق معمول، سئوال هایی برای خودم ایجاد شد، از جمله: یک مشکل چگونه به وجود می آید؟ تعریف  ما از مشکل چیست؟ آیا نباید علل ایجاد مشکل و درمان آن، به صورت چند عاملی تحلیل شود؟ آیا یک یا دو نفر در مدرسه می توانند از پس همه مشکلات دانش آموزان برآیند؟ مدارس ما چه امکانات، ابزارها و تخصص هایی برای مواجهه با انواع مشکلات دانش آموزان دارند؟

   اگر چه ما عادت داریم دنبال پاسخ های راحت بگردیم و اگرچه همه توقع راهکارهای کاربردی دارند؛ ولی به نظر نمی رسد موضوع به همین سادگی باشد. اگر موضوع «مشکلات رفتاری دانش آموزان» را از زاویه روان شناختی فرهنگی مورد بررسی و تحلیل قرار دهیم، به ابعاد جدید و احتمالاً راه حل های عملی و منطقی تری خواهیم رسید.

نباید انکار کرد که در مدارس ما، اعم از ابتدایی و راهنمایی و متوسطه، تدبیر مشخص و واقع بینانه ای برای مواجهه با آنچه که مشکلات رفتاری دانش آموزان نامیده می شود وجود ندارد. نظام مشاوره ای دوره متوسطه به دلایل زیادی کارآمدی لازم را ندارد. در دوره های ابتدایی و راهنمایی، هم مشاوره پیش بینی نشده است و هم از کسانی توقع مشکل گشایی می رود که خود چندین کاره اند. در مدارس غیرانتفاعی، بحث مشاوره، داستان خاص خود را دارد. هسته های مشاوره ادارات آموزش و پرورش، مراکز مشاوره وابسته به انجمن اولیا و مربیان و سایر عواملی که به نوعی در موضوع دخیل هستند، شاید توفیق های موردی و جزیی داشته باشند اما اثرگذاری آنها گسترده نیست. همه این ضعف ها و ناکارآمدی ها، ناشی از نگرش های تک بعدی و عدم توجه به بستر و میدانی است که مشکلات در آن روی می دهند.

اگر از من بپرسند که «چگونه می توان با مشکلات رفتاری دانش آموزان برخورد کرد؟» ، بلافاصله سئوال می کنم که: «چه کسی» ، «با چه نگرشی» ، «با چه توانایی هایی» ، «با چه امکانات و ابزارهایی» و «در چه شرایطی» می خواهد به مشکل گشایی در مدرسه بپردازد. برای حل مشکلات رفتاری دانش آموزان، چه به صورت فردی و چه صورت تیمی اقدام کنیم در هر حال، باید به این نکات توجه داشته باشیم:

ادامه نوشته

پیشنهاداتی در مورد مدارس

پيشنهادهايي براي بهبود وضعيت مدارس و برخي پيشنهادات ديگر

نویسنده: عبدالله رحیمیان

1.      به مانند سالهاي گذشته پيشنهاد خود را مبني بر تشكيل جلسه با حضور معلمين بومي ، نمايندگان خيرين ، اعضاي شورا ، امام جمعه و والدين دانش آموزاني كه تمكن مالي دارند جهت بررسي مشكلات مدارس و دانش آموزان ارائه مي دهيم.  

2.      شناسايي دانش آموزان خواهر و برادر مستعد مقاطع سوم راهنمايي و اول دبيرستان و ثبت نام آنها در مدارس شبانه روزي ممتاز سطح روستا و شهرهاي ديگر كه اين امر مستلزم تامين نظر والدين دانش آموزان خواهر و همچنين تامين مالي دانش آموزان مستعد، اما ضعيف از نظر مالي مي باشد كه اين امر مي تواند از طريق بخش دانش آموزي كميته فرهنگي پيگيري شود. همچنين پايش دانش آموزان اعزامي از نظر پيشرفت تحصيلي در هرسال توسط بخش دانش آموزي كميته فرهنگي و تشويق و ترغيب آنها از طريق دادن هدايا و رفع مشكلات آنها .

3.      تامين معلم موردنياز مدارس از بين معلمين با تجربه و با سابقه در دروس پايه مثل رياضي ، فيزيك ، شيمي و زيست(مقطع دبيرستان) و علوم و رياضي(مقطع راهنمايي) كه در سالهاي قبل در مدارس عمادده تدريس مي كردند كه اين خود مستلزم تامين مالي آنها ، تامين مسكن و امكانات رفاهي آنها ، تامين سرويس رفت و برگشت(در صورتيكه مسير آنها نزديك مي باشد) كه تامين اين امكانات منوط به برگزاري جلسه فوق(بند 1) مي باشد.

4.      در خصوص دانش آموزان مستعد خواهر و برادر مقطع پنجم ابتدايي علاوه بر برگزاري كلاس آمادگي آزمون مدارس نمونه براي آنها بايد از تجربيات والدين دانش آموزان پذيرفته شده در سالهاي قبل(آقايان اميري و رحيميان)  استفاده كرد. زيرا تلاشهاي آنها در رفع اشكال درسي فرزندانشان و يادآوري و مرور نكات مهم دروس قبل از امتحان، نقش بسيار موثري در قبولي آنها داشته است.

5.      جهت تامين نيروي انساني بومي از طريق فرستادن دانش آموزان به دانشگاه ، با توجه به فضاي نامطلوب درس خواندن در سطح روستا و همچنين مدارس روستا , بطور قطع و يقين در دانشگاههاي دولتي پذيرفته نخواهند شد و با وجود استعداد خوب بسياري از دانش آموزان مي توان با تامين مالي د

ادامه نوشته

تنبيه بدنى كودكان در اسلام يكى از مسائل مهم و پيچيده تربيتى كه اكثر پدران و مادران در آن دچار ترديد

يكى از مسائل مهم و پيچيده تربيتى كه اكثر پدران و مادران در آن دچار ترديدند، چگونگى برخورد با آنان با كارهاى نادرست كودكان است، به طورى كه بيشتر اوقات والدين متحير مى مانند كه در مقابل خطاها و كجروى هاى فرزندانشان و روى برتافتن آنان از توصيه ها و راهنمايى ها چه واكنشى نشان دهند.

اگر در مقابل كارهاى زشت و ناپسند آنان سكوت كنند كودكان بر خطاهاى خود افزوده و جسارت بيشترى پيدا مى كنند، و اگر عكس العمل نشان داده و فرزندان را تنبيه كنند چه بسا كه مشكلات ديگرى هم بيافرينند.

در اين بخش، در پرتو كلام نورانى معصومين عليهم السلام نخست به موارد منع و جواز تنبيه و سپس به بهترين راه حل ها در اين زمينه اشاره مى كنيم و در خاتمه به سيره معصومين عليهم السلام نظر مى افكنيم.

موارد منع تنبيه بدنى كودكان

در روايات به چند مورد اشاره شده كه نبايد در آن موارد كودكان را زد.

ذكر اين مورد، براى آن نيست كه در ساير موارد كتك زدن بى اشكال است، بلكه به طور كلى اصل اساسى و عمومى و اوليه ى اسلامي- كه نقش تربيتى و اصلاحى بس عظيمى دارد – همان تشويق و تحريك مثبت و اشتياق انگيز در كارهاى خوب است. تنبيه جز در موارد خاص – كه به برخى از آنها اشاره خواهد شد – غالبا تأثير منفى دارد و اگر گفته مى شود در موارد زير تنبيه بدنى كنار گذاشته شود از باب تأكيد بر ترك آن است، نه تأييد آن در موارد ديگر

ادامه نوشته

راهکارهای مدیریت مدرسه چکیده: مدرسه به عنوان جامعه ای کوچک نقش بسیار مهمی در پیشرفت تحصیلی و کسب مها

چکیده:

مدرسه به عنوان جامعه ای کوچک نقش بسیار مهمی در پیشرفت تحصیلی و کسب مهارت های زندگی دانش آموزان ایفا می کند  و می توان آن را به عنوان یک کارخانه ی انسان سازی شناخت و از آنجا که قرار است  در مدرسه علم و فرهنگ  و تمدن تولید شود  و این مهم به دست نخواهد آمد مگر اینکه به صورتی اصولی ، برنامه ریزی شده و با یک مدیریت صحیح  و تلاش هم عرض مدیر و معلم باشد . گاهی او.قات عدم آشنایی  و عدم آگاهی مدیران با اصول مدیریت  باعث از دست رفتن  هزینه های مالی ، زمان و انگیزه در مدرسه بین دانش آموزان  و معلمان خواهد شد ، کارکنان آموزشگاه اگر انگیزه نداشته باشند کم کار ، غیر فعال خواهند شد  پس مدیر باید برای ایجاد انگیزه در مدرس بکوشد . در این مقاله سعی شده است  که با ارائه نکته های مدیریتی یک جرقه ای در مدیران ایجاد شود تا احساس شمولیت بیشتری کند  و وضعیت موجود در مدرسه را بسنجند ، از خود ابتکار نشان دهند  و علل ناکارآمدی مدرسه را شناسایی کنند و در جهت رفع آن بکوشند .

کلید واژه:

مدیریت ، مدرسه ، آموزش ، پرورش

مقدمه:

نحوه ی صحیح عملکرد مدیر برای اینکه به هدف مطلوب خود برسد.

ادامه نوشته

راهکارهای مدیریت مدرسه

راهکارهای مدیریت مدرسه

چکیده:

مدرسه به عنوان جامعه ای کوچک نقش بسیار مهمی در پیشرفت تحصیلی و کسب مهارت های زندگی دانش آموزان ایفا می کند  و می توان آن را به عنوان یک کارخانه ی انسان سازی شناخت و از آنجا که قرار است  در مدرسه علم و فرهنگ  و تمدن تولید شود  و این مهم به دست نخواهد آمد مگر اینکه به صورتی اصولی ، برنامه ریزی شده و با یک مدیریت صحیح  و تلاش هم عرض مدیر و معلم باشد . گاهی او.قات عدم آشنایی  و عدم آگاهی مدیران با اصول مدیریت  باعث از دست رفتن  هزینه های مالی ، زمان و انگیزه در مدرسه بین دانش آموزان  و معلمان خواهد شد ، کارکنان آموزشگاه اگر انگیزه نداشته باشند کم کار ، غیر فعال خواهند شد  پس مدیر باید برای ایجاد انگیزه در مدرس بکوشد . در این مقاله سعی شده است  که با ارائه نکته های مدیریتی یک جرقه ای در مدیران ایجاد شود تا احساس شمولیت بیشتری کند  و وضعیت موجود در مدرسه را بسنجند ، از خود ابتکار نشان دهند  و علل ناکارآمدی مدرسه را شناسایی کنند و در جهت رفع آن بکوشند .

کلید واژه:

مدیریت ، مدرسه ، آموزش ، پرورش

مقدمه:

نحوه ی صحیح عملکرد مدیر برای اینکه به هدف مطلوب خود برسد.

1.       مدیر باید با کارکنان خود  ارتباط نزدیک داشته باشد  چون کارکنان نقش سازنده ای در مدرسه دارند  و نباید آ«ها را به عنوان  یک ابزار شناخت  . یکی از هنرهای مدیران خوب گوش دادن به درد دل  کارکنان است ، نظرات آنها را بخواهد . ارتباط با کارکنان امری حیاطی و ضروری در اداره ی مدرسه است.

2.       مدیر باید مشکلات کارمندان  و دانش آموزان  خود را در حد امکان شناسایی نموده و در جهت رفع و ارئه راه کارهای مناسب  برای حل مشکلات آنان بکوشد .

3.       یک مدیر باید به نظرات و دیدگاههای کارمندان خود اهمیت بدهد.

4.       مدیر باید کارکنان را در امور مدرسه مشارکت دهد.

5.       شناسایی کارکنان خلاق

6.       ایجاد انگیزه در میان کارکنان مدرسه

ادامه نوشته