نحله و اجرت المثل ایام زناشویی دو تأسیس حقوقی است كه قانون اصلاح مقررات طلاق برای اولین بار در حقوق ایران ابداع نموده و در جهت حفظ حقوق زوجه در هنگام طلاق و با شرایطی خاص ، زوج را مكلف به تأدیه آن در حق زوجه نموده است . در این بخش ابتدا به تعریف مفهوم و مبنای اصطلاحات فوق و سپس شرایط الزام زوج به پرداخت آن و چگونگی تعیین میزان آن پرداخته و در انتها رویه قضایی محاكم را در بر خورد با این دو تأسیس بررسی خواهیم كرد .

تعریف اجرت به معنای دستمزد ، كرایه ، مزد كار و اجرت المثل در لغت به معنای اجاره بها است . در تعریف و مفهوم حقوقی آن باید گفت : اگر كسی از مال دیگری منتفع گردد و عین مال باقی باشد و برای مدتی كه منتفع شده بین طرفین ، مال الاجاره ای معین نشده باشد آنچه كه بابت اجرت منافع استیفاء شده باید به صاحب مال مزبور بدهد ، اجرت المثل نامیده می شود . خواه استیفاء مزبور را اذن مالك باشد خواه بدون اذن او تعریف فوق از اجرت المثل تنها به انتفاع از مال دیگری اشاره نموده در حالی كه چه بسا فردی ازكار فیزیكی فكر دیگری منتفع گردد و آنچه موضوع بحث ماست بهره مندی زوج از نیروی كار زوجه در ایام زناشویی است . لذا نظر به این كه كار نیز نوعی مال است خدمات و كار انسان نیز دارای ارزش مالی و قابل مبادله با پول بوده و استیفاء از كار دیگری نیز مستحق اجرت المثل می باشد . تعریف دیگری كه از اجرت المثل می توان نمود این است كه : اجرت المثل در برابر اجرت المسمی است كه به مزدی كه معمولاً مردم در برابر انجام دادن كاری به عامل می پردازند و از آن نام برده نشده و معین نگردیده باشد ، گفته می شود .
نحله به كسر نون از یك سو معنی مذهب و دیانت و از سوی دیگر به معنای دادن مهریه زن بدون عوض و طلب می باشد . نحل به ضم نون به معنای مهریة زن و عطیه كه از مال به كسی دهند یا خاص كنند برای كسی . نحله را مرادف عطیه و هبه نیز آورده و در تعریف آن گفته شده بخشش و عطای مجانی و رایگان است . قرآن كریم در آیه ۴ سوره مباركه نساء لفظ نحله را در كنار صدقات به كار برده و در مجموع از آن به پرداخت مهر زنان با طیب خاطر و رضایت تغیر گردیده است . مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر نحله چنین فرموده اند : نحله به معنای عطیه ای است مجانی كه در مقابل ثمن قرار نگرفته است .